شروین شهریاری
پرسش از آقای طبیعت شناس از طریق پست الکترونیک: آیا شرکت پتروشیمی خارک با توجه به حادثه آتش سوزی از امکان رشد سودآوری برخوردار است؟

پاسخ: پتروشیمی خارک از جمله واحدهای صنعتی پرقدمت در جنوب کشور است که با استفاده از خوراک گازی، سبد متنوعی از محصولات را تولید می‌کند. عمده ترین مزیت این شرکت به دریافت خوراک گاز ترش ارزان در جزیره خارک مربوط می‌شود که البته با تعدیل نرخ گاز از 300 ریال در هر مترمکعب به 900 ریال در سال‌جاری عملا مزیت مزبور با توجه به گران‌تر شدن قیمت گاز ترش از گاز طبیعی (690 ریال در هر مترمکعب) از میان رفته است.
«شخارک» به‌رغم قدمت زیاد و فرسودگی بخش‌هایی از مجتمع، در سال‌های اخیر بیش از ظرفیت اسمی خود تولید کرده است، اما در آغاز مرداد ماه سال‌جاری به علت آتش‌سوزی در بویلر مرکزی کارخانه، روند تولید شرکت دچار اختلال شده است. با توجه به این مساله و نیز کندی قابل‌ملاحظه پیشرفت طرح‌های توسعه، امکان افزایش تناژ تولید برای شرکت در افق کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نخواهد بود؛ بنابراین می‌توان گفت که سودآوری «شخارک» در سال‌جاری با توجه به ثبات نسبی بهای
تمام شده و تناژ تولید محصولات، به قیمت‌های فروش وابسته است.
حدود نیمی از درآمد فروش شرکت به محصول متانول و مابقی آن به گوگرد و میعانات گازی (پروپان، بوتان و پنتان) اختصاص دارد. محصولات این شرکت عمدتا به صورت صادراتی و با قیمت‌های جهانی به فروش می‌رسند. به منظور پیش‌بینی سودآوری شرکت در سال‌جاری لازم است تا درآمد حاصل از فروش تخمین زده شود. جدول‌های شماره یک و دو به ترتیب آخرین بودجه ۸۹ شرکت، عملکرد شش ماهه نخست، پیش‌بینی تحلیلی فروش در شش ماهه دوم و کل سال ۸۹ را نشان می‌دهند.
در خصوص ارقام جدول‌های شماره یک و دو باید به چند نکته توجه داشت:


1- مقدار فروش محصولات در پیش‌بینی تحلیلی نیمه دوم سال معادل پیش‌بینی بودجه در نظر گرفته شده است.
۲- قیمت فروش میعانات گازی و گوگرد در پیش‌بینی تحلیلی برای شش ماهه دوم به ترتیب معادل ۶۵۰ دلار و ۱۰۰ دلار لحاظ شده است که با قیمت روز این محصولات در منطقه تطابق نسبی دارد.
3- قیمت فروش متانول در نیمه دوم سال بر اساس آخرین قیمت‌های فروش در چین و شرق آسیا معادل 280 دلار در هر تخمین زده شده است.
۴- نرخ تبدیل دلار در محاسبات تحلیلی برای شش ماهه دوم سال معادل ۱۰۵۰۰ ریال است.
5- در جدول شماره دو، کل مقدار و درآمد فروش محصولات از تجمیع عملکرد شش ماهه با پیش‌بینی تحلیلی عملکرد شش ماهه دوم حاصل شده است.
باید توجه داشت که حادثه آتش‌سوزی اوایل مرداد ماه در مجمتع خارک منجر به اختلال در روند تولید شرکت شده است. به جدول شماره سه توجه کنید.
ارقام جدول شماره سه - که از مقایسه گزارش 5 ماهه و 6 ماهه شرکت به دست آمده‌اند - به خوبی نشان از توقف کامل تولید میعانات گازی در شهریور ماه (و احتمالا بخش عمده مرداد ماه) و کندی قابل‌ملاحظه تولید متانول و گوگرد پس از آتش‌سوزی دارد. به همین دلیل «شخارک» در شهریور ماه براساس گزارش‌های ارسالی با زیان عملیاتی در حدود یک میلیارد ریال مواجه شده است. شرکت پیش‌بینی مرمت واحدهای تولید میعانات گازی و متانول را به ترتیب 90 و 75 روز اعلام کرده است. مقایسه آمار جدول سه (تولید 5 ماهه نخست) با پیش‌بینی عملکرد شش ماهه دوم در جدول دو (که در صورت پیش رفتن تعمیرات مطابق زمانبندی، در عمل معادل حدود 5 ماه خواهد بود) از واقع بینی ارقام بودجه در تخمین حجم فروش محصولات حکایت دارد.
اکنون به جدول شماره چهار توجه کنید که در آن پیش‌بینی تحلیلی از عملکرد سال ۸۹ را در کنار بودجه شرکت و عملکرد شش ماهه نخست مشاهده می‌کنید.‌
در خصوص ارقام جدول چهار باید به چند نکته توجه داشت:


1- بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه‌های عمومی و اداری در پیش‌بینی تحلیلی معادل بودجه شرکت در نظر گرفته شده است. با توجه به ارقام محقق شده در عملکرد شش ماهه، این پیش‌بینی از واقع‌بینی لازم برخوردار است. شایان ذکر است با توجه به نرخ 900 ریالی هر متر مکعب گاز مصرفی (که البته مورد اعتراض شرکت می‌باشد، اما بودجه را براساس آن تنظیم کرده است) «شخارک» احتمالا از محل اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها متحمل هزینه جدیدی نخواهد شد.
۲- درآمد متفرقه شرکت عمدتا به سود حاصل از سپرده‌گذاری اختصاص دارد. با توجه به رقم مانده سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت در پایان شش ماهه (۲۶۱ میلیارد تومان) و نرخ بازده مورد انتظار آن، تحقق درآمد حدود ۲۴ میلیارد تومانی در این سرفصل در شش ماه دوم محتمل خواهد بود. بدین ترتیب مجموع درآمد متفرقه سال‌جاری به محدوده پیش‌بینی بودجه شرکت (۷۰ میلیارد تومان) می‌رسد. شایان ذکر است با توجه به بدهی سنگین ۳۷۷ میلیارد تومانی در بخش سود سهام پرداختنی، اختصاص منابع بیشتر به سپرده‌گذاری تا پایان سال ۸۹ محتمل به نظر نمی‌رسد.
3- در پیش‌بینی تحلیلی با توجه به عدم‌دسترسی به مستندات، آثار احتمالی اختلافات با شرکت بیمه ایران (ناشی از عدم‌قبول بخشی از خسارات وارده در اثر آتش سوزی) بر درآمد شرکت مد نظر قرار نگرفته است.
با توجه به محاسبات فوق می‌توان گفت پتروشیمی خارک در صورت تحقق مفروضات تحلیلی قابلیت تعدیل مثبت ۱۰ درصدی تا سطح ۲۰۱۸ ریال به ازای هر سهم را در سال‌جاری خواهد داشت. البته این برآورد طبیعتا بر اساس زمانبندی اعلام شده توسط شرکت برای تعمیرات اساسی کارخانه ارائه شده است. بدیهی است کارشناسان با تغییر مفروضات می‌توانند به ارقام متفاوتی در خصوص پیش‌بینی سود شرکت در سال‌جاری دست یابند.
Shahriary_sh@yahoo.com