راهکارهایی برای بازگشایی گره بازار آهن

زهرا مسافر

رشد قیمت مواد اولیه (شمش فولاد) از اواخر سال گذشته در بازارهای جهانی، کاهش ناگهانی واردات فولاد در سال‌جاری و... از پارامترهای اساسی برای رشد قیمت‌های آهن در بازار داخلی هستند. از ابتدای سال‌جاری تاکنون شاهد چندین موج افزایش قیمت در بازار آهن داخلی بودیم که هر بار به طور مقطعی تا حدودی کنترل و مهار شد، اما دوباره با جرقه‌ای کوچک به موجی بزرگ تر از دفعات قبل تبدیل شد به طوری که هم‌اکنون و به ویژه پس از تعطیلات اخیر رکورد جدیدی برای قیمت آهن در بازار رسمی و غیررسمی زده شد. قیمت هر کیلو میلگرد عرضه شده از سوی ذوب‌آهن اصفهان در چهارشنبه هفته گذشته در تالار معاملات بورس کالا به ۱۳۰۰تومان و در بازار غیررسمی به مبلغ هر کیلو به طور متوسط ۱۳۵۰تومان رسید. در شرایطی که رشد قیمت‌ها در سطح جهانی همه کشورها را در آستانه بحران قرار داده آنها برای مقابله با این بحران راهکارهای متفاوتی را اتخاذ کرده‌اند، اما در داخل کشور از سوی دولت تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است و از سویی دیگر پایین بودن سطح قیمت‌ها در داخل نسبت به قیمت‌های جهانی انگیزه‌ای برای تجار برای واردات ایجاد نمی‌کند و این امر باعث شده تا عملا روند واردات آهن و مواد اولیه در سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته از کاهش ۶۰درصدی برخوردار باشد. از سویی دیگر محدودیت‌های ایجاد شده به لحاظ اقتصادی موجب شد تا فولادسازان داخلی برای تامین مواد اولیه مورد نیاز نتوانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند و در شرایط فعلی فشار زیادی روی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است و فولادسازان به دلیل نایاب بودن، توان خرید شمش فولاد را با قیمت‌های فعلی ندارند و مصرف‌کننده‌ها هم در هر شرایطی باید به قیمت‌های پیشنهادی تن دهند.

در خصوص وضعیت بازار آهن کمبود مواد اولیه موجود در این بازار، پیش‌بینی قیمت آهن طی ماه‌های آینده و راهکارهای لازم برای جلوگیری از ایجاد بحران طی ماه‌های آتی و همچنین در زمینه میزان تولید و وضعیت طرح‌های توسعه این مجتمع با بهروز سلیمانی مدیرعامل مجتمع نورد فولاد کرمانشاه به گفت‌وگو نشسته‌ایم که متن آن را در پی می‌خوانید:

تولید مجتمع نورد فولاد کرمانشاه در سال ۸۶ به چه میزان بود؟

شرکت نورد فولاد کرمانشاه در سال ۱۳۸۶ با حدود ۷۰درصد از ظرفیت اسمی خود تولید کرده است که با توجه به مشکلاتی که پیش روی تامین مواد اولیه (شمش آهن) وجود دارد، این میزان تولید بسیار قابل قبولی بوده است.

میزان تولید مجتمع نورد فولاد کرمانشاه در سال ۸۷ به چه میزان خواهد بود؟

این مجتمع در نظر دارد که یک سری تجهیزات جدید از کشور ترکیه به منظور ارتقای سطح کیفی و کمی محصولات و خط تولید خود وارد کند که برنامه نصب این تجهیزات در دستور کار قرار گرفته است و توسط متخصصین داخلی نصب و راه‌اندازی خواهد شد. از این رو تولید شرکت حدود ۶۰درصد افزایش خواهد یافت.

لطفا وضعیت طرح‌های توسعه مجتمع نورد فولاد کرمانشاه و زمان راه‌اندازی آنها را تشریح نمایید.

این مجتمع در سال ۱۳۸۵ تحقیقات اولیه خود را در زمینه احداث یک واحد ذوب‌آهن آغاز کرد و در همان سال زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار خریداری کرد.

در سال ۱۳۸۶ با پیگیری‌های کارشناسان این مجموعه و حمایت‌های مسوولان، مجوزهای لازم برای احداث یک واحد صنعتی از ارگان‌ها و سازمان‌های مربوطه اخذ شد و از ابتدای سال ۸۷ نیز مراحل مقدماتی پروژه به مرحله اجرا درآمد و مراحل مقدماتی آن از جمله دیوارکشی، نصب تیرهای برق و احداث ساختمان‌های اداری آغاز شده است. همچنین مراحل انعقاد قرارداد با شرکت‌های خارجی برای خرید تجهیزات در حال بررسی و انجام مراحل اولیه است.

این طرح امکان تبدیل سنگ آهن و قراضه به شمش آهن را دارا است و برای اولین بار در کشور به عنوان یک واحد خصوصی ذوب‌آهن با ظرفیت سالانه ۵۰۰هزار تن شروع به فعالیت خواهد کرد.

لطفا در خصوص مزایای طرح یاد شده نیز توضیح بفرمایید.

از مزایای این طرح نزدیکی به معادن سنگ آهن محدوده غرب کشور و امکان استخراج از این معادن است، همچنین نزدیکی به جاده اصلی و خط راه‌آهن سراسری که در فاصله ۲کیلومتری قرار دارد و خطوط انتقال نیرو و خط اصلی گاز که از فاصله نزدیک زمین پروژه مذکور عبور می‌کند از دیگر مزایای این طرح به شمار می‌آید.

در مجموع قرار گرفتن در ۱۴کیلومتری مرکز شهر کرمانشاه، نزدیکی به رودخانه گاماسیاب، نزدیکی به معادن سنگ آهن صبا نور همدان، قروه سنندج و معادن سنقر کرمانشاه و معادنی که جدیدا کشف شده و از طرف صنایع قرار است به این شرکت واگذار شود، قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی بسیار عالی در غرب کشور و نزدیک به مرز عراق، نزدیکی به امکانات کامل مجتمع نورد فولاد کرمانشاه از قبیل (امکانات مهندسی، فنی، ایاب و ذهاب، مهمانسرا، لوازم فنی و ماشین‌آلات)، موقعیت عالی برای صادرات، نزدیکی به بندر امام خمینی برای واردات کک با هزینه حمل‌ونقل اندک را می‌توان از مزایای طرح مجتمع ذوب‌آهن فرامان کرمانشاه برشمرد.

در‌حال‌حاضر مجتمع ذوب‌آهن فرامان کرمانشاه به عنوان اولین خط ذوب‌آهن خصوصی به روش کوره بلند در کشور است.

شرکت پرشیا پترو فولاد به عنوان مشاور اولیه مجتمع ذوب‌آهن فرامان کرمانشاه با ما همکاری کردند که به عنوان یکی دیگر از مزایای این طرح محسوب می‌شود.

در ضمن شرکت نورد فولاد کرمانشاه در سال گذشته به عنوان کارفرما و تولیدکننده نمونه از سوی وزارت صنایع و معادن کشور معرفی شده است.

پیش‌بینی شما از وضعیت بازار آهن طی ماه‌های آینده چیست؟

در‌حال‌حاضر واردات مواد اولیه نسبت به سال گذشته از کاهش ۶۰درصدی برخوردار است.

با وجود افزایش قیمت جهانی فولاد، مشکلات پیش‌روی تجار و تولید‌کنندگان از سوی بانک‌ها برای گشایش اعتبار، اما قیمت‌های فولاد داخلی از بازارهای جهانی پایین‌تر است.

چنانچه شرکت‌های بزرگ دولتی تولید‌کننده فولاد جزو بخش خصوصی بودند و از سبد حمایتی دولت خارج می‌شدند هم‌اکنون میلگرد کیلویی یک‌هزارو ۴۵۰ تومان بود.

هم‌اکنون قیمت هرتن شمش در بازارهای جهانی به نرخ یک‌هزارو ۲۴۰ دلار خریداری می‌شود که با احتساب حدود ۶۰ دلار هزینه‌های جانبی به مبلغ یک‌هزارو ۴۰۰ دلار می‌رسد که با این میزان باید قیمت تمام شده هر کیلو میلگرد ۱۵۰۰ تومان شود.

با شرایط موجود تنها بخش دولتی تولید‌کننده فولاد می‌تواند دوام بیاورد زیرا که مشکلات پیش روی بخش خصوصی از جمله عدم گشایش اعتبار از سوی سیستم بانکی، واردات سنگ آهن برای بخش دولتی وجود ندارد.

هم‌اکنون بخش خصوصی تولیدکننده، فولاد به‌طور ۱۰۰درصد سنگ‌آهن وارد می‌کند و با توجه به قیمت‌های جهانی رقابت آنها با بخش دولتی نابرابر است.

راهکارهای لازم برای رفع مشکلات موجود و کنترل رشد قیمت آهن در بازار چیست؟

در این برهه از زمان که با رشد قیمت آهن‌آلات مواجه‌ایم و سیستم بانکی کشور روش انقباضی در پیش‌گرفته‌اند وزارت صنایع و معادن و مسوولان باید تدابیر لازم اتخاذ کنند، زیرا که مشکلات عمده تولید‌کنندگان از جمله وثایق ملکی، وضعیت ریالی و ... موجب شده است، تا قیمت آهن به صورت نجومی افزایش یابد.

اختصاص ارز از صندوق ذخیره ارزی برای واردات شمش آهن به بخش خصوصی، واردات شمش توسط دولت و ارائه آن به تولید‌کنندگان، جلوگیری از صادرات شمش آهن از سوی برخی تولید‌کنندگان داخلی شمش از جمله راهکارهایی است که دولت برای ساماندهی بازار داخلی باید اتخاذ کند.

هم‌اکنون سالانه حدود یک‌میلیون تن شمش آهن به خارج از کشور صادر می‌شود که صادرات این میزان در اختیار بخش‌خصوصی قرار می‌گیرد.

تولید فولاد در کشور به واردات این محصول بستگی دارد.

دولت باید نسبت به واردات فولاد به عنوان یک مسکن کوتاه‌مدت اقدام کند و مواداولیه مورد نیاز ۲سال را در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد و به عنوان راهکار بلندمدت روی بخش‌های ذوب‌آهن (تولید شمش آهن) سرمایه‌گذاری کند. زیرا که ایران از معادن غنی سنگ‌آهن و انرژی ارزان برخوردار است.

در صورت ادامه شرایط کنونی و عدم اتخاذ تدابیر لازم از سوی دولت در آینده با مشکلات جدی در زمینه تولید فولاد روبه‌رو خواهیم شد.

به نظر شما قیمت تمام شده هر کیلو میلگرد به چه میزان است؟

قیمت هر تن شمش فولاد ۱۲۴۰دلاری با اضافه ۲۰۰دلار هزینه‌های تولید و گمرک به نرخ ۱۴۴۰ دلار می‌رسد که با احتساب دلار ۹۳۰تومان قیمت هر کیلو میلگرد به مبلغ ۱۳۴۰تومان باید عرضه شود، اما هم‌اکنون شاهد نرخ‌های پایین‌تر هستیم.

پیش‌بینی شما از قیمت میلگرد طی ماه‌های آینده چیست؟

پیش‌بینی می‌شود با توجه به شرایط کنونی قیمت هر کیلو میلگرد به ۱۴۵۰ تا ۱۵۰۰تومان برسد.

زیرا هم‌اکنون تولید میلگرد از سوی تولیدکنندگان با شمش‌های ۱۰۰۰دلاری خریداری شده از قبل صورت می‌گیرد و با شروع تولید میلگرد با شمش‌های خریداری شده به نرخ جدید شاهد رشد بیشتر قیمت خواهیم بود.

به نظر شما آیا قیمت شمش فولاد در بازارهای جهانی نیز رو به افزایش خواهد بود؟

قیمت شمش فولاد به نوسان قیمت‌های انرژی بستگی دارد و در صورت رشد این منابع، نرخ شمش فولاد نیز افزایش خواهد یافت.