علیرضا باغانی

با درج همراه اول به عنوان نهمین شرکت پذیرفته شده در فرابورس، شمارش معکوس برای عرضه این شرکت در بازار سرمایه آغاز شده است. براساس اطلاعیه رسمی فرابورس، نام شرکت همراه اول از روز ۲۱ آذرماه جاری به عنوان نهمین شرکت پذیرفته‌شده در فرابورس درج شده است. با این وصف سهام این شرکت ۵ روز پس از درج، قابلیت عرضه در بازار را دارد.

همچنین با توجه به انجام کامل مقدمات عرضه سهام ارتباطات سیار در فرابورس ایران، به نظر می‌رسد که سهام این شرکت بزرگ به عنوان نخستین اپراتور تلفن همراه در یکی از روزهای هفته آینده روانه بازار خارج از بورس یا همان OTC شود.اما به‌زعم اکثر فعالان بازار، عرضه اولیه شرکت ارتباطات سیار در فرابورس یک عرضه عادی محسوب نمی‌شود و به دلیل بزرگی اندازه شرکت و همچنین صنعتی که در آن فعالیت می‌کند، همراه اول نخستین تجربه‌ای است که بازار سرمایه به خود خواهد دید.در این بین تبلیغات گسترده سهامدار عمده همراه اول برای عرضه اولیه سهام این شرکت اخیرا علاوه‌بر رسانه‌های دیداری و نوشتاری از طریق پیامک نیز در صفحه تلفن‌های همراه ظاهر می‌شود که ترغیب گسترده مردم برای خرید سهام این شرکت را به همراه داشته است تا جایی که علاوه‌بر ۵/۳ میلیون سهامداری که در بازار سرمایه دارای کد معاملاتی بوده و خود را برای خرید سهام همراه اول آماده می‌کنند، برخی از مردم هم در پی تبلیغات گسترده صورت گرفته، از کارگزاری‌ها درخواست دریافت کد معاملاتی برای خرید سهام ارتباطات سیار را کرده‌اند.با این تفاسیر، می‌توان این گونه پیش‌بینی کرد که عرضه اولیه همراه اول در فرابورس با استقبال مواجه خواهد شد.

اما موضوعی که بازار به‌ویژه حرفه‌ای‌ها از آن نگران هستند، قیمتی است که سهامدار عمده می‌خواهد همراه اول را روانه بازار کند.

براساس ارزش‌گذاری انجام‌شده، کل شرکت همراه اول حدود ۹۸۰۰ میلیارد تومان ارزش دارد و طبق اعلام ارزشگذار این شرکت، سهام ارتباطات سیار به طور قطع پایین‌تر از ارزش ذاتی در بازار عرضه می‌شود.

این اظهارات نشان می‌دهد که سهامدار عمده شرکت قصد دارد تا با عرضه همراه اول در قیمت‌های زیر ۴ هزار و ۸۰۰ تومان (ارزش ذاتی هر سهم) این گونه وانمود کند که سهام این شرکت در قیمت پایین‌تر از ارزش ذاتی عرضه شده است، حال آن که در شرایط کنونی بازار توانایی تامین نقدینگی لازم برای این عرضه در قیمت ذکر شده را ندارد، چراکه در یک محاسبه عددی اگر سهام این شرکت

در قیمت ۴ هزار تومان عرضه شود، با توجه به ۱۰۳ میلیون سهمی که باید طی عرضه اولیه ۵ درصدی عرضه شود، بازار به ۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی برای خرید این سهام نیاز دارد. به تعبیری واضح‌تر با این عرضه ۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج می‌شود.

هر چند در برخی از اظهارنظرهای غیررسمی در برابر انتقادات وارده نسبت به ارزش‌گذاری سهام و احتمال عدم خرید همه سهام عرضه‌شده همراه اول در بازار به دلیل قیمت بالا، پاسخ داده شده که هنگامی که دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت پارس جنوبی ۲۴ ساعته فروخته می‌شود، نباید نگران خرید سهام ارزنده‌ای مثل همراه اول در بازار بود!

در این رابطه یادآوری چند نکته ضروری است:

۱- در عرضه اولیه همراه اول قرار است یک شرکت با یک ارزش مشخص عرضه شود و معمولا عرضه‌های اولیه هم باید پایین‌تر از ارزش ذاتی انجام شود و حتی در عرف بازار قیمت معامله‌شده سهام در بازار را معادل ۶۰ درصد ارزش ذاتی می‌دانند؛ بنابراین عرضه سهام یک شرکت در بازار با عرضه اوراق مشارکت آن هم با سود ثابت و مشخص قابل‌مقایسه نیست.

به طور قطع عرضه سهام باید با قیمت منطقی صورت گیرد؛ چراکه بازار تجربه عرضه‌های اولیه ناموفق را هم داشته است، مانند عرضه اولیه مپنا در نوبت اول که سهام در قیمت ۲۵۰ تومان خریداری نداشت.

۲- حتی با فرض عرضه سهام در قیمت بالای ۴ هزار تومان و اینکه تمام سهام عرضه‌شده فروخته شود، تا چه حد می‌توان به بازدهی مورد انتظار این سهم امیدوار بود؟ از یاد نبرید که عرضه‌های اولیه اخیر مثل پست‌بانک با ۸۲ درصد بازدهی، بیمه پارسیان ۲۴ درصد بازدهی و پالایشگاه تبریز با حدود ۱۶ درصد بازدهی، انتظار بازار از بازدهی عرضه‌های اولیه را بالا برده است و اساسا اگر اولویت، رونق بازار سرمایه باشد باید سهام در قیمتی عرضه شود که قابلیت بازدهی منطقی در دوره کوتاه‌مدت را داشته باشد. اگر این طور نباشد حتی افرادی که خرید همراه اول را به عنوان اولین تجربه سهامداری خود دارند، خاطره چندان خوبی از بازار سرمایه نخواهند داشت.

۳- گرچه شرکت همراه اول در محدوده ۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان ارزش‌گذاری شده و این ارزش‌گذاری هم شایسته اپراتور اول خاورمیانه و اپراتور ۲۶ دنیا است، اما فارغ از روشی که سهام مورد ارزش‌گذاری قرار گرفته است، لازم است یادآوری شود که این ارزش‌گذاری مربوط به ۱۰۰ درصد شرکت است.

به بیان دیگر کل شرکت ۹ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان می‌ارزد و هنگامی که صحبت از عرضه ۵ درصدی می‌شود طبیعی است که نمی‌توان ارزش ۵/۹ میلیارد دلاری را به عرضه ۵ درصدی سهم تعمیم داد عرضه‌ای که ارزش مدیریتی ندارد. همچنین در شرایطی که سهمیه هر ایستگاه معاملاتی کمتر از ۲۰۰ هزار سهم است، به طور قطع جذابیت این عرضه مدیریتی ندارد و نگاه همه خریداران تنها شناسایی سود در مدت‌زمانی مشخص است. پس این موضوع هم باید در قیمت سهم در نظر گرفته شود.

۴- هر چند عرضه سهام با قیمت مناسب می‌تواند به ایجاد صف‌های جدید سنگین در روزهای بعد از عرضه منجر شود، ولی گران‌فروشی هم نیز می‌تواند تاثیرات بالعکسی در پی داشته باشد. در این شرایط عرضه سهم با قیمت منطقی به همراه عرضه‌های بعدی سهم حتی تا سطح ۱۰ درصد می‌تواند به روان شدن معاملات در این نماد منجر شود.

۵- پیش‌بینی می‌شود سهام همراه اول در هر قیمتی که عرضه شود از سوی فعالان بازار چه غیرحرفه‌ای‌ها و تازه واردها و چه حرفه‌ای‌ها خریداری می‌شود، اما نکته اینجا است که نباید چون عطش تقاضا در بازار وجود دارد، سهم را در هر قیمتی که می‌خرند، ‌عرضه کرد. این موضوع، مثل این است که یک ماه کالایی خاص در بازار عرضه نشود و روزی که عرضه می‌شود دو برابر قیمت واقعی باشد، طبیعی است خیلی از مردم به دلیل عطش مجبورند آن کالای گران را بخرند.

اما آیا این استراتژی درستی است برای تبدیل بورس ایران به بازاری کارا، پررونق و بین‌المللی؟