تقاضا برای محصولات پلیمری در بورس کالای ایران تقویت شد
کوچ خریداران از بازار آزاد
معاملات پلیمرها در بورس کالای ایران در روز گذشته شرایط مطلوبی را تجربه کرد؛ اگرچه به‌صورت کلی حجم تقاضای بیشتری در بازار ثبت شد که نشان می‌دهد میل به خرید افزایش یافته است. به نسبت هفته‌های گذشته جذابیت خرید افزایش یافته که موجب شد تا رشد قیمت‌ها به‌صورت کلی افزایش یابد که این نکته از احتمال تغییر شکلی جدید در بازار خبر می‌دهد. رونق معاملات و جذابیت رقابت در شرایطی به ثبت رسید که هفته گذشته بیش از ۶۰ هزار و ۵۰۰ تن از انواع پلیمرها در بورس کالا مورد معامله قرار گرفته بود بنابراین جذابیت معاملاتی دیروز نکته مهمی به شمار می‌رود.باز هم پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی و نساجی رکورددار رشد قیمت‌ها بوده و تنها برخی گریدهای سبک با بی توجهی فعالان بازار رو‌به‌رو شد که البته در روزهای سرد سال و توجه به تولید محصولاتی پیشرفته، چندان هم دور از ذهن نیست. البته شرایط فعلی زمانی برای افزایش تقاضای نایلون‌های ضخیم و عریض است که ضعف جذابیت خرید در مواد اولیه این گروه کالایی نشان می‌دهد که شاید برخی از بازارهای داخلی و صادراتی با محدودیت‌هایی رو به رو هستند.
رشد حجم عرضه‌ها در گروه کالایی پلی‌پروپیلن‌ها اگرچه می‌تواند یکی از رخدادهای معاملاتی در روزهای اخیر به شمار رود ولی هنوز هم این بازار با تداوم التهاب قیمتی رو‌به‌رو است گویی بازار هنوز هم به تداوم رشد عرضه‌ها یقین نکرده که موجب می‌شود بازگشت ثبات و آرامش در این بازار به درازا بکشد. این وضعیت اگرچه چندان هم غیرمنطقی نیست، ولی نشان می‌دهد که از یکسو بازار کشش جذب عرضه‌ها را در اختیار داشته یعنی این حجم عرضه را در بدنه صنایع پایین دستی و بازار هضم کرده و از سوی دیگر نشان دهنده نگرانی از تضعیف مجدد تقاضا و همچنین میل به خرید و ذخیره کالا را برجسته می‌سازد. این وضعیت موجب می‌شود که بازگشت ثبات به بازار به طول انجامیده ولی در صورت تداوم عرضه‌های مطلوب در این بازار، بازار راهی جز بازگشت به شرایط متعادل را در پیش نخواهد داشت.به عبارت ساده‌تر برای ثبت تعادل در بازار نیاز است که جو روانی نگرانی از کاهش عرضه‌ها از بین رفته و حجم عرضه، جوابگوی تقاضای مؤثر در صنایع پایین دستی باشد. اگرچه مدتی است که سقف مجاز رشد قیمت‌ها در عرضه‌های پلی‌پروپیلن‌ها برداشته شده ولی هنوز نمی‌توان با صراحت درخصوص تاثیرگذاری یا عدم تاثیرگذاری این شرایط صحبت کرد یعنی باید تا زمان پیدا شدن شواهد بیشتر در این بازار صبر کنیم. این در حالی است که کاهش مجدد عرضه‌ها یا حتی حفظ عرضه در سطوح فعلی می‌تواند نگرانی‌های عمیقی را در این بازار پدید آورد اگرچه به مرور زمان عطش خرید کاهش می‌یابد.
بازار داخلی محصولات پتروشیمی در روزها و هفته‌های اخیر شرایط جالبی را پیدا کرده است تا جایی که با شواهد و رویکردهای قیمتی پیشین تفاوتی آشکار را نشان می‌دهد. در هفته‌های اخیر بازار داخلی نشان داده که همچون گذشته، به قیمت‌های پایه در بورس کالا توجه پیشین را نشان نمی‌دهد یعنی جریان غالب در بازار داخلی دیگر بر پایه نرخ‌های پایه نوسان نمی‌کند؛ البته در نهایت نمی‌توان از تاثیرگذاری این سیگنال چشم پوشی کرد، ولی همچون گذشته فصل‌الخطاب بازار آزاد به شمار نمی‌رود. به‌عنوان مثال در هفته‌هایی که شاهد رشد قیمت‌های پایه بودیم، بازار آزاد این افزایش نرخ را از خود نشان نداده مثلا در هفته قبل با رشد قیمت‌های پایه، بازار آزاد کاهش قیمت‌هایی فراگیر را تجربه کرد. نکته جالب تر آنکه انتظار داریم کاهش قیمت‌های بازار داخلی خود سیگنالی برای کاهش جذابیت خرید در بورس کالا محسوب شود، ولی باز هم دقیقا عکس این انتظار محقق شد و بازار پلیمرها در بورس کالا بیشترین حجم معاملاتی ۵ ماه و نیم اخیر خود را ثبت کرد.
در کنار این موارد تلاش‌های بورس کالا برای بستن کدهای معاف از مالیات بر ارزش افزوده نیز موجب شده تا چندگانگی خریداران و تفاوتی عمیق در قیمت تمام شده آنها تا حد بسیار زیادی از بین رفته تا جایی که فرق چندانی برای خریداران مختلف در بورس کالا به چشم نمی‌خورد. همچنین توجه به سهمیه‌های خرید بهین‌یابی نیز نکته مهم دیگری محسوب می‌شود که در پاره‌ای از اوقات به نوسان در توانمندی خرید منجر شده که می‌توان به این سیگنال به‌عنوان داده‌ای مؤثر در نوسان حجم تقاضا توجه کرد. تمامی این موارد رخدادهایی است که در هفته‌ها و حتی ماه‌های اخیر بر بازار محصولات پتروشیمی به‌صورت کلی تاثیرگذار بود که می‌تواند در ترسیم ساز و کار معاملاتی در بازار داخلی حائز اهمیت باشد.
با توجه به تمامی این موارد باز هم باید به فرض اصلی در این گزارش یعنی تفاوت رویکردهای قیمتی در بازار داخلی در مقایسه با بورس کالا بازگشت که هم اکنون در تقارن با یکدیگر نقش آفرینی نمی‌کنند یعنی واقعیت‌های بورس کالا تاثیر کمتری از گذشته بر بازار داخلی بر جای می‌گذارد. واقعیت آن است که در مقایسه با گذشته و حتی در مقایسه با سایر بازارهای کالایی مشابه، حجم معاملات در بازار غیررسمی پلیمرها کاهش بیشتری پیدا کرده است یعنی روزهای سخت بازار پلیمرها، عمیق تر و طولانی تر از سایر بازارها به شمار می‌آید که همین نکته جذابیت واسطه گری و سفته‌بازی را دستخوش تغییر کرده، ولی هنوز هم معاملات این بازار ادامه دارد.
عرف کلی در بازار پلیمرها با محدودشدن محسوس عرضه خارج از بورس به واحدهای تجاری، این‌گونه بوده که محصولات خریداری شده از بورس کالا مجددا در بازار آزاد مورد معامله قرار می‌گرفت. حال در شرایطی که فاصله قیمتی بین بورس و بازار محدود بوده و البته منافع چندانی از لحاظ فروش اعتباری از بازار آزاد نصیب خریدار نهایی نمی‌شود، بنابراین توجه به بورس کالا برای خریداران جذابیت بیشتری داشته با این پیش فرض که واقعیت‌های مالیاتی هم جزئی از ساز و کارهای تجاری و صنعتی به شمار می‌آید. به عبارت ساده تر خریدار به نسبت گذشته ترجیح می‌دهد از بورس کالا خرید خود را انجام دهد که به نظر می‌رسد این شرایط باز هم ادامه یابد.
با توجه به این شرایط حجم تقاضا در بازار آزاد روز به روز کمتر شده و رقابت در بورس کالا نیز روز به روز جذابیت بیشتری پیدا می‌کند که نقطه قوت مهمی برای بورس کالا محسوب شده است. این وضعیت موجب خواهد شد تا روند واقعی عرضه و تقاضا در بازار آزاد به کشف قیمت‌هایی دقیق تر منجر شود آن هم در شرایطی که عرضه بر تقاضا به‌صورت کلی برتری دارد. ادعای برتری عرضه بر تقاضا در بازار داخلی را می‌توان به صراحت در قیمت‌های روزها و هفته‌های اخیر مشاهده کرد. موارد فوق را می‌توان واقعیت‌های معاملاتی این بازار دانست یعنی به مرور زمان احتمال نابودی بازار آزاد پلیمرها وجود دارد، ولی این تمام ماجرا نیست.
یکی از ویژگی‌های مهم در بازار و صنعت پلیمرها را می‌توان نیاز داشتن به گروه گسترده‌ای از مواد اولیه و افزودنی‌هایی به شمار آورد، اگرچه باز هم مواد اولیه پایه برای تولید محصول یک یا چند گرید خاص و مشخص خواهد بود. این شرایط موجب می‌شود تا خریدار نهایی که به چند کالا یا چند گروه کالایی نیاز داشته باشد، باز هم مجبور خواهد بود تا بخشی از تقاضای خود را از بازار داخلی تامین کند، بنابراین زنجیره خرده‌فروشی در این بازار، باز هم به کار خود ادامه می‌دهد. این ویژگی به ظاهر ساده موجب خواهد شد تا زنجیره خرده‌فروشی و واسطه‌گری غیررسمی باز هم به حیات خود ادامه دهد که همین موضوع به یکی از ملزومات تولید نیز بدل شده است.
با توجه به این موارد، اگر بخواهیم از یکسو مشکلات مالیاتی صنایع پایین‌دستی در خریدهای خرد را مرتفع ساخته و از سوی دیگر نبض عرضه امن در چارچوب خرده‌فروشی را حفظ کنیم شاید به یک زنجیره معاملاتی جدید هم نیاز باشد و آن ( ذات) دادوستد خرده‌فروشی، ولی به‌صورت رسمی در بدنه یا تحت نظارت بورس کالا خواهد بود. این رویکرد معاملاتی هم اکنون وجود ندارد، ولی بسیاری از شرکت‌های کوچک و بزرگ در این حوزه فعال هستند. شاید نتوان اظهارنظر قاطعی در این خصوص داشت؛ زیرا شرایط معاملاتی مطلوب و نامطلوب، هم اکنون به‌صورت توأمان در بازار داخلی دیده می‌شود ولی واقعیت آن است که الزام به عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به مثابه آن است که برخی از زنجیره‌های فروش فعلی، ذاتا با یک بدبینی رو به رو هستند. حال در شرایطی که بورس کالا به‌صورت یک بستر مهم معاملاتی ظرفیت و پذیرش این فرآیند جدید معاملاتی را در اختیار دارد شاید زمان آن فرارسیده باشد تا تمامی ( یا اغلب) نیازهای مصرف‌کنندگان نهایی در بستر بورس کالا مورد توجه قرار گرفته که می‌تواند با آغاز به کار واقعی زنجیره خرده فروشی، واقعیت‌های این بازار را با تغییراتی جدی رو به رو سازد. هم اکنون و در شرایطی که تجربه ایجاد صندوق‌های کالایی در بستر بورس کالا وجود داشته و این ساز و کار معاملاتی می‌تواند از سودآوری مطلوبی برخوردار باشد، شاید زمان آن رسیده باشد تا شرکت‌ها و واحدهای کارگزاری برجسته، خود پیشقدم ایجاد این صندوق‌ها با فرض تلاش برای معاملات خرده‌فروشی و حتی بازارگردانی شوند آن هم در شرایطی که پتانسیل تامین مالی آن در بدنه بورس کالا نیز وجود دارد.
بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که این طرزفکر در بورس کالا مدتی است که پیگیری شده و حتی اقدام به بازدید و پذیرش برخی از انبارها در حاشیه شهر تهران کرده‌اند که می‌تواند جرقه‌ای برای آغاز به کار این صندوق‌ها به شمار رود اگرچه مهمترین نکته در آغاز به کار آنها، عزم بدنه تصمیم‌سازی و کارگزاری در بدنه بورس کالاست که شاید به تحریک نیاز داشته باشد.اگرچه «دنیای اقتصاد» بارها به لزوم و حتی ضرورت آغاز به کار صندوق‌های کالایی پتروشیمی و کشاورزی در گزارش‌های متعددی اشاره کرده، ولی تاکنون آغاز به کار این صندوق‌ها به جز در بخش طلا مشاهده نشده که به نظر می‌رسد به پیگیری‌های بیشتری نیاز داشته باشد، زیرا هم سود اقتصادی برای سرمایه گذار و هم منافع جمعی برای شرکت‌های بزرگ پتروشیمی و واحدهای مصرف‌کننده پایین‌دستی را به همراه خواهد داشت.
مهمترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی در روزهای اخیر
کاهش نسبی قیمت‌ها در بدنه بازار آزاد به جز روز ابتدایی هفته جاری
افزایش محسوس حجم معامله پلیمرها در بورس کالا و ثبت رکوردی بالاتر از 60 هزار و 500 تن که بیشترین رقم در 5 ماه و نیم اخیر محسوب می‌شود.
ثبت معاملات پلیمرها برای سه هفته پیاپی بالاتر از 50 هزار تن در هفته که نشان‌دهنده بازگشت رونق در این بازار است.
افزایش آرام و محدود حجم عرضه پلیمرها که موجب شد حجم تقاضا کاهش یابد که نشان‌دهنده کاهش جذابیت واسطه گری و سفته‌بازی در این بازار است.
ثبت 7/ 1 برابری تقاضای پلیمرها در برابر عرضه در هفته گذشته که کمترین حد از ابتدای شهریورماه تاکنون است.
ثبت بیشترین تقاضای هفتگی در بازار محصولات شیمیایی بورس کالا در یک‌سال اخیر
برداشته شدن سقف مجاز رشد قیمت‌ها درخصوص تمامی عرضه پلی‌پروپیلن‌ها
بهبود نسبی حجم عرضه پلی‌پروپیلن‌ها در شرایطی که التهاب برای خرید این کالا کاهش یافته و خریدار نهایی با قیمت پیشنهادی بالاتر می‌تواند تمامی حجم مورد نیاز خود را خریداری کند.
کاهش جذابیت خرید در بازار داخلی و مهاجرت بخش بزرگی از خریداران نهایی به بورس کالا
تداوم التهاب قیمتی در برخی گریدهای جذاب که نیاز به افزایش بیشتر عرضه‌ها را خاطرنشان می‌سازد.
انتظار افزایش حجم تقاضای مؤثر در صنایع پایین‌دستی محصولات پتروشیمی با فرض تغییر فاز معاملاتی در بورس کالا به سمت رشد حجم دادوستد در روزهای سرد سال
بالابودن نسبی موجودی انبارهای برخی از شرکت‌های عرضه‌کننده که سیگنالی مهم برای بالاماندن حجم عرضه‌ها در بورس کالا به شمار رفته و البته از برخی مشکلات در صادرات نیز خبر می‌دهد.
تکانه‌های رشد قیمت دلار در روزها و هفته‌های گذشته که خود دلیلی برای افزایش خرید و همچنین تقویت جذابیت واسطه گری و مخصوصا سفته‌بازی به شمار می‌رود.
کاهش نسبی التهاب در بازار پلی‌استایرن‌ها که نشان می‌دهد در فراز و فرود حجم تقاضا، باز هم رشد عرضه است که می‌تواند بازارهای پلیمری را به ثبات نزدیک کند.
ثبت معاملاتی نسبتا مطلوب در عرضه پلیمرهای بورس کالا در روز گذشته
تداوم جذابیت گریدهای جذاب پیشین در شرایطی که هنوز هم التهاب در این بازار دیده می‌شود.
افزایش نسبی عرضه انواع پلی‌پروپیلن‌ها با محوریت گریدهای نساجی در شرایطی که هنوز التهاب در این بازار به‌صورت جامع و کامل برطرف نشده و بازار هنوز به تعادل نرسیده است.
ارسال نظر