گروه بورس کالا- کتایون دارابی: در حالی روز گذشته رسانه‌های خبری جزئیات عرضه اوراق سلف نفتی را منتشر کردند که از سال ۸۸ تا کنون موضوع عرضه نفت خام در بورس نفت که برای عرضه این کالا افتتاح شده بود، سرانجامی نداشته است. سرنوشت عرضه نفت خام در بورس کالا به چند عرضه و معامله نشدن این کالا محدود شد و در ماه‌های اخیر هم به یک‌باره عرضه نفت خام در بورس انرژی مطرح شد، اما گویا بورس انرژی انتظاری برای این کالا ندارد. البته روز گذشته برخی از رسانه‌های خبری از عرضه اوراق سلف نفتی در یکی از چهار بورس خبر دادند، این در حالی است که بسیاری از کارشناسان بازار کشف نرخ اوراق سلف نفتی را بدون عرضه اسپات آن غیرمنطقی دانسته و معتقدند؛ این عرضه‌ها با اقبال عمومی روبه رو نخواهد شد.

سعید سلیمانی، کارشناس تامین سرمایه پارسیان در این باره می‌گوید: هر بازار مشتقه‌ای برای روان شدن ابتدا نیازمند بازاری نقدی است. به گفته وی، اگر کشف قیمت‌ها در بازار نقدی انجام نشود، نمی‌توان انتظار کشف نرخ درستی در بازار مشتقه داشت.

این در حالی است که روز گذشته کف قیمت اوراق سلف نفتی ۱۴۰ دلار و سقف آن ۱۶۰ دلار در هر بشکه عنوان شد و جالب اینجا است که تحویل این کالا هم یک میلیون بشکه است، رقمی که به گفته آگاهان بازار بیشتر برای تحویل ندادن محموله در نظر گرفته شده است. البته برخی از آگاهان بازار دلیل ناکام بودن بورس نفت را تحریم‌های اقتصادی می‌دانند و می‌گویند: برای دریافت پول کالاهای فروخته شده، بورس نفت با مشکلات بسیاری روبه‌رو است، از سوی دیگر هم خریداران راغب نیستند که در فضای شفاف بورس شناسایی شوند، همچنین زیر ساخت‌های بانکی نیز هنوز برای مبادله نفت خام آماده نیست، از این رو ترجیح می دهند از بورس خارج شوند و به همین دلایل بورس نفت از سال ۸۸ تاکنون در خصوص عرضه نفت ناکام مانده است.

در همین حال برخی از فعالان بازار هم معتقدند، معاملات اوراق سلف نفتی در حال حاضر با پشتوانه وزارت نفت و بانک مرکزی قرار است انجام شود و اتفاق بدی نیست، اما جایگزین کردن معاملات اوراق سلف نفتی با عرضه اسپات نفت خام کار درست و کارشناسی شده ای نیست؛ چرا که برای معامله اوراق سلف نفتی نیازمند مبادلات اسپات در این حوزه و کشف نرخ این کالا هستیم.

به گفته این گروه هر کدام از این معاملات جایگاه خاصی دارد و اولویت نیز با مبادلات اسپات نفت و کشف نرخ واقعی آن است، سپس می‌توانیم این کالا را به صورت آتی معامله کنیم. به عقیده کارشناسان بازار تنها حسنی که می‌تواند عرضه اوراق سلف نفتی داشته باشد این است که در تحریم‌های اقتصادی جو روانی مطلوبی ایجاد می‌کند.

البته گویا ناکام ماندن عرضه‌های نفت خام و عدم معامله قیر صادراتی در بورس نفت دست به دست همدیگر داده تا عملا بورس نفت در آستانه تعطیلی قرار گیرد؛ چرا که طی سه هفته اخیر با وجود ممنوعیت صادرات قیر، معامله ای در بورس نفت انجام نشده است.

بورس نفت که پیش‌تر قرار بود به مکانی برای عرضه نفت خام و سپس فرآورده‌های نفتی تبدیل شود، در حال حاضر در انتظار رفع ممنوعیت قیر صادراتی و تعیین قیمت‌ها براساس ارز مبادله‌ای است.

به گفته آگاهان بازار شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی طی نامه‌ای عرضه قیر را در بورس نفت لغو کرده و علت آن را هم تامین نیاز مصرف‌کنندگان داخلی عنوان کرده است. از سوی دیگر در حال حاضر تعیین قیمت‌ها براساس ارز مبادله‌ای هم مطرح است، اتفاقی که پیش تر گفته می‌شد برای مجتمع‌های پتروشیمی در نظر گرفته شده است و به شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ارتباطی ندارد، اما در حال حاضر قرار است، قیمت قیر هم براساس فوب و ارز مبادله‌ای تعیین شده و سپس در بورس نفت و پس از لغو ممنوعیت صادرات، عرضه آن از سر گرفته شود.