گروه بورس- هاشم آردم: طی معاملات بورس تهران در روز گذشته، شاخص کل با رشد 466 واحدی مواجه شد. این در حالی بود که از ابتدای زمستان تا کنون و در 33 روز معاملاتی، شاخص بورس تنها 4 بار با افت مواجه شده است. اگرچه با لغو تحریم و اتصال اقتصاد کشور به شبکه اقتصاد بین‌الملل، افق خوشایندی از آینده شرکت‌های بورسی شکل گرفته است، اما چنین رشد قیمتی، با این سرعت، می‌تواند تا حدودی نگران‌کننده باشد. نکته امیدوارکننده‌ای که در این میان وجود دارد حجم و ارزش بالای معاملات است. با این سرعت گردش مالکیت سهام در بازار می‌توان امیدوار بود که کف‌های قیمتی نسبت به دوره رکود بازار به کلی جابه‌جا‌ شده‌اند. اما چنانچه هرگونه شوک منفی به بازار وارد شود، آنگاه تعداد زیادی از سهامداران باقی خواهند ماند که در قیمت‌های بالا وارد بازار شده‌اند و با افت محتمل شاخص کل، این خیل عظیم از سهامداران، متحمل زیان‌های سنگین خواهند شد. هیجان بورس بازان برای ربودن گوی سبقت در خرید، باعث شده واکنشی به گزارش‌های ضعیف و منفی شرکت‌ها در قیمت سهام منعکس نشود. اظهارنظرهای دردسرساز؟

تجربه دو سال گذشته نشان داده افزایش قیمت‌ها در بازار سهام اغلب با شتاب صورت می‌گیرد اما در زمان افت قیمت‌ها به دلایل متعدد، بازار فرسایشی شده و اصلاح قیمت‌ها به کندی شکل می‌گیرد. یکی از عواملی که باعث فرسایشی شدن بازار در دوره‌های رکود می‌شود، رفتارهایی است که بعضا نهاد ناظر برای جلوگیری از افت قیمت‌ها نشان می‌دهد. اصولا در هیچ‌کدام از قوانین بازار سهام تهران و در هیچ یک از دستورالعمل‌ها وظیفه‌ای به سازمان و بورس‌ها برای کنترل قیمت‌ها محول نشده است. در واقع سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر و شرکت بورس به‌عنوان بازوی اجرایی ساز و کار بازار، تنها موظف هستند از وقوع معاملات در فضایی شفاف و آرام اطمینان یابند. در حالی که بعضا برخی متولیان بازار، در رابطه با روندهای قیمتی در بازار اظهار نظر کرده و برای خود مسوولیت‌تراشی می‌کنند. برای مثال زمانی که متولیان بازار در رابطه با ارزندگی خرید یا فروش سهام در برهه‌ای خاص اظهار می‌کنند، بعدها ممکن است مجبور شوند از سخنی که بر لب رانده‌اند، در مقام عمل حمایت کنند. به عبارت دیگر این گونه اظهارنظرها باعث می‌شود فعالان بازار به غلط متولیان بازار را مسوول شکل‌گیری روندهای بازار سهام بدانند. بنابراین اتخاذ راهکارهایی برای جلوگیری از افت قیمت‌ها در دوره رکود و در نتیجه فرسایشی شدن بازار اجتناب‌ناپذیر می‌شود. با این وجود، مدیرعامل شرکت بورس تهران روز گذشته طی اظهاراتی روند صعودی فعلی قیمت‌ها را در بازار سهام غیرهیجانی خواند. دکتر حسن قالیباف اصل گفت: فضای مثبتی که در بورس ایجاد شده است، نتیجه طبیعی اخبار مثبت است زیرا یک خبر مثبت آمده و نتیجه این خبر مثبت قابل مشاهده است، بنابراین روند فعلی بورس تهران نظر فعالان بازار است و یک نفر هم به تنهایی نمی‌تواند قضاوت کند که بورس هیجانی است یا نه و من به‌عنوان مدیرعامل شرکت بورس هیچ کدام از تحلیل‌های اینگونه را قبول ندارم.


در بازار چه گذشت؟

شاخص بورس تهران در روز گذشته با رفت و برگشت محسوسی مواجه شد. در نیمه اول معاملات بازار، دماسنج تالار تا سطح ۷۴ هزار و ۸۰۰ واحدی و یک قدمی کانال ۷۵ هزار واحد نیز رسید، اما در ادامه و با فشار فروش، خصوصا عرضه سنگین حقوقی‌ها در نمادهای بانکی تا حدودی تعدیل شد و در نهایت در رقم ۷۴ هزار و ۵۶۹ توقف کرد. در ساعات معاملاتی روز گذشته بیش از ۲ میلیارد و ۱۲۳ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۴۲۵ میلیارد تومان و در ۱۲۶ هزار و ۴۸۹ نوبت دست به دست شد. ورود سرمایه‌های اشخاص حقیقی در روز گذشته هم مشهود بود و تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بیش از ۶۵ میلیارد تومان بود. اگرچه شاخص کل نیاز مبرمی به تنفس و اصلاح قیمت‌ها دارد، اما این ارزش معاملات می‌تواند نوید این مساله را بدهد که کف‌های گذشته قیمتی به کلی جابه‌جا‌ شده‌اند و بازگشت به پیش از لغو تحریم‌ها دست کم در کوتاه‌مدت غیرممکن است.

سنگین‌ترین صف‌های خرید روز گذشته در نمادهای خودرویی شکل گرفت. پس از انتشار خبر پرداخت غرامت پژو به شرکت ایران خودرو، از ابتدای صبح صف خرید سنگینی در نماد این شرکت شکل گرفت و در واقع همین صف خرید باعث شد که هیجان مثبت به سایر گروه‌های بازار نیز سرازیر شود. در حالی که صف خرید «خودرو» تقریبا از ابتدای ساعات معاملاتی تا پایان روز ثبات داشت و حجمی تقریبا ۱۸۰ میلیون سهمی را تجربه می‌کرد حجم معاملات در این نماد تنها به ۷ میلیون سهم خلاصه شد. در سایر نمادهای خودرویی نیز همین روند کم و بیش تجربه شد و باوجود شکل‌گیری صف‌های نسبتا سنگین در تک تک نمادهای گروه خودرویی، اما ارزش معاملات این گروه نسبت به روزهای گذشته کاهش یافت. به عبارت دیگر در شرایط فعلی ظاهرا سهامداران گروه خودرویی علاقه‌ای به عرضه سهام خود ندارند. درست عکس همین اتفاق در گروه بانکی رخ داد. در حالی که شاخص گروه بانکی در هفته گذشته اصلاحی مختصر را تجربه کرده بود و از سطح ۷۲۸ واحدی به سطح ۷۰۶ واحدی رسیده بود، روز گذشته تقاضا در این گروه افزایش یافت و شاخص این گروه به سطح ۷۳۱ واحد رسید.

باوجود آنکه تقاضای سنگینی برای خرید سهام بانک‌ها از ابتدای ساعات معاملات وجود داشت، اما عرضه‌کنندگان حقوقی تقریبا به هیچ قیمتی برای فروش پاسخ منفی ندادند. در نماد وبصادر (لیدر فعلی گروه بانکی) بیش از ۴۵۸ میلیون سهم به ارزش بیش از ۴۷میلیارد تومان دست به دست شد که در طرف عرضه حقوقی‌ها ۷۳درصد از فروش را به خود اختصاص دادند و جمعا ۳۴۰ میلیون سهم به فروش رساندند. در سایر نمادهای بانکی نیز عرضه سنگین حقوقی‌ها به همین شکل مشهود بود. در نتیجه معاملات روز گذشته، بیشترین رشد شاخص به گروه‌های محصولات کاغذی، انتشار و چاپ، استخراج زغال سنگ و خودرویی‌ها اختصاص یافت. در طرف دیگر بیشترین افت قیمت مربوط به گروه‌های حمل و نقل، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی بود. بیشترین ارزش معاملات به گروه‌های بانکی، خودرویی، محصولات شیمیایی و فرآورده‌های نفتی مربوط شد و گروه‌های بانکی، خودرویی، فرآورده‌های نفتی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی بیشترین تاثیر مثبت را برای شاخص کل به ارمغان آوردند. در طرف دیگر نیز گروه‌های محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و حمل‌ونقل‌ نیز بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل رقم زدند.