ثبات دیرینه در عرضه هفتگی پتروشیمیاییها زیر سوال رفته است؟
افت عرضه در بازار پلیمرهای بورس کالا
قیمت پایه محصولات پتروشیمی با ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ اعلام شد
دیگر متغیر تعیین‌کننده قیمت پایه این گروه از محصولات، یعنی میانگین خرید و فروش اسکناس آمریکایی در سامانه نیما طی هفته گذشته، روندی نزولی را پیمود و نسبت به قیمت مبنای دلار محاسبه‌شده در تاریخ 25 مهرماه، 148تومان کاهش را به ثبت رساند.
ثمره نوسان بهای دو متغیر اصلی معادله کشف نرخ پایه، یعنی قیمت مبنای دلار و نرخ جهانی، ظهور ترکیبی از افزایش و کاهش در نرخ پایه محصولات پتروشیمیایی بود که سبب شد قیمت پایه برای بیش از نیمی از محصولات شیمیایی و تعداد کمی از گریدهای پلیمری همسو با هم کاهشی شود. البته سایر گریدهای این بازار برای معامله در بورس کالا با رشد نرخ پایه همراه هستند اما میزان شتاب رشد بهای این محصولات تا حدی تضعیف شده است.
ترکیبی از افزایش و کاهش در قیمت‌های پایه هفته جاری
در بین پلیمرهای بورس کالا بازه نوسان افزایش قیمت پایه به صفر تا 4درصد رشد قیمت رسیده است. استایرن بوتادین رابر روشن (1502)، با بیشترین رشد قیمت پایه، 81/ 3درصد افزایش بها را به ثبت رسانده و در هفته جاری با نرخ 42هزار و 474تومان عرضه می‌شود. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که این محصول پلیمری در معاملات جهانی خود طی هفته گذشته 82دلار افزایش قیمت داشته که با احتساب 95درصد فوب خلیج‌فارس به ازای هر تن با نرخ 1827دلار در نظر گرفته شده است. بالاترین افزایش بهای جهانی در بین پلیمرها نیز به همین محصول، یعنی استایرن بوتادین رابر روشن اختصاص دارد که نسبت به سایر گریدهای پلیمری بیشترین افزایش قیمت دلاری را داشته است. پلی‌‌‌اتیلن ترفتالات‌‌‌های گرید بطری در رده بعدی افزایش نرخ پایه قرار گرفته و بیش از 3درصد افزایش قیمت پایه را در گریدهای مختلف خود به ثبت رسانده‌اند. نرخ جهانی این گروه از پلیمرها نیز افزایش 47 تا 52دلاری را تجربه کرد که سبب خنثی شدن اثر کاهشی محدود قیمت مبنای دلار در معادله کشف نرخ پایه شد. پلی‌‌‌وینیل کلراید (PVC)، پلی‌پروپیلن‌های نساجی و شیمیایی نیز به عنوان جذاب‌ترین پلیمرهای قابل معامله در بورس کالا در قیمت‌های اعلامی روز گذشته با رشد نرخ پایه همراه شدند.
پلی‌‌‌اتیلن سنگین بادی، سنگین و سبک فیلم و سنگین دورانی، از جمله گریدهایی بودند که در بازار محصولات پلیمری کاهش قیمت داشتند. افت نرخ جهانی این محصولات به‌نسبت بالا ارزیابی می‌شود که بین 55 تا 83دلار در هفته گذشته کاهش بها داشتند و در کنار افت 64/ 0درصدی قیمت مبنای دلار به‌عنوان دیگر اهرم تعیین‌کننده در معادله کشف نرخ پایه بین 5 تا 7درصد بهای پایه این محصولات کاهش یافت.
اما در بازار محصولات شیمیایی پراکندگی نرخ پایه محصولات بسیار برجسته بود؛ تا جایی که سود کاستیک به‌عنوان صدرنشین رشد نرخ پایه در هفته جاری نزدیک به 28درصد افزایش قیمت را به ثبت رساند؛ در حالی که اسیداستیک 25درصد افت نرخ داشت. دامنه وسیع نوسان نرخ در بین شیمیایی‌‌‌های بورس‌کالا به سبب تکانه‌‌‌های قیمتی موجود در بازارهای جهانی این گروه از محصولات رقم خورده است؛ چرا که قیمت مبنای دلار هنوز هم نسبت به تغییرات بهای جهانی، در محدوده خنثی نوسان می‌کند و در سایه اثر قدرتمند نوسان بهای جهانی محصولات شیمیایی تا حد زیادی هضم می‌شود.
آیا بازارهای جهانی به سقف قیمتی رسیده‌‌‌اند؟
شواهد حاکی از آن است که دلیلی بر استمرار روند صعودی قیمت در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمیایی در حال حاضر وجود ندارد؛ چرا که کاهش سختگیری‌‌‌ها در حمل‌ونقل دریایی را شاهد هستیم که مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت‌ها یعنی دشواری تحویل محموله‌‌‌ها به بازارهای مختلف در جهان با این سیگنال امکان رفع شدن دارد.
به‌صراحت نمی‌توان گفت که از هم‌اکنون روند بازارهای جهانی به فاز کاهشی آغاز شده، ولی شواهد کلی نشان‌دهنده آن است که خبری از روند افزایشی قیمت‌های پیشین وجود ندارد؛ آن هم در شرایطی که اوضاع کلی در اقتصاد چین و حتی آمریکا به‌قدری جذاب نیست که از استمرار رشد قیمت‌ها حمایت کند. از طرف دیگر، ورود به روزهای سرد سال در وضعیتی که خوش‌بینی بزرگی در بازارها وجود ندارد، احتمال عقب‌نشینی نرخ را در بر خواهد داشت.
بهای معاملات آتی نفت برنت در آخرین معاملات هفته گذشته بازارهای جهانی به 84دلار و 38سنت رسید که به میزان محدود 07/ 0درصد رشد قیمت داشت. نوسان بهای نفت خام برنت طی هفته گذشته روندی کاهشی را در پیش گرفت؛ به طوری که در ابتدای هفته یعنی روز دوشنبه هفته ماقبل، با ثبت رقم 86دلار و 7سنت به ازای هر بشکه، به بالاترین سطح خود طی سه سال گذشته رسید. طبق پیش‌بینی گروه تولیدکننده نفت، ذخایر نفت جهان تا پایان سال به طور متوسط به میزان 1/ 1میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت. این درحالی است که هفته گذشته شاهد افزایش 3/ 4میلیون بشکه‌ای ذخایر آمریکا بودیم که بالاتر از پیش‌بینی بازار محقق شد. همچنین با گمانه‌‌‌زنی‌‌‌های بازگشت ایران به مذاکرات هسته‌‌‌ای، سیگنال افت قیمت نفت به بازارها مخابره شد. به طور کلی برایند نوسان بهای نفت‌خام برنت طی هفته گذشته از افت 34/ 1درصدی قیمت حکایت دارد که البته نسبت به ماه گذشته هنوز هم افزایشی بوده و نزدیک به 8درصد رشد نرخ را نشان می‌دهد.
رشد حجم معاملات پلیمرها با اهرم افزایش تقاضا
در اولین هفته از آبان سال‌جاری معاملات محصولات پلیمری در بورس کالای ایران با رشد حجم دادوستدها به ثبت رسید. این افزایش حدود 4درصدی را می‌توان مربوط به رشد میزان تقاضا دانست؛ چرا که هفته گذشته به میزان 82هزار و 491تن انواع محصولات پلیمری در بورس کالای ایران عرضه شد که نسبت به هفته ماقبل آن از رشد کمتر از یک‌درصدی حکایت دارد، اما نسبت به متوسط نیمه ابتدایی سال‌جاری کاهش محسوس 7درصدی داشته است.
به‌رغم پایین بودن حجم عرضه محصولات پلیمری نسبت به عرف بازار، میزان تقاضا برای خرید این محصولات بیش از 14درصد افزایش داشت. به عبارت دقیق‌‌‌تر به میزان 127هزار و 397تن تقاضا در هفته گذشته به تالار فیزیکی بورس کالای ایران وارد شد. از مهم‌ترین دلایل رشد حجم تقاضا آغاز به کار طرح جدید عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالاست که در گام اول برخی از محصولاتی را که کمبود عرضه ندارند، از شمول سهمیه‌بندی بهین‌‌‌یاب خارج کرد. این مطلب در کنار تخصیص سهمیه‌‌‌های ماهانه بهین‌‌‌یاب سایر گریدها، فضا را برای افزایش خرید متقاضیان از بورس کالا فراهم کرد. ثمره رشد تقاضا در هفته گذشته، افزایش میزان دادوستدهای محصولات پلیمری بود که به میزان 77هزار و 979تن به ثبت رسید و معامله بیش از 94درصد از این گروه محصولات را رقم زد. نسبت حجم معاملات به میزان عرضه رقم بالا و جذابی بوده و از بهمن سال گذشته تاکنون چنین رکوردی به ثبت نرسیده است، اما با توجه به افت عرضه هفتگی پلیمرها، تا حد زیادی از جذابیت این رکورد در جریان معاملات هفته گذشته می‌‌‌کاهد.
