ابراز وجود «رینگ گاز» در بورس انرژی

عرضه گاز مایع یا میعانات گازی در رینگ داخلی بورس انرژی روندی متعادل داشته و مدت‌هاست که شاهد عرضه و داد و ستد این گروه کالایی در بورس هستیم. این در حالی است که پالایشگاه‌های گاز در سال‌های اخیر رونق بیشتری داشته و هنوز هم شاهد افزایش ظرفیت تولید در این فاز مهم در صنعت گاز هستیم. از سوی دیگر نگاه‌ها بیشتر بر تولید و تجارت نفت خام و فرآورده‌های نفتی متمرکز است و توجه کمتری در بین اهل فن و حتی رسانه‌ها به پالایشگاه‌های گازی معطوف شده است. این ویژگی به معنی کاهش توجه رسانه‌ای به این بازار بسیار مهم است، اگرچه حجم تولید بالای گاز طبیعی مخصوصا از پارس‌جنوبی به معنی افزایش روزافزون تولید گاز طبیعی، میعانات و فرآورده‌هاست که یکی از آنها گاز مایع موسوم به LPG است. به‌صورت دقیق‌تر می‌توان گفت انتظار برای افزایش حجم عرضه‌های گاز مایع را باید به‌شدت جدی گرفت که خود به معنی ایجاد یک بازار جدید قدرتمند است. از سوی دیگر گستردگی عرضه‌ها در فاز اول به افزایش محسوس توانمندی صادراتی و رشد بازاریابی بین‌المللی منتهی خواهد شد که قطعا منافع بزرگی را برای بخش‌های تولیدی به همراه دارد.

نگاهی به معاملات هفته‌های اخیر در بورس انرژی داده‌های جذابی را نشان می‌دهد. به‌عنوان مثال در دی‌ماه دومین معامله بزرگ این بازار در تمام رینگ‌های معاملاتی به داد و ستد ۱۰ هزار تن گاز مایع مجتمع گاز پارس‌جنوبی در رینگ بین‌الملل (توسط بازرگانی گاز ایران) تعلق دارد یعنی دومین معامله با‌ارزش این بازار در دی‌ماه بود. همچنین ششمین معامله بزرگ دی‌ماه هم به گاز مایع پالایش گاز فجر جم در رینگ بین‌الملل به حجم ۵ هزار تن اختصاص داشت. این شرایط نشان می‌دهد که جایگاه گاز مایع در بورس انرژی به‌صورت روزافزونی در مسیر بهبود قرار دارد و این روند افزایشی به احتمال قوی متوقف نخواهد شد.

از ویژگی‌های دیگر این بازار حجم بالای معاملات در رینگ‌های داخلی و بین‌المللی است. ویژگی‌های فنی بازار گاز همچون گاز مایع حتی چیزی برتر از بازار نفت است یعنی هم حجم معاملات گسترده‌تر بوده و هم خریداران با توجه به ویژگی‌های فنی و بازار مصرف آزادی‌عمل کمتری نسبت به تغییر تامین‌کننده اصلی دارند. در فاز حمل و نقل هم شرایط این‌گونه است یعنی شرکت‌های خریدار بعضا خود سیستم‌های حمل و نقل قدرتمندی در اختیار دارند و نگرانی‌های فنی محدودتری را شاهد خواهیم بود. این موارد به این معنی است که آینده بازار صادراتی گاز در بورس انرژی حتی جذاب‌تر از نفت خام خواهد بود و می‌توان به رونق رینگ گاز در بورس انرژی خوشبین بود. اگر این بازار قدرت بگیرد و فعالان این عرصه از عرضه مستمر گاز مایع مطمئن شوند می‌توان به سرمایه‌گذاری در این حوزه هم امیدوار شد آن‌هم در شرایطی که پتانسیل تامین مالی در بورس انرژی فراهم است. اینکه گاز مایع (LPG) را تنها یک حامل انرژی به‌شمار آوریم شاید ظلم در حق این کالا باشد زیرا توانمندی‌های صنعتی این ماده خام به‌قدری گسترده و روبه‌رشد است که بازاری مجزا و بسیار جذاب را رقم خواهد زد که از آینده صنعتی مطلوبی در حوزه پتروشیمی و مخصوصا تغذیه زنجیره تولید در صنایع تکمیلی پتروشیمی با محوریت تولید اولفین‌ها و سپس پلی‌اولفین‌ها همچون پروپیلن و پلی‌پروپیلن برخوردار خواهد شد که در آینده بیشتر به این موارد می‌پردازیم.

  جزئیات اطلاعیه نوبت سوم عرضه نفت در بورس انرژی

در این بین اما مدیرعامل بورس انرژی؛ با اشاره به اینکه زمان عرضه‌های آتی نفت در بورس انرژی منوط به تصمیم شرکت ملی نفت است، گفت: امکان تسویه کامل براساس ریال ایران و افزایش مدت تسویه از ۶۰ به ۹۰ روز اصلی‌ترین تغییرات اطلاعیه نوبت سوم عرضه نفت است.سیدعلی حسینی در گفت‌وگو با فارس، پیرامون آخرین اقدام‌ها برای عرضه نوبت سوم نفت خام سبک ایران در این بازار گفت: در اطلاعیه عرضه جدید، پیشنهادهای ارائه شده به وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران بررسی شده و براساس آن مدت دوره تسویه معاملات نفت خام از ۶۰ به ۹۰ روز افزایش یافته است. در عین حال این امکان برای خریداران فراهم شده که معاملات نفت خام به‌طور کامل براساس ریال ایران تسویه شود.وی درخصوص زمان عرضه‌های آتی، آن را منوط به تصمیم‌گیری شرکت ملی نفت ایران دانست و بیان کرد: قاعدتا شرکت ملی نفت ایران باتوجه به رویکرد سازنده‌ای که دراین خصوص دارد، متناسب با شرایط و صلاحدید خود تصمیم لازم را اتخاذ خواهد کرد.به گفته حسینی، حجم عرضه نفت خام سبک ایران در این مرحله معادل ۳ میلیون بشکه خواهد بود که هر بار یک میلیون بشکه‌ روانه میز فروش خواهد شد. البته محموله‌ها همچنان ۳۵ هزار بشکه‌ای خواهد بود.

مدیرعامل بورس انرژی از رشد قابل تامل کدهای معاملاتی داخلی و خارجی پس از عرضه موفق نفت خام در نوبت اول و دوم سخن گفت و افزود: در بازار سایر فرآورده‌های نفتی نیز هم‌اکنون روزانه نزدیک به ۲۰ عرضه فرآورده هیدروکربوری انجام می‌شود. ضمنا با توجه به افزایشی شدن روند قیمت جهانی نفت خام به نظر می‌رسد دوباره رونق به این بازار بازگشته است. وی در برابر این پرسش مبنی بر اینکه چرا با‌وجود واگذاری‌ نیروگاه‌ها به بخش خصوصی و لزوم آزادسازی قیمت برق در آینده‌ای نه‌چندان دور اما همچنان بازار برق در بورس انرژی با اقبال چندانی روبه‌رو نیست، پاسخ داد: بازار معاملات مصرف‌کنندگان بزرگ برق در حالی سال گذشته راه‌اندازی و با اقبال معامله‌گران این بازار روبه‌رو شد که وزارت نیرو با توجه به لزوم تعدیل قیمت انتقال برق یا همان ترانزیت از ماه‌های گذشته انجام این معاملات در بورس انرژی را بامانع روبه‌رو کرده است. وی افزود: خبرها از تلاش وزارت نیرو برای متقاعد کردن دولت برای افزایش قیمت ترانزیت برق در کمیسیون اقتصادی این نهاد حکایت دارد که در صورت تصویب آن می‌توان به تداوم و رشد معاملات برق در بازار مصرف‌کنندگان بزرگ بورس انرژی امیدوار بود.