جزئیات کامل دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌های موسسات اعتباری منتشر شد
به گزارش خبرگزاری مهر، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌های موسسات اعتباری که توسط شورای پول و اعتبار تصویب شده بود را در اسفند ۸۵ به سیستم بانکی ابلاغ کرده است.
جزئیات کامل دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌های موسسات اعتباری که توسط بانک مرکزی به نظام بانکی ابلاغ شده، منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌های موسسات اعتباری که توسط شورای پول و اعتبار تصویب شده بود را در اسفند ۸۵ به سیستم بانکی ابلاغ کرده است. این دستورالعمل به منظور دستیابی به تعریف روشن و شفاف از طبقه‌بندی تسهیلات اعطایی در بانک‌ها و موسسات اعتباری تهیه و ابلاغ شده است.
جزئیات دستورالعمل طبقه‌بندی دارایی‌های موسسات اعتباری در پی می‌آید:
ماده ۱- تعاریف
در این دستورالعمل اصطلاحات و عبارات به کار رفته به شرح ذیل تعریف می‌گردند.
۱-۱) تسهیلات:
تسهیلات (اعم از ریالی و ارزی) شامل خالص تسهیلات اعطایی به اشخاص (به استثنا سرمایه گذاری مستقیم و مشارکت حقوقی)، تسهیلات اعطایی بین بانکی، بدهی مشترین در حساب بدهکاران موقت، تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی، بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده، بدهکاران بابت ضمانت نامه‌های پرداخت شده، بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی و بروات ارزی مدت دار، پیش پرداخت بابت خرید اموال معاملات، اموال خریداری شده بابت عقود، کالای معاملات سلف، کار در جریان جعاله و خرید دین، اسناد و بروات خریداری شده می‌باشد.
تبصره: منظور از خالص تسهیلات، مانده تسهیلات اعطا شده پس از کسر سود سالهای آینده تسهیلات، حساب موجوه دریافتی مضاربه و حساب مشترک مشارکت مدنی می‌باشد.
۲-۱) موسسه اعتباری:
شامل کلیه بانک‌ها اعم از دولتی و غیر دولتی، موسسات اعتباری غیر بانکی و عنداللزم تعاونی‌های اعتبار، صندوق‌های قرض‌الحسنه و شرکت‌های لیزینگ و سایر تشکل‌های اعتباری است که با مجوز بانک مرکزی و یا تحت نظارت بانک مرکزی فعالیت می‌کنند.
۳-۱) مشتری:
شامل کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی است که از موسسه اعتباری تسهیلات دریافت نموده و یا بر اثر یک رویداد، قرار داد و یا معامله با موسسه اعتباری، تعهدی مبنی بر خروج مبالغی توسط موسسه اعتباری در قبال آنان پذیرفته شده است و احتمال پرداخت مبلغی توسط موسسه اعتباری مذکور در آینده وجود داشته باشد.
۴-۱) تسهیلات با اهمیت
از نظر این دستوالعمل، در مواردی که مجموعه تسهیلات هر ذی نفع واحد از مجموع مانده تسهیلات سال مالی قبل موسسه اعتباری تجاوز نماید تسیهلات با اهمیت تلقی می‌شود.
ماده ۲- طبقه‌بندی دارایی‌ها
تسهیلات بر اساس این دستورالعمل با توجه به کیفیت آنها به ۴ دسته به شرح زیر طبقه‌بندی می‌گردند. کیفیت هر فقره تسهیلات بر اساس ۳ پارامتر زمان، وضعیت مالی مشتری و صنعت یا رشته فعالیت مربوط ارزیابی می‌شوند.
بررسی عملکرد و وضعیت مالی مشتری، بر اساس اطلاعات مالی مشتری از جمله صورت‌های مالی حسابرسی شده، رتبه‌بندی مشتری، صنعت یا رشته فعالیت ذی‌ربط کیفی بوده و سطح بالایی از اطلاعات کارشناسی را می‌طلبد و لازم است کمیته‌هایی در سطح هر موسسه اعتباری ضمن هماهنگی با بانک مرکزی این وظیفه را به عهده گرفته و با توجه به اطلاعات موجود، تسهیلات با اهمیت را از این منظر مورد سنجش قرار دهند.
۱-۲) طبقه جاری:
الف: پرداخت اصل و سود تسهیلات و یا بازپرداخت اقساط در سررسید صورت گرفته و یا حداکثر از سررسید آن ۲ ماه گذشته است.
ب: مشتری از وضعیت مالی مطلوب برخوردار است به نحوی که تجزیه و تحلیل شاخص‌های مالی از قبیل سودآوری و نقدینگی حاکی از آن است که وی در بازپرداخت اصل و سود تسهیلات خود با مشکل مواجه نخواهد شد.
ج: چشم‌انداز صنعت یا رشته فعالیت مربوط مطلوب است و بازار محصولات و خدمات این صنعت یا رشته فعالیت از ثبات لازم برخوردار است.
۲-۲) طبقه سررسید گذشته:
الف: از تاریخ سر رسید اصل و سود تسهیلات و یا تاریخ قطع پرداخت اقساط بیش از ۲ ماه گذشته است،ولی تاخیر در بازپرداخت هنوز از ۶ ماه تجاوز ننموده است. در این صورت فقط مبلغ سررسید شده تسهیلات به این طبقه منتقل می‌شود.
ب: شاخص‌های مالی مشتری از قبیل سود آوری و نقدینگی حاکی از وضعیت مالی مناسب است. لیکن تجزیه و تحلیل عملکرد و وضعیت مالی، احتمال تاخیر در بازپرداخت تسهیلات مشتری را در آینده نشان می‌دهد.
ج: صنعت یا رشته فعالیت مربوط از وضعیت رشد محدود و بازار نسبتا پایدار برخوردار است.
تبصره: در صورت محقق شدن هر یک از شرط‌ها ب و ج کل مانده تسهیلات ذی‌ربط به این سرفصل منتقل می‌شود.
۳-۲) طبقه معوق:
الف: اصل و سود تسهیلاتی که بیش از ۶ ماه و کمتر از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط سپری شده است و مشتری هنوز اقدامی برای بازپرداخت مطالبات موسسه اعتباری ننموده است در این صورت مانده سررسید شده تسهیلات به این طبقه منتقل می‌شود.
ب: وضعیت مالی مشتری بر اساس شاخص‌های تعیین‌کننده در موقعیت مناسبی قرار ندارد و تجزیه و تحلیل موقعیت مالی وی حاکی از آن است که مشتری احتمالا قادر به ایفای بخشی از تعهدات خود در زمان مقرر نمی‌باشد.
ج: رشد فعالیت مربوط به محدودیت جدی و رکود مواجه است و بازار محصولات آن محدود و بی ثبات است.
تبصره: در صورت محقق شدن هر یک از شرط‌های ب و ج کل مانده تسهیلات ذی‌ربط به این سرفصل منتقل می‌شود.
۴-۲) طبقه مشکوک‌الوصول:
الف: تمامی اصل و سود تسهیلاتی که بیش از ۱۸ ماه از سررسید و یا از تاریخ قطع پرداخت اقساط آنها سپری شده است و مشتری هنوز اقدام به بازپرداخت بدهی خود ننموده است.
ب: شاخص‌های مالی مشتری از قبیل سود آوری و نقدینگی حاکی از وضعیت مالی نامطلوب مشتری است و تجزیه و تحلیل عملکرد وضعیت مالی وی حاکی از احتمال عدم ایفای تمامی تعهدات مشتری می‌باشد.
۵-۲) ملاک طبقه‌بندی دارایی‌ها در طبقه‌های سررسید گذشته، معوق، و یا مشکوک‌الوصول ضعیف‌ترین شاخص ارزیابی اشاره شده در آن طبق می‌باشد.
به عبارت دیگر در صورتی که هر فقره از تسهیلات، ضعیف‌ترین شاخص ارزیابی‌کننده یکی از طبقه‌ها را احراز نماید آن شاخص به تنهایی ملاک طبقه‌بندی می‌باشد و سایر شاخص‌های مربوط به طبقه‌های بالاتر در نظر گرفته نمی‌شود.
به عنوان مثال چنانچه تسهیلاتی براساس شاخص‌های ارزیابی مندرج در بندهای «الف» و «ج» (شاخص زمان و شاخص رشد صنعت و وضعیت بازار) در طبقه سررسید گذشته قابل طبقه‌بندی باشد، لیکن از لحاظ شاخص وضعیت مالی نامطلوب ارزیابی شود، چنین تسهیلاتی در طبقه مشکوک‌لوصول طبقه‌بندی می‌شود.
۶-۲) در صورتی که مطالبات موسسه اعتباری از محل «دهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده» و «بدهکاران بابت ضمانتنامه‌های پرداخت شده» حداکثر ظرف مدت ۲ ماه به حیطه وصول درنیاید مطالبات مذکور به طبقه مشکوک‌الوصول منتقل می‌گردد.
۷-۲) آن بخش از مطالبات موسسه اعتباری که صرف نظر از تاریخ سررسید به دلایل متقن از قبیل ورشکستگی و یا علل دیگر قابل وصول نباشد، با تصویب مدیریت موسسه اعتباری به عنوان مطالبات سوخت شده تلقی و از حساب‌های خارج می‌شود. اما اگر به هر دلیل مقرر گردید مانده تسهیلات مذکور در حساب موسسات اعتباری باقی بماند، ضروری است مانده مذکور در طبقه مشکوک‌الوصول منظور گردد.
تبصره: دستورالعمل نحوه انتقال مطالبات به سرفصل سوخت شده توسط بانک مرکزی تهیه و به تصویب شورای پول و اعتبار خواهد رسید.
۸-۲) صرف نظر از این که دارایی مورد نظر در کدام یک از طبقات مندرج در این دستورالعمل طبقه‌بندی شده است، لازم است موسسه اعتباری پیگیری‌های اجرایی و حقوقی خود را بر اساس صرفه و صلاح خود برای وصول مطالبات موسسه به عمل آورد.
ماده ۳- تسهیلات مورد امهال
تسهیلات فوق در یکی از طبقات ۲-۲ و یا ۳-۲ طبقه‌بندی می‌شوند. کلیه تسهیلات امهال شده بر اساس مصوبات هیات دولت در طبقه ۳-۲ طبقه‌بندی می‌شود و سایر تسیهلات امهال شده نیز با توجه به شرایط تعیین‌کننده طبقات ۲-۲ و یا ۳-۲ در یکی از این طبقات قرار خواهند گرفت. در صورت بهبود وضعیت اعتباری مشتری و ایفای تعهدات در زمان مقرر و احراز شرایط هر یک از طبقات بالاتر، این تسهیلات می‌تواند به این طبقات منتقل شود.
ماده ۴- مطالبات از دولت
تسهیلاتی که بازپرداخت آن به موجب قانون توسط دولت تضمین گردیده و یا اجازه تضمین آن توسط دولت در قانون پیش‌بینی شده و تضمین مربوط توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی صادر شده است. این گونه تسهیلات همانند سایر تسهیلات موسسات اعتباری مشمول این دستورالعمل می‌باشند.
ماده ۵- دوره‌های زمانی بازنگری کیفیت دارایی‌ها
موسسات اعتباری مکلفند‌ترتیبی اتخاذ نمایند که:
الف: تسهیلات اعطایی را بر اساس ردیف‌های الف بندهای فرعی ۱-۲ الی ۴-۲ ماده ۲ (عامل زمان) بلافاصله بعد از گذشت زمان مقرر در طبقه مربوط انعکاس دهند.
ب: کمیته‌های موضوع ماده ۲ این دستورالعمل مکلفند ضمن هماهنگی با بانک مرکزی در اجرای ردیف‌های ب و ج بندهای همان ماده، تسهیلات با اهمیت را در پایان هر ۳ ماه بر اساس شاخص‌های مندرج در ردیف‌های فوق‌الذکر ارزیابی و در طبقات مرتبط منعکس نمایند.
ماده ۶- نحوه طبقه‌بندی تسهیلات متعدد مربوط به یک مشتری
در مورد مشتریانی که بیش از یک فقره تسهیلاتی از موسسات اعتباری دریافت کرده باشند، در صورتی که معادل ریالی بیش از ۴۰ درصد از تسهیلات آنان به طبقه مشکوک‌الوصول منتقل شود، طبقه مذکور ملاک تعیین طبقه کلیه تسهیلات آن مشتری می‌باشد.
این دستورالعمل در ۶ ماده و ۴ تبصره در یک‌هزار و هفتاد و چهارمین جلسه مورخ ۹/۱۰/۱۳۸۵ شورای پول و اعتبار به تصویب رسید و جایگزین «دستورالعمل جرایی نحوه شناسایی و ثبت مطالبات سررسید گذشته و معوق بانک‌ها» مصوب نهصد و هفتاد و سومین جلسه مورخ ۲۱/۱۱/۱۳۸۰ شد.
ارسال نظر