قیمت سررسیدها به‌صورت محدود افزایش یافت اما حجم معاملات با افت نسبتا شدید روبه‌رو شد
دوگانگی در بازار آتی سکه
بهای سکه آتی در بورس کالا در طول هفته گذشته با یک روند افزایشی نوسان کرد تا جایی که تمامی سررسیدهای قیمتی در پایان هفته گذشته به نسبت ابتدای آن از رشد قیمتی مطلوبی برخوردار بودند. این شرایط نشان می‌دهد که خوش‌بینی در بازار آتی برجسته تر از بدبینی‌ها است، اگرچه جرقه‌های رشد قیمت دلار در بازار آزاد و نوسان قیمت سکه نقدی در بازار داخلی نیز به این روند افزایشی کمک کرد. ذات رشد قیمت‌ها در هفته جاری اگرچه نکته مثبتی به شمار می‌رود، ولی کاهش حجم معاملات هفتگی نشان می‌دهد که واقعیت‌های این بازار در پس پرده رشد قیمت‌ها مخفی مانده که همین نکته یعنی کاهش حجم معاملات می‌تواند برخی از نگرانی‌ها را برجسته سازد. این در حالی است که ذات نوسان قیمت دلار در بازار آزاد خود به اندازه کافی محرک مهمی برای این بازار محسوب می‌شود تا بتوان با فرض احتمال افزایش این نرخ؛ خوش بینی‌های زیرپوستی جدیدی را به این بازار تزریق کرد.افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی در مقایسه با سبدی از ارزهای معتبر بین‌المللی خود سیگنال مهمی برای حمایت از قیمت دلار در بازار داخلی بود اگرچه موجب شد در بازارهای جهانی شاهد کاهش قیمت طلا باشیم تا جایی که پس از، از دست رفتن کف قیمتی ۱۳۰۰ دلاری در بازارهای جهانی که از آن به‌عنوان یک کف قیمتی روانی نام برده می‌شد، بهای طلا حتی تا ۱۲۶۵ دلار در هر اونس نیز کاهش یافت ولی پس از آن شاهد افزایش مقطعی این نرخ هستیم. آمارهای اقتصادی و همچنین نزدیک شدن به زمان اجرایی شدن افزایش نرخ بهره در آمریکا در کنار رشد قیمت‌ها در بازارهای رقیب، در نهایت به کاهش قیمت طلا منجر شد اگرچه برخی از تحلیلگران و موسسات تحلیل از احتمال بهبود مجدد بهای فلز زرد سخن گفته‌اند.
رشد ارزش دلار در بازارهای جهانی و حمایت آن از قیمت دلار آزاد را می‌توان یکی از مهم‌ترین محرک‌های قیمتی در بازار آتی به شمار آورد تا جایی که با فرض این سیگنال و برخی از اما و اگرها از احتمال رشد بیشتر قیمت دلار در نهایت توانست تا تاثیرگذاری کاهش قیمت‌های جهانی را محدود ساخته و همچنین خوش‌بینی‌های جدیدی را در این بازار ایجاد کند. این در حالی بود که هفته گذشته نیز شاهد رشد قیمت‌ها در بازار آتی بودیم؛ یعنی روند افزایش نرخ را می‌توان ادامه‌دار به شمار آورد که باز هم نشانه خوش بینی‌هایی است که به آن اشاره کردیم. حال در شرایطی که حجم معاملات کاهشی بوده ولی قیمت‌ها صعودی به ثبت می‌رسد باید بازار آتی را پیچیده تر از چیزی ارزیابی کرد که به نظر می‌رسد، زیرا این بازار در حال از دست دادن عمق معاملاتی خود بوده یا شاید عقب‌نشینی برخی از فعالان بازار از دلایل دیگری برخوردار باشد.از ابتدای مهرماه تاکنون بهای سکه آتی به‌صورت کلی در مسیر افزایش قرار دارد. بنابراین بالابودن حجم معاملات در نگاه اول توجیه‌پذیر است، ولی چنین انتظاری محقق نشد بلکه در هفته‌های اخیر شاهد کاهش حجم معاملات هستیم که این موارد نیاز به تحلیل دقیق تر وضعیت و حجم معاملات را یادآوری می‌کند.
فراز و فرود حجم معاملات در بازار آتی سکه
در هفته گذشته حجم معاملات آتی سکه در بورس کالای ایران باز هم کاهش یافت تا جایی که دومین هفته کاهشی خود را سپری کرد. معامله ۵۶ هزار و ۳۶۷ قرارداد آتی سکه را می‌توان کارنامه معاملاتی هفته گذشته به شمار آورد که به نسبت هفته قبل از آن ۱۹ هزار و ۷۲۵ قرارداد کاهش یافته که نشان‌دهنده افت ۹۲/ ۲۵ درصدی به نسبت هفته قبل از آن است. در هفته گذشته حجم معاملات در کمترین حد در ۳ هفته اخیر بوده، ولی هنوز هم شرایط نسبتا مطلوبی در این بازار حکمفرما است. متوسط حجم معاملات هفتگی در سال جاری رقمی نزدیک به ۴۳ هزار و ۳۶۹ قرارداد بوده که نشان می‌دهد هنوز هم رقم معاملات هفتگی بیشتر از متوسط سال جاری است. کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی، فراز و فرودهای سکه نقدی و همچنین آرامش نسبی در بازار دلار با چند تکانه نوسان قیمتی را می‌توان از دلایل اصلی این وضعیت معاملاتی به شمار آورد که نشان می‌دهد جذابیت این بازار به نسبت گذشته کاهش یافته است. در صورت تداوم این شرایط، احتمال کاهش بیشتر حجم معاملات چندان هم دور از ذهن نیست، مگر آنکه تغییر جدیدی در این بازار رخ دهد. البته روند کلی معاملاتی در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که هنوز هم جریان غالب حجم معاملات به سمت رشدی کلی حرکت می‌کند اما نمی‌توان درخصوص دورنمای وضعیت این بازار از نگاه حجم معاملات نظر قاطعی را ابراز کرد.
در هفته گذشته تعداد خریداران سکه آتی طلا ۳ هزار و ۵۸۶ قرارداد بوده و تعداد فروشندگان نیز ۳ هزار و ۵۶۴ نفر که نشان می‌دهد این وضعیت تغییر چندانی با یکدیگر ندارد؛ یعنی گفتمان غالبی بین اهالی بازار برای ورود یا خروج از معاملات و حتی جذابیت خرید یا جذابیت فروش را نمی‌توان متصور شد. این در حالی است که در هفته‌های گذشته تعداد خریداران و فروشندگان ارقامی بیش از ۴ هزار و ۶ هزار نفر بوده که به صراحت نشان دهنده کاهش جذابیت بازار و تضعیف جایگاه معامله‌گران در بازار آتی سکه است که خود شاهدی از کاهش جذابیت معاملاتی است. البته این وضعیت هنوز به نسبت ابتدای مهرماه شرایط بهتری را نشان می‌دهد که در کنار توجه به حجم معاملات، نشان می‌دهد که اوایل آبان ماه، شرایط بهتری از اوایل مهرماه تجربه می‌شود.
نگاهی به حجم و وضعیت معاملات در هفته‌های اخیر نکات مهمی را خاطرنشان می‌کند که اهمیت آنها با توجه به رخدادهای بازار در هفته‌های گذشته افزایش می‌یابد. در نگاه اول ذات بازار آتی را این رویکرد بازنمایی می‌کند که فضایی خواهد بود برای پوشش ریسک و کسب سود از نوسان قیمت‌ها در آینده یعنی باید دوره‌های زمانی میان‌مدت تا درازمدت، پتانسیل‌های بزرگ‌تری برای جذابیت معاملاتی باشد که البته حجم معاملات و نوسان قیمت‌ها در سررسیدهای طولانی مدت، همین ذهنیت را تقویت می‌کند که ذات طولانی بودن زمان تحویل ( سررسید) می‌تواند به بستری برای سرمایه‌گذاری‌های درازمدت بدل شود که احتمال ثبات و آرامش معاملاتی را تقویت می‌کند. این در حالی است که همپوشانی رخدادهای پیشین همچون تکانه‌های قیمت دلار با حجم معاملات نشان می‌دهد که این ذهنیت برای بخش مهمی از فعالان بازار چندان هم با واقعیت‌های معاملاتی تطابق ندارد. به‌صورت دقیق‌تر با بررسی آمارهای معاملاتی می‌توان به این مسأله رسید که تکانه‌های قیمتی در بازار آتی همراه با نوسان قیمت سکه نقدی و رخدادهای قیمتی در بازار دلار آزاد، شرایطی را فراهم آورده که ذات کسب سود مقطعی و موقتی، رویکرد اصلی در بازار آتی باشد یعنی خریداران در دوره‌های زمانی مختلف، با شناسایی سود هرچند مقطعی، تلاش می‌کنند تا آن را حفظ کرده و با رشد قیمت‌هایی محدود، از بازار خارج شوند. این شرایط نشان‌دهنده ابهام در بازار است و به‌صورت دقیق‌تر، بازار از آینده نگرانی‌هایی جدی دارد تا جایی که مایل نیست دارایی‌های خود را در بازار آتی حفظ کرده و پس از خرید، به دنبال فرصتی برای فروش می‌گردد. در گزارش‌های پیشین با مقایسه این بازار با بازار آتی نفت خام در سال‌های گذشته؛ به این شرایط اشاره کرده بودیم ولی هم‌اکنون با روشن‌تر شدن شواهد آماری، می‌توان با صراحت بیشتری در این خصوص صحبت کرد. این وضعیت که در نهایت از عمق کم بازار حکایت دارد را باید نگران‌کننده ارزیابی کرد، زیرا عدم تمایل به حفظ دارایی‌ها در بازار آتی سکه، خود سیگنالی مهم از پتانسیل ریزش قیمت‌هاست که البته در شواهد آماری و نوسان قیمت‌ها نیز قابل رهگیری است. البته شرایط معاملاتی روزهای اخیر نشان می‌دهد که تمایل به سرمایه‌گذاری درازمدت در بازار آتی کمرنگ شده و معاملات مقطعی و کسب سودهایی محدود با فرض تلاش‌های سفته‌بازی و اما و اگرهایی با طعم بازارسازی، می‌تواند بخش مهمی از چهره بازار را به خود اختصاص دهد.
البته رفتارهای معاملاتی در بازار آتی را می‌توان تاثیری مشخص از رخدادها در بازارهای واقعی به شمار آورد و این شرایط آن هم در وضعیتی که بهای طلای جهانی وارد یک فاز کاهش نرخ شده ولی برخی از تحلیلگران مجددا از افزایش قیمت‌ها سخن می‌گویند نیز مهم ارزیابی می‌شود. به نظر می‌رسد رخدادهای بازارهای جهانی به نسبت گذشته تاثیرگذاری کمتری در بازار آتی را موجب شده است یعنی معامله‌گران بیش از حالت طبیعی به تداوم رشد قیمت دلار در بازار آزاد خوش‌بین بوده‌اند ولی این نکته بسیار ساده یعنی تاثیرگذاری رفتارهای بدنه دولتی در بازار دلار گویی به فراموشی سپرده شده بود. البته این نکته نیز نشان می‌دهد که ذهنیت غالب در بازار از رشد مداوم قیمت دلار در روزها و هفته‌های آینده ( مخصوصا در شرایط التهاب بازار دلار) با خدشه‌ای جدی رو به رو شده که بخش مهمی از کاهش حجم معاملات و حتی خروج برخی از معامله‌گران از گردونه معاملاتی را می‌توان در این چارچوب مورد ارزیابی قرار داد. از سوی دیگر هنوز هم این ذهنیت در بدنه بازار وجود دارد یعنی تکانه‌های رشد قیمت دلار ( به هر دلیل غیراقتصادی) می‌تواند به طرزمعجزه آسایی، تغییراتی جدی و جدید را در این بازار ایجاد کند، ولی رهگیری این ادعا به شواهد بیشتری نیاز داشته که در طول زمان محقق خواهد شد.
ارسال نظر