همایون دارابی
گروه بورس - بورس اوراق بهادار در شرایطی امروز (شنبه) فعالیت خود را از سر خواهد گرفت که همچنان شرایط متغیرهای کلان حاکم بر بازار به کارشناسان امکان برنامه‌ریزی بلند‌مدت را نمی‌دهد، هر چند که روند کلی بازار بهبود نسبی را حکایت دارد.
بازار داد و ستد سهام در پایان هفته گذشته، شاهد بهبود نسبی شرایط کلان سیاسی موثر بر بازار بود. برگزاری نشست نمایندگان ایران و آمریکا در عراق و به دنبال آن دیدار لاریجانی - سولانا در مادرید از جمله تحولاتی است که اگر چه به حصول تصمیم عملی نیانجامیده است، اما به دلیل توافقات صورت گرفته در مورد ادامه مذاکرات از اهمیت خاصی برخوردار است. تحلیل‌های گوناگونی که از انجام و نتایج این مذاکرات صورت گرفته است نیز در شرایط حاضر نتوانسته است به سوالات اساسی کارشناسان بازار در مورد سرنوشت برقراری محدودیت‌های اقتصادی و دورنمای آنان به ویژه در آستانه سومین قطعنامه‌ای شورای امنیت پاسخ روشنی بدهد. در کنار مسایل کلان سیاسی در درون کشور نیز آثار کلان محرک‌های اقتصادی موثر بر بازار سرمایه همچنان ادامه دارد. مساله سود تسهیلات بانکی، بنزین، تداوم یا عدم تداوم همکاری‌های اقتصادی با کشورها و شرکای اقتصادی اروپایی عمده‌ترین این مسائل هستند. در چنین شرایطی کارشناسان بازار به دلیل وجود ابهامات موجود از ترسیم برنامه‌های بلند‌مدت به عنوان شاکله حرکت کلی بازار در بلند‌مدت بازمانده و این امر جو روزمرگی و حرکت‌های کم عمق و مقطعی را در بازار ایجاد کرده است. با این حال شرایط بازار پس از افت شاخص در ابتدای هفته موجب شد تا بازار روند بهبود نسبی را شاهد باشد، اما این روند بهبود به دلیل نبود جریان نقدینگی تازه وارد به بازار معطوف به فعالیت‌های محدود معامله‌گران عمده بازار با اتکا به منابع مالی نه چندان قوی آنها شده است، این حرکت‌های محدود اگر چه می‌تواند تعادل در عرضه و تقاضا را ایجاد کند، اما به دلیل کم‌توان بودن آن نمی‌تواند تغییر جدی در روند دراز مدت بازار را از آن انتظار داشت. در کنار تاثیرپذیری بازار از تحولات کلان، کارشناسان بازار در انتظار پاره‌ای از تصمیمات درون بازاری برای حل برخی از مشکلات نظیر مساله حجم مبنا هستند. تغییر در حجم مبنا، ورود شرکت‌های کوچک و دارای پتانسیل همچنین تجهیز منابع مالی جدید مجموعه‌ای هستند که معامله‌گران به تحقق آنها امیدوارند. بازار سهام همچنین در خلال چند هفته آینده با اوج‌گیری فصل مجامع مواجه است که‌ این اوج‌گیری به تاثیرات مهمی در بازار منجر خواهد شد. در سال جاری ضعف نقدینگی معامله‌گران سبب شده است آنها از حضور در مجامع خودداری کرده و یا بلافاصله پس از خروج از مجمع اقدام به فروش سهام، جهت خرید سهام دیگری برای حضور در مجمع کنند. این مساله نیز تشدید‌کننده رفتار قیمتی پرنوسان سهام در آستانه مجامع و پس از آن شده است
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه شاهد بهبود روند کلی بازار پس از دو روز تلاش معامله‌گران برای کنترل عرضه‌های بیش از پیش معامله‌گران حقیقی و حقوقی کوچک بود.
این تلاش به تشکیل صف خرید برای برخی نمادهای با ریزش بالای قیمت نظیر الکتریک خودرو شرق و قطعات اتومبیل همچنین استحکام صف‌های خرید کم شمار موجود در بازار شد. این امر در کنار بهبود نسبی بازار جهانی فلزات که در آن بهای جهانی سه فلز مس، روی و سرب در هر تن به ترتیب به 7هزار و 440دلار، 3‌هزار و 685‌دلار و 2هزار و 349دلار رسید، موجب شد تا شاخص کل بازار با اتکا به نماد ملی مس1/15واحد رشد کند. در بازار چهارشنبه در گروه معدنی-فلزی انتقال سهام ترجیحی کارگران و کارکنان شرکت ملی مس به تعداد 3/254میلیون سهم انجام شد تا برای انتشار گزارش‌های مالی جدید شرکت و حضور این نماد در نخستین مجمع بورسی شرکت باز شود. انتظار می‌رود که فولاد مبارکه نیز با انتقال 800‌میلیون سهم به صورت کارگری مواجه شود.
در این گروه جلسه آشنایی فعالان بازار با آلومینیوم ایران روز چهارشنبه در شرایطی منتشر شد که شرکت ساعتی قبل از جلسه در اقدامی عجیب و به‌رغم حسابرسی شده بدون اعلام سود قبلی شرکت مبنی‌بر پیش‌بینی سود ۴۰۰۷‌ریالی برای سال ۸۶، اقدام به کاهش این پیش بینی به میزان یک هزار ریال کرد. این تصمیم بار دیگر انحرافات جدی شرکت را در پیش‌بینی سود هر سهم در سال گذشته تداعی کرد و عرضه آلومینیوم ایران را یک هفته تا روز ۲۱خردادماه جاری به عقب انداخت. با این تاخیر و با توجه به برگزاری مجمع فولاد خوزستان تا پایان خرداد ماه، عرضه فولاد خوزستان به بعد از مجمع شرکت موکول خواهد شد. آنچه در جلسه معارفه ‌ایرالکو از اهمیت بالایی برخوردار بود، سخنان دکتر اکبریه بود که پیش‌بینی تقسیم سود سه شرکت فولاد مبارکه، ملی مس و ایرالکو را معادل ۸۰درصد اعلام کرد. با این اعلام که پیش از این ۵۰درصد اعلام شده بود، فرضیه تقسیم سود حداکثری شرکت‌های اصل ۴۴ تحقق یافت و سهامداران در نخستین مجامع این شرکت‌ها می‌توانند به بازدهی نقدی شرکت‌های این گروه امیدوار باشند.
در این گروه ملی سرب و روی نیز به عنوان نخستین شرکت گروه تولید‌کنندگان روی هفته‌ آینده پا به مجمع خواهد گذاشت، امری که می‌تواند تاثیری جدی بر وضعیت معاملاتی دیگر نمادهای این گروه بگذارد.
در این گروه نماد باما نیز روز چهارشنبه بازگشایی شد تا با توجه به مفاد گزارش، نماد با صف خرید مواجه شود. گزارش باما بار دیگر اهمیت داشتن معدن اختصاصی برای شرکت‌های تولید‌کننده فلز از کنسانتره را به نمایش گذاشت. در گروه پتروشیمی نماد پتروشیمی خارک با توجه به از بین رفتن امیدها، برای افزایش دوباره بهای متانول متوقف شد. در گروه دارویی حرکت معامله‌گران در اقبال به سهام گروه دارویی چهارشنبه متزلزل شد، اکثر نمادها با عرضه‌های قابل توجهی مواجه شوند. در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار مناسبی بود که در آن حجم معاملات با توجه به انجام معاملات عمده و انتقال سهام کارگری ملی مس رشد قابل ملاحظه‌ای یافت. از ۱۱۷‌نماد مورد معامله نیز ۵۷‌نماد با رشد قیمت و ۴۷‌نماد با افت ارزش معامله شدند. در روز چهارشنبه نمادهای حق تقدم فارسیت دورود، ابوریحان، پتروشیمی خارک و سرمایه‌گذاری پتروشیمی متوقف شدند. براساس اعلام اولیه نیز امروز شبنه نمادهای نساجی بروجرد، اکسیر و سیمان خزر متوقف خواهند شد و بازگشایی ۱۱ نماد شامل شرکت‌های مهرکام پارس، شیمی دارویی داروپخش، لعابیران، تولید مواد اولیه داروپخش، سیمان خاش، بازرسی فنی و کنترل خوردگی تکین کو، شیر پاستوریزه پگاه اصفهان، فارسیت اهواز و داملران و سیمان بجنورد و شرکت ایران خودرو دیزل بازگشایی خواهند شد.