ایسنا- یک کارشناس بازار سرمایه با توجه به نزدیک‌شدن به زمان واگذاری ایران خودرو و سایپا به وجود انحصار داخلی در صنعت خودرو اشاره کرد و گفت: برای واگذاری این دو شرکت باید چند شرکت خارجی نیز وارد عرصه رقابت شوند در غیر این صورت واگذاری ایران خودرو و سایپا به خود شرکت‌های خودرویی یا وابسته به آنها بی‌معنی است و با این روش به اهداف و نیات مد نظر مقام معظم رهبری در قالب الزامات واگذاری و سیاست کلی اصل۴۴ نمی‌رسیم.

دکتر شاهین شایان آرانی واگذاری ۱۸‌درصد از سهام ایران خودرو و سایپا را مورد توجه قرار داد و گفت: در سیاست‌های کلی اصل۴۴ قانون اساسی هدف از واگذاری‌ها، شتاب بخشیدن به رشد اقتصاد ملی، گسترش مالکیت در سطح عمومی مردم به منظور تامین عدالت اجتماعی، ارتقای کارآیی بنگاه‌های اقتصادی و بهره‌وری منابع مادی و انسانی و فن‌آوری و افزایش رقابت‌پذیری در اقتصاد ملی عنوان شده است لذا مفروضات واگذاری این است که شرکت‌ها واگذار شود تا به ارتقای کیفی و مدیریت آنها منجر شود.

وی ادامه داد: نکته کلیدی، تاکید مرتب مقام معظم رهبری در الزامات واگذاری، گسترش مالکیت مردم، ارتقای قدرت رقابت پذیری و توانمندسازی بخش خصوصی و ارتقای کارآیی بنگاه‌هایی است که قرار است واگذار شود، در حالی که به نظر من با واگذاری ۱۸‌درصد از سهام ایران خودرو و سایپا به راحتی سطح آنها ارتقا نمی‌‌یابد.

انحصار داخلی در صنعت خودرو

وی نبود رقابت را یکی از مشکلات صنعت خودرو دانست و در ادامه اظهار کرد: در صنعت خودرو نوعی انحصار داخلی وجود دارد زیرا همانطور که مشاهده شد سایپا سهام رنا را خریداری کرد که این حرکت بی‌معنی است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وجود سیاست ضد انحصار در کشور، خاطرنشان کرد: شرکت‌های خودرویی در کشور دارای انحصار بوده و رقابت بیرونی در آنها وجود ندارد و در صورتی این واگذاری‌ها مفهوم می‌یابد که چند شرکت خارجی نیز وارد عرصه رقابت شوند، ولی اینکه ایران خودرو و سایپا به خود شرکت‌های خودرویی یا وابسته به خودرو واگذار شود، بی‌معنی است. از سوی دیگر این بهانه مطرح می‌شود که غیراز این شرکت‌ها چه کسی می‌تواند سهام دو خودرو‌ساز را خریداری کند و کدام بخش خصوصی توانمند می‌تواند این شرکت‌ها را بخرد؟

وی تاکید کرد: مهم این است که باید فضای صنعت خودرو کاملا رقابتی شود و رقبای داخلی رونق پیدا کنند و اگر رقبای داخلی وجود ندارند، رقبای خارجی را با مشارکت بخش خصوصی وارد کنیم تا رقابت کرده و نشان دهند که بهینه‌سازی و کارآیی در سطح استانداردهای بین‌المللی به چه معنا است.

سطح ایران خودرو و سایپا یکسان است

شایان با بیان این نکته که نحوه‌ واگذاری سهام شرکت به سرمایه‌گذاری خارجی مدل و روش‌های مختلف دارد، تصریح کرد: مهم این است که توان مدیریتی و ارتقای سطح کیفی و کمی که مدیریت حرفه‌ای خودروسازان تراز اول دنیا می‌توانند بیاورند را وارد کنیم زیرا حداکثر شرکت سایپا و ایران خودرو، همین است که مشاهده می‌شود و اگر سایپا شرکتی بود که سطح آن بسیار بالاتر از سطح مدیریتی ایران خودرو بود، می‌شد قبول کرد که سایپا بخشی از سهام ایران خودرو را خریداری کرده و سطح آن را ارتقا ‌دهد، ولی تفاوت سطح این دو شرکت در استانداردهای بین‌المللی زیاد نیست و یک نوع مدیریت در آنها حاکم است.

وی معتقد است: برای واگذاری سهام ایران خودرو و سایپا بهتر است چند شرکت بزرگ خارجی از جمله شرکت‌های کره‌ای و ژاپنی را وارد کرده و منابع آنها را جذب کنیم بدون اینکه حاکمیت و نفوذ اصلی مدیریت را در این مجموعه‌ها از دست بدهیم که این خود یک هنر است.

وی افزود: اینکه خودمان از خود تعریف و حمایت کنیم مانند صنعت بانکداری در آن انحصار داخلی ایجاد شده و به هیچ عنوان توانایی‌های مدیریتی حرفه‌ای و استانداردهای بین‌المللی وارد نمی‌شود تا مدیریت داخلی با چالش‌های لازم مواجه شوند و بهینه‌سازی و ارتقای سطح رخ دهد.

وی خاطرنشان کرد: اگر یک بلوک ۳۴‌درصدی از شرکت را به یک بخش خصوصی غیردولتی و غیروابسته به مجموعه خودرویی واگذار کنیم داستان تغییر می‌کند، ولی واگذاری تکه‌ای از سهام به یک مجموعه خودرو‌ساز که تعداد آنها نیز محدود است تاثیری در هدف اصلی واگذاری نداشته و تنها انتقال از یک جیب به جیب دیگر رخ می‌دهد.

با این شرایط واگذار نشوند، بهتر است

این فعال بازار سرمایه در ادامه گفت: اگر قصد داریم در همین سطح فعلی باقی بمانیم، سهام شرکت‌های ایران خودرو و سایپا واگذار نشود، بهتر است زیرا سایپا و ایران خودرو تحت تاثیر وزارت صنایع است و به همان شکل هم باقی بماند زیرا در این شرایط واگذاری آن فرقی نمی‌کند.

وی یادآور شد: در سیاست‌های اصل۴۴ تنها موضوع انتقال مالکیت مطرح نیست بلکه ارتقای توانمندی‌ مدیریت و قدرت رقابت‌پذیری مدنظر است که احتمال آن ضعیف است که با واگذاری ایران خودرو و سایپا این اتفاق رخ دهد.

وی تاکید کرد: در حوزه بانکداری، خودروسازی و داروسازی و همه‌ صنایعی که بسته نگه داشته شده، باید حرکتی انجام شود تا سطح ارتقای کیفی و کمی آنها افزایش یافته و رقابت بین‌المللی حاکم شود، در این صورت می‌توان گفت که حرکت‌های مثبتی انجام شده است.