معامله «سایپا» اشکال قانونی ندارد

گروه بورس- علیرضا باغانی: پس از آن که رییس کمیسیون اصل ۴۴ مجلس شورای اسلامی خبر از تحقیق و تفحص از معاملات سایپا و نحوه واگذاری‌های سهام «خساپا» به زیرمجموعه‌های این غول خودروسازی ایران را داد، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سایپا اعلام کرد که از این اقدام قوه مقننه استقبال می‌کند. عیسی حسین‌پناه که بازوی اجرایی گروه سایپا در بورس تهران را مدیریت می‌کند، در واکنش به مطرح شدن مجدد بررسی نحوه واگذاری سایپا این‌بار از سوی مجلس و در قالب تحقیق و تفحص گفت: از زمان واگذاری سهام سایپا توسط تامین اجتماعی و گروه بهمن، بارها نهادهای نظارتی خواستار بررسی این معاملات شدند و حتی این معاملات را ضربدری تلقی کردند، در حالی که پس از این بررسی‌ها مشخص شد که این معاملات قانونی انجام شده و هیچ ایرادی نمی‌توان بر آنها وارد کرد.وی در پاسخ به این پرسش که بلوک‌های واگذار شده سایپا آیا از سوی زیرمجموعه‌های سایپا خریداری شده است یا خیر؟ گفت: حدود ۲۹ درصد از سهام سایپا که در قالب چندین بلوک عرضه شده بود از سوی کنرسیومی با عضویت سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا، قطعه‌سازان و گروه رنا خریداری شد.وی سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا را شرکتی متعلق به ۲۰ هزار کارمند سایپا عنوان کرد و افزود: بیش از ۳۰ هزار نفر در گروه سایپا مشغول به کارند که از این ۳۰ هزار نفر، بیش از ۲۰ هزار نفر عضو سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا هستند و این شرکت نیز خریدار اصلی سایپا بوده است، پس نمی‌توانیم بگوییم که سایپا به سایپا رسیده است، بلکه سایپا به کارکنان سایپا رسیده است، اتفاقی که در تمام دنیا مرسوم است و بخشی از سهام بنگاه‌های اقتصادی برای ایجاد انگیزه و اهدافی دیگر به کارکنان آن مجموعه واگذار می‌شود.وی با بیان اینکه نمی‌توان واگذاری سهام سایپا به بیش از ۲۰ هزار نفر از کارکنان این خودروساز بزرگ را زیرسوال برد، گفت: تاکنون چندین بار موضوع بررسی معامله سایپا و نحوه واگذاری آن مطرح شده و شاید تا این لحظه ۱۰ نهاد نظارتی این موضوع را مورد کنکاش و بررسی قرار داده‌اند و با تمام این نهادها همکاری لازم صورت گرفته است، ولی در نهایت این معاملات قانونی و فاقد ایرادهای مطرح شده ارزیابی شده است.این مقام مسوول با بیان اینکه برخی از ایرادهای وارد شده به معاملات سایپا با جهت‌گیری‌های خاص انجام می‌شود، گفت: کارکنان سایپا حتی با برخی از ایرادهایی که با جهت‌گیری خاص بر معاملات سایپا وارد می‌شود، تعامل لازم را داشت، اما این بار که مجلس به عنوان نهاد قانون‌گذار و با حسن نیت بحث تحقیق و تفحص از معاملات سایپا را مطرح کرده است، از اقدام نمایندگان محترم استقبال می‌کنیم و بار دیگر حاضریم تا با این عزیزان نیز همکاری لازم را داشته باشیم تا این موضوع برای همیشه شفاف و روشن شود.مدیرعامل شرکت بورسی «وساپا» در برابر این سوال که آیا این احتمال وجود دارد که سرانجام تحقیق و تفحص از نحوه واگذاری سایپا به ابطال این معاملات بیانجامد؟ گفت: بدون شک ابطالی در کار نخواهد بود و از این بابت اطمینان دارم، چراکه تمام این واگذاری‌ها و ماهیت آنها قانونی است و مورد تایید قرار خواهد گرفت.

وی به بررسی نحوه واگذاری سایپا از سوی شورای رقابت اشاره کرد و افزود: پیش از این شورای رقابت که نهاد ناظر دقیق و سرسختی به شمار می‌رود از این واگذاری‌ها تفحص کرده بود که بعد از پایان بررسی‌ها به هیچ نکته غیرقانونی برخورد نکرد. افزون بر این، مرکز پژوهش‌های مجلس نیز پس از بررسی این معاملات اعلام کرد که هیچ نکته غیرقانونی در این معاملات وجود ندارد.حسین‌پناه در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این که آیا دلیل افت قیمت سهام خودرویی‌ها و تشکیل صف‌های فروش سنگین برای نمادهای فعال در این گروه هراس از ابطال معاملات سایپا است؟ گفت: به نظر می‌رسد وضعیت گروه خودرویی از شرایط حاکم بر بازار تبعیت می‌کند و اساسا موضوع ابطال مطرح نیست که نگرانی از آن وجود داشته باشد، از این رو وضعیت فعلی گروه خودرویی را ناشی از وضعیت کلی بازار می‌دانم.وی با اشاره به وضعیت سهام سرمایه‌گذاری سایپا در بازار سرمایه گفت: سهام «وساپا» هم اکنون با ۶۰ درصد NAV در بازار معامله می‌شود و می‌توان گفت که در کف قیمتی خود قرار داد و با توجه به تحولات پیش روی این شرکت خوشبختانه خریدار خاص برای آن وجود دارد.وی با بیان این که مجمع «وساپا» اواخر تیرماه برگزار می‌شود، خطاب به سهامداران گروه خودرویی گفت: در شرایط فعلی مراقب باشید که برخی از افراد با استفاده از موج‌های منفی، از آب گل آلود ماهی می‌گیرند و در این شرایط به نظر می‌رسد صبوری و رصد دقیق شرایط و پرهیز از رفتارهای هیجانی بهترین اقدام به شمار می‌رود.وی همچنین گفت: با توجه به قیمت‌های کنونی سهام خودرویی، سهامداران عمده شرکت‌ها از جمله «وساپا» حمایت‌های لازم را از سهام دارند و نگرانی از این بابت وجود ندارد.

در همین حال، یک منبع آگاه در صنعت خودرو هم وضعیت فعلی گروه خودرویی در بورس را ناشی از اخبار منفی منتشر شده دانست و افزود: هرچند در خبرها به تحقیق و تفحص از واگذاری سایپا اشاره شده، اما با توجه به این که هیچ یک از نهادهای نظارتی نتوانسته‌اند، ایرادی بر این واگذاری‌ها وارد کنند، مطرح شدن چنین بحث‌هایی هم در ادامه بحث‌های گذشته است.وی سهام گروه خودرویی را نیز با توجه به رسیدن نرخ شرکت‌های قابل معامله در این گروه به کف، برای خرید جذاب دانست و گفت: در حال حاضر زمان خوبی برای سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو به شمار می‌رود.گفتنی است، در پی واگذاری ۲۹ درصد از سهام سایپا به شرکت سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا و مالکیت حدودا ۴۰ درصدی این حقوقی در غول خودروسازی سایپا، این شرکت سرمایه‌گذاری توانست در مجمعی که سال گذشته برگزار شد با تصاحب سه کرسی از هیات مدیره سایپا، این شرکت را قبضه مدیریتی کند.اما داستان تغییر مدیریتی سهامداران سایپا از آنجایی شروع شد که نام این شرکت در جدول واگذاری‌های سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفت.همزمان با این اقدام، مخالفت‌های وزارت صنایع برای واگذاری سهام این خودروساز در کنار «ایران‌خودرو» بالا گرفت؛ چراکه این وزارتخانه معتقد بود، «خودرو» یک صنعت مادر است و دولت نباید تمام سهام آن را به بخش خصوصی بفروشد.تلاش‌های این وزارتخانه برای خروج این شرکت‌ها از لیست فروش باعث تاخیر دو ساله در واگذاری این شرکت‌ها شد.

اما تاخیرهای چندباره و بدون دلیل عرضه بلوک مدیریت سایپا، سرانجام در سال گذشته به پایان رسید و دولت تصمیم گرفت ۱۸ درصد سهام «سایپا» و «ایران‌خودرو» را با شرایط و قیمت‌های متفاوت عرضه کند.

در این بین بعد از چند روز رقابت فشرده، کنسرسیومی متشکل از «قطعه‌سازان»، «نمایندگان خدمات فروش و پس از فروش و در نهایت سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا» بلوک ۱۸ درصدی سایپا را به قیمت ۸۴۶۰ ریال خریداری کرد.

اما با وجود رقابت فشرده، کنسرسیوم خریدار نتوانست در موعد مقرر ۳۰ درصد ثمن اولیه معامله را پرداخت کند و در نتیجه معامله ابطال شد.

به دنبال این ابطال، کنسرسیوم به دنبال در اختیار گرفتن سایپا از طریق دیگری شد؛ چراکه معتقد بود قیمت خریداری شده، توجیه اقتصادی ندارد. به دنبال این امر، کنسرسیوم که در راس آن سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا قرار داشت، رایزنی‌های گسترده‌ای را با دو سهامدار «سایپا» یعنی «گروه بهمن» و «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی» آغاز کرد. این رایزنی‌ها سرانجام به نتیجه رسید و قرار شد آنها سهام سایپا را در بلوک‌های ۵ درصدی در بورس بفروشند.

مجموع سهام خریداری شده «خساپا» از «خبهمن» و «شستا» معادل ۲۹ درصد بود که دو صندلی هیات‌مدیره را در اختیار سرمایه‌گذاری سایپا قرار می‌داد. با این دو خرید «شستا» و «بهمن» برای همیشه از هیات‌مدیره سایپا کنار رفتند.

اما این پایان برنامه تصاحب مدیریت سایپا نبود؛ چراکه سرمایه‌گذاری سایپا در حرکت بعدی خود بلوک ۱۷ درصدی «سرمایه‌گذاری رنا» را از سازمان خصوصی‌سازی خرید.

سرمایه‌گذاری سایپا همزمان با این خرید، بلوک‌های ۱۳ درصدی «سرمایه‌گذاری ملی» و ۶ درصدی «بازار» را نیز جمع‌آوری کرد تا با مجموع ۳۶ درصد، صندلی سوم هیات‌مدیره «سایپا» را نیز به دست آورد.

به این ترتیب، تازه‌ترین ترکیب سهامداران یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان کشور به قرار «سایپا» با سه عضو و «دولت» با دو عضو، رقم خورد. شرکت‌های «سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا»، «پیشگامان بازرگانی ستاره تابان» و «سرمایه‌گذاری رنا» نمایندگان سایپا در کنار «ایدرو» و «تعاونی ایدرو» نمایندگان دولت، استراتژی‌های آینده این خودروساز را تعیین می‌کند. سهامداران اصلی سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا، شامل ۵۱ درصد کارکنان سایپا و ۴۹ درصد سرمایه‌گذاری سایپا است. همچنین ۱۰۰ درصد سهام «پیشگامان بازرگانی ستاره تابان» هم در اختیار کارکنان سایپا است، اما براساس اقساط سه ساله‌ای که برای خرید بلوک‌های سایپا تعیین شده، شرکت موظف است تا سه سال، هر ۶ ماه یک بار، رقمی معادل ۱۸۵ میلیارد تومان پرداخت کند.در کنار این امر، هنوز خبری از سوی دولت درباره عرضه مجدد بلوک ۱۸ درصدی سایپا، منتشر نشده است.با توجه به قرار داشتن «سایپا» در گروه یک جدول واگذاری‌های سازمان خصوصی‌سازی و (شرکت‌های ذیل اصل ۴۴) دولت موظف است تمام ۴۰ درصدی سهام خود را در این شرکت به بخش خصوصی بفروشد.چیزی که با توجه به ابطال قطعی عرضه قبلی، ظاهرا هیچ تصمیم تازه‌ای برای آن گرفته نشده است.شاید عرضه بلوکی سهام این خودروساز از سوی دولت، بتواند تغییراتی را در ترکیب مدیریتی این شرکت ایجاد کند.به هر روی باید به انتظار مصوبات آینده هیات واگذاری نشست تا شرایط و قیمت جدید بلوک‌های «سایپا» را اعلام کند.