شروین شهریاری

پرسش از آقای روانخواه از تهران: P/E سهام شرکت‌های فولادی در سال جاری تا چه محدوده‌ای توانایی افزایش دارد؟ P/Eنسبتی است که از دو جزو تشکیل شده است و وضعیت قیمت روز سهم (Price) را نسبت به پیش‌بینی سود شرکت (EPS) می‌سنجد. بنابراین می‌توان گفت که این نسبت دارای ماهیت «آینده نگر» بوده و رشد آن بیش از هر چیز به انتظار معامله گران از رشد سودآوری آتی یک شرکت وابسته است.

رشد سودآوری شرکت‌های تولیدی معمولا وابستگی زیادی به افزایش درآمد فروش دارد که به نوبه خود از دو طریق حاصل می‌شود: اول افزایش قیمت فروش محصول و دوم رشد تعداد یا تناژ تولید و فروش. این دو مؤلفه هر چند اثر مشابهی بر سودآوری شرکت دارند، اما مکانیزم تاثیر گذاری آنها با یکدیگر متفاوت است.

در شرایط رشد قیمت فروش؛ معمولا سودآوری با شتاب زیادی (بیشتر از شتاب افزایش درآمد فروش) رشد می‌کند. این مساله به این دلیل است که هزینه‌های ثابت تولید، معمولا یکسان باقی می‌ماند. به ویژه آنکه بخشی از هزینه‌های تولید به دستمزد و سربار ثابت اختصاص دارد. در حقیقت افزایش قیمت فروش باعث می‌شود تا شرکت از «نقطه سربه سر» فاصله گرفته و رشد پرشتاب سودآوری را تجربه کند. بدیهی است در شرایط معکوس، کاهش قیمت فروش نیز اثر فزاینده ای بر افت سودآوری خواهد داشت.

در حال حاضر نیز شرکت‌های فولادساز با افزایش چشمگیر درآمد حاصل از فروش محصولات خود به واسطه رشد قیمت‌های جهانی مواجه شده‌اند. این مساله می‌تواند بسیاری از ضعف های احتمالی در ساختار تولید و مدیریت این شرکت‌ها را از نظر پنهان کند؛ به ویژه آنکه دو قطب فولاد ساز کشور (مبارکه و خوزستان) از مزیت دریافت سوبسید قابل توجه در قیمت خرید سنگ آهن و انرژی نیز برخوردار هستند. این موقعیت اگر با کاردانی مدیریت به فرصتی جهت افزایش ظرفیت‌های تولید تبدیل شود، رشد و بالندگی آینده این شرکت‌ها را تضمین خواهد کرد، اما در صورتی که فرصت کنونی از دست برود و قیمت جهانی فولاد نیز وارد سیکل اصلاحی خود شود، در این صورت وضعیت

سود آوری آینده این شرکت‌ها با مخاطرات جدی روبه‌رو خواهد شد.

باید توجه داشت رشد درآمد ناشی از گسترش نوع و حجم تولیدات معمولا برخلاف رشد قیمت محصولات، افزایشی پایدار در بودجه فروش محسوب می‌شود که رشد سودآوری ناشی از آن را نیز می‌توان در آینده پایدار دانست. این مساله البته به طور مستقیم در نوسانات P/E سهام یک شرکت در بازار سرمایه نیز نمود پیدا می‌کند. یعنی هر چه انتظارات از رشد سودآوری آینده یک شرکت بیشتر و پایدارتر باشد، آن سهم P/E بالاتری را در بازار به خود اختصاص خواهد داد. در حال حاضر نیز رشد سودآوری ایجاد شده در فولاد سازان بیشتر به رشد قیمت‌های فروش وابسته است و بر همین مبنا انتظار در خصوص رشد پایدار P/E این شرکت‌ها نسبت به میانگین موزون بازار (حدود۶) در بلند مدت تنها زمانی می‌تواند ایجاد شود که اخبار موثق و قابل اتکایی از زمان بندی و جزئیات اجرایی طرح‌های توسعه و افزایش ظرفیت این شرکت‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گیرد.

در خصوص رشد P/E کنونی نیز باید توجه داشت که سود قابل تحقق برخی شرکت‌های این گروه کماکان با امکان تعدیل مثبت ناشی از افزایش قیمت فروش مواجه است و این مساله باید در حال حاضر در تحلیل نسبت واقعی P/E این سهام مد نظر قرار گیرد.

Shahriary_sh@yahoo.com