چهره منفی بازار سرمایه

شروین شهریاری

بورس تهران در هفته جاری پس از مدت‌ها روی دیگر سکه را از خود به نمایش گذاشت به نحوی که با ثبت چهار روز بازدهی منفی و افت بیش از ۶/۱‌درصدی شاخص، در عمل پس از تجربه یک رالی صعودی پایدار، سرمایه‌گذاران را با اصلاح قیمت سهام با شیب نسبتا تندی مواجه ساخت. امری که البته پیش‌بینی آن با توجه به پارامترهای اقتصادی حاکم بر وضعیت شرکت‌ها چندان دشوار نبود. این در حالی است که برخی فعالان بازار معتقدند که روند فعلی یک اصلاح موقتی است و ورود به فاز نزولی پایدار، نیازمند تاثیر پارامترهای جدید نظیر افزایش احتمالی هزینه شرکت‌ها در اثر اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها یا بروز تنش در سطح سیاست بین‌المللی است.

موج صعودی در بازارهای جهانی

بر خلاف رویه جاری در بورس تهران، بازار‌های جهانی در هفته جاری رشد جالب توجهی را از خود به نمایش گذاشتند. سیاست‌های دولتی در زمینه تزریق نقدینگی به اقتصاد در کنار نرخ بهره نازل بانکی در اکثر اقتصادهای مطرح دنیا باعث شده تا با کاهش ارزش پول، قیمت دارایی‌ها و کالاها با افزایش سریعی مواجه شود. این روند امکان ایجاد حباب قیمتی را در نرخ برخی سهام و کالاها افزایش داده است. روند موجود البته می‌تواند با تکانه‌هایی نظیر افزایش نرخ بهره با چالش جدی مواجه شود؛ به ویژه آنکه موجودی مواد و کالا در انبارها نیز از لحاظ تاریخی عموما در سطح بالایی قرار دارد. در هر حال، وضعیت بازارهای جهانی در حال حاضر تاثیر مستقیمی بر وضعیت شرکت‌های معدنی و فلزی در بورس تهران دارد و تقویت قیمت‌ها در این بخش منجر به افزایش امیدواری سرمایه‌گذاران به سهام برخی شرکت‌ها در گروه‌های تولید کننده مس و سرب و روی شده است.

شوک «خپارس» به گروه خودرویی!

هر چند رشد سریع قیمت سهام خودرویی در چند ماه گذشته تناسب زیادی با واقعیات اقتصادی حاکم بر سودآوری شرکت‌های این صنعت ندارد، اما عواملی نظیر معامله بلوکی احتمالی و فروش سهام بانک پارسیان توسط مجموعه ایران خودرو به عنوان محرک‌های تقاضا در سهام این صنعت عمل کرده‌اند. در هر حال، اعلام تعدیل منفی ۱۵‌درصدی پارس خودرو در هفته جاری به مثابه تکانه‌ای بود که منجر به تغییر روند ناگهانی سهام شرکت‌های خودروساز شد. گزارش پارس خودرو نشان می‌دهد به‌رغم افزایش توجه بازار به سهام این گروه، واقعیت‌های بنیادی در خصوص سودآوری عملیاتی شرکت‌های این صنعت تغییر نکرده و این مساله باید مدنظر سرمایه‌گذاران قرار گیرد.

نقش پررنگ حقیقی‌ها

آنچه این روزها برخی کارگزاران بر آن اتفاق نظر دارند افزایش محسوس نقش معامله‌گران حقیقی در روند معاملات و خرید و فروش روزانه سهام است. این در حالی است که در نقطه مقابل تحرکات سرمایه‌گذاران حقوقی ( به ویژه قدیمی‌تر‌ها) در بازار کاهش یافته است. اما در بین معاملات سرمایه‌گذاران حقوقی؛ در این هفته، عرضه ۲۰‌میلیونی سهام «وبانک» توسط مجموعه بانک مسکن قابل توجه بود. مجموعه مهر اقتصاد ایرانیان (از طریق شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی) نیز به فروش روزانه «کروی» در روند منفی و خرید سهام بیمه البرز روی آورده است. در تحولی دیگر، افزایش حجم معاملات در نماد «ثمسکن» نیز قابل‌تامل است. در این نماد نیز در این هفته سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی اقدام به عرضه بخشی از سهام تحت مالکیت خود کرده است.

مجمع فوق‌العاده خارک

روز گذشته سالن اجتماعات شرکت ملی نفتکش ایران، شاهد برگزاری مجمع فوق‌العاده شرکت پتروشیمی خارک بود. بر اساس نتایج این مجمع، مدیر عامل پرسابقه «شخارک» از ترکیب هیات مدیره کنار رفت تا بدین ترتیب (احتمالا با رای مجموعه بانک ملی)، تامین اجتماعی دو عضو از هیات‌مدیره این شرکت خصوصی را تصاحب کند. از دیگر اخبار این مجمع می‌توان به نکاتی در خصوص فعالیت شرکت اشاره کرد. بر اساس اظهار نظر مدیر عامل، آثار اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها بر وضعیت شرکت کماکان مشخص نیست و نرخ خوراک مصرفی خارک (گاز ترش) در آینده با توجه به مصوبه مجلس مبنی بر اعطای خوراک بر مبنای ۶۵‌درصد قیمت صادراتی در حال حاضر مبهم است. گاز ترش اکنون با نرخ تقریبی ۳۰۰‌ریال در هر متر مکعب تحویل خارک می‌شود که پیشتر قرار بود تا دو سال آینده به ۴۵۰‌ریال برسد. در خصوص معافیت مالیاتی بر صادرات مشتقات نفتی نیز مطرح شد که این مصوبه در صورت شمول بر کل دوره، منجر به آزاد‌سازی ذخایر اخذ شده توسط شرکت در سه سال اخیر به میزان حدود ۹۰‌میلیارد‌تومان (۹۰۰‌ریال به ازای هر سهم) و افزایش سود انباشته می‌شود. این معافیت با توجه به مصوبه ماه گذشته هیات وزیران مبنی بر شمول معافیت مالیاتی بر صادرات میعانات گازی احتمالا به «شخارک» تعلق خواهد گرفت.