محمد‌حسین بابالو: کاهش نسبی قیمت محصولات پتروشیمی در بورس و بازار شاید از مهم‌ترین‌ رخدادها در بورس کالای ایران در روزهای گذشته باشد که می‌تواند با تحریک تقاضا، به بهبود حجم معاملات کمک کند. این در حالی است که با توجه به تضعیف تولید در صنایع پایین دستی در کنار ضعف شدید نقدینگی در بازار همچنین کاهش نسبی حجم معاملات در هفته‌های اخیر و بالابودن موجودی انبارهای تولیدکنندگان، شاید بهترین زمان برای آغاز به کار رسمی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا فرا رسیده باشد که با توجه به وجود زیر ساخت‌های مورد نیاز آن در این بازار رسمی، می‌توان این انتظار را با جدیت بیشتری مطرح کرد، زیرا تنها به ابراز تمایل شرکت‌های عرضه‌کننده اصلی نیاز دارد.

در هفته‌ای که گذشت حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران ۲۳ هزار و ۴۹۴ تن بود که به نسبت هفته پیش از آن تغییر قابل توجهی نداشت. این در حالی است که هم‌اکنون نیز حجم معامله در بورس کالا بسیار پایین است و این رخداد می‌تواند کج‌دار و مریز قیمت‌های فعلی را در بازار باز هم ادامه دهد.

البته ضعف شدید صنایع پایین‌دستی، کاهش جذابیت خرید از بورس کالا، وجود کالاهایی با قیمت کمتر از قیمت تمام شده در بورس، مشکلات وسیع نقدینگی در بازار و از همه مهم‌تر کاهش حجم خرید محصولات نهایی در بازار را می‌توان مهم‌ترین‌ دلایل کاهش حجم معامله در بورس کالا به شمار آورد. با توجه به حضور در ماه مبارک رمضان و انتظار ادامه شرایط ضعیف فعلی، به نظر می‌رسد برای خروج از این وضعیت باید بیش از این صبر کرد. در بازار محصولات پتروشیمی در هفته گذشته با محوریت پلیمرها شرایط هماهنگ و همگنی وجود نداشت، زیرا برخی از کالاها با افزایش قیمت و برخی دیگر با افت نرخ رو به رو بودند که البته در گذشته به دلایل این وضعیت به دقت اشاره شد. نوسان موجودی انبارها، عدم پیروی کل بازار از یک روند مشخص، کاهش یا افزایش حجم عرضه‌ها در کنار نوسان تقاضا را باید از دلایل اصلی این امر برشمرد. این در حالی بود که جهت‌گیری کلی نرخ‌ها کاهشی بود ولی برخی از گریدها نیز کاملا در مسیر افزایش قیمت حرکت کردند که از آن جمله می‌توان از ۵۲۵۱۸، ۰۲۰۹ خطی، ۰۲۰ و ۷۲۴۰ نام برد. با توجه به پراکندگی این گریدها در کنار کاربردهای فنی متفاوت آنها، نمی‌توان نسخه واحدی را برای هر گروه کالایی تجویز کرد، زیرا تفاوت‌های بسیار و عمیقی در آن وجود دارد.

این در حالی بود که F۷۰۰۰، ۲۱۰۰، EX۳ و C۳۰ از جمله کالاهایی بودند که با کاهش مداوم قیمت‌ها همراه شدند. با توجه به رشد قیمت برخی از گریدها در هفته‌های گذشته و بروز برخی التهاب‌های دست ساخته یا ناشی از واقعیت‌های عرضه و تقاضا در بازار، پتانسیل کاهش قیمت‌ها برای کالاهایی همچون EX۳ در ذات قیمت‌ها وجود داشت، البته هم‌اکنون نیز چنین پتانسیلی برای برخی کالاها ولی به میزان کمتر وجود دارد. تجربه سال‌های قبل یا بازارهای مشابه نشان داده که در شرایط سخت فعلی، زمانی طلایی برای انعقاد قراردادهای بلندمدت بر مبنای قیمت‌های بازار یا مونوپل کردن برخی گریدها به‌وجود می‌آید که قطعا بسیاری از فعالان بازار به این نکته مهم توجه می‌کنند.

تولید کارمزدی بسیاری از کالاها، خریدهای اعتباری به‌صورت بلندمدت، انعقاد قرارداد برای تولید در هفته‌های آینده در کنار احتمال کاهش بیشتر قیمت‌ها به امید افت نرخ‌های پایه در بورس کالا مواردی است که می‌تواند موقعیت‌های تجاری بسیار مطلوبی را به همراه داشته باشد.

نکته‌ای که در گذشته به آن اشاره کردیم و مجددا به دلیل اهمیت آن به تکرار آن می‌پردازیم انتظار افزایش تعرفه واردات کالاهای مختلف به عراق است. مسوول دفتر عراق در سازمان توسعه تجارت گفت: در حال حاضر دولت عراق اعلام کرده در سال ۲۰۱۵ و پس از ماه رمضان قصد دارد تعرفه‌های واردات را بین ۵ تا ۱۵ درصد افزایش دهد که این اقدام به دلیل کسری بودجه نفتی این کشور است، البته به این مطلب پیشتر در صحبت‌های سعید ترکمان رئیس کمیسیون صادرات انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران اشاره شده بود.

این مطلب در آینده می‌تواند مشکلات پیش روی صنعت پلاستیک و مخصوصا بخش صادراتی آن را افزایش دهد. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که قرارداد تجارت ترجیحی بین ترکیه و عراق آن هم در حالی که دولت ترکیه از داعش به‌صورت‌های مختلف حمایت می‌کند، باعث شده تا تعرفه بین این دو کشور تا حدودی مرتفع شود. این به آن معنی است که اگر با کاهش هزینه تولید یا بهبود کیفیت و تقویت فرآیندهای وارداتی اقدامی در جهت تقویت جایگاه صادراتی ایران صورت نگیرد، ممکن است رقبای ترکیه‌ای ایران به‌وسیله مواد اولیه ایرانی، بازارهای صادراتی کشورمان را در عراق محدود سازند.