توسعه حمل‌ونقل ریلی، یک ضرورت ملی
صادق سکری * حمل‌‌ونقل‌ ریلی‌ به‌‌عنوان‌ یکی‌ از بخش‌های‌ مهم‌ سیستم‌ حمل‌‌ونقل،‌ نقش‌ عمده‌ای‌ را در عرصه‌ اقتصادی، صنعتی‌ و اجتماعی‌ کشورها ایفا می‌کند و به واسطه مزایای خاص و نسبی که در مقایسه با سایر بخش‌های حمل‌ونقل از جمله هوایی، جاده‌ای و دریایی دارد توانسته سهم قابل توجهی را در حوزه حمل‌ونقل به خود اختصاص دهد.
راه‌آهن با مزایایی همچون ظرفیت‌ بسیار بالا، مصرف‌ انرژی‌ و آلودگی‌ کم، نرخ‌ کرایهِ‌ پایین‌ و ایمنی‌ نسبت‌ به‌ سایر وسیله‌های‌ حمل‌‌ونقل‌ استفاده‌ از آن‌ به منظور ‌حمل‌ و نقل‌ بار و مسافر را در مسافت‌های‌ زیاد توجیه‌ کرده و موجب شده به عنوان یک وسیله ایمن و با صرفه ارتباطی شناخته شود.
از سوی دیگر درمیان مزایای یاد شده ایمنی بالا، ارزان بودن و مصرف انرژی کمتر این سیستم را به یک ابزار مردمی تبدیل کرده و موجب شده اکثریت متقاضیان با مدنظر قرار دادن این پارامترها، سیستم حمل‌ونقل ریلی را برای تامین نیاز برگزینند که به نظر می‌رسد بررسی برخی از این ویژگی‌ها خالی از لطف نباشد. قدر مسلم مهم‌ترین‌ پارامتر در انتخاب‌ نوع‌ وسیله‌ نقلیه‌ نزد مسافران، وضعیت‌ ایمنی‌ است وآمار و اطلاعات نشان‌ می‌دهد که ایمنی‌ مسافرت‌های‌ حمل‌‌ونقل‌ ریلی‌ به‌ مراتب‌ بیش‌ از سیستم هوایی‌ و جاده‌ای است. طبق آمار میزان کشته‌شدگان جاده‌ای ۳۳۰ برابر بخش ریلی است که به عبارت دیگر ۷/۹۹ درصد این شاخص به حوزه جاده‌ای و کمتر از ۳ دهم درصد آن به حوزه ریلی اختصاص می‌یابد. این ارقام عنوان می‌کند که سیستم‌ ریلی‌ کشور وضعیت‌ نسبتا مناسبی‌ را از نظر ایمنی‌ دارد و بروز حادثه دلخراش در جاده قم و کشته شدن ۴۴ نفر از هموطنان عزیزمان طی روزهای گذشته این مساله را تایید می‌کند. ‌‌از سوی دیگر مقایسه شاخص مصرف سوخت در حوزه ریلی و جاده‌ای از نسبت یک به ۶ و شاخص متغیر آلایندگی از نسبت یک به ۲۰ حکایت دارد که برآیند همه آنها کارنامه موفق حوزه ریلی را نشان می‌دهد و موجب شده علاوه بر مردم، دولتمردان نیز توجه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشند. ویژگی‌های منحصر به فرد راه‌آهن در کنارنگاه جامعه پسندی که افراد نسبت به این حوزه دارند موجب شده دست‌اندرکاران مربوطه در طول سال‌های اخیر بنا را بر تدوین اهداف بزرگ و سترگ قرار دهند و به سمتی بروند که این حوزه نقش پررنگ‌تری در عرصه‌ اقتصادی، صنعتی‌ و اجتماعی‌ ایفا کنند اما آنچه از شواهد امر برمی‌آید آن است که این میزان توجه کافی نبوده و جا دارد تصمیم‌گیران و مسوولان مربوطه با نگاه جامع‌تری به این سیستم ایمن حمل‌ونقل بنگرند. طبق اهداف تدوین شده سند چشم‌انداز ۲۰ ساله باید در سال ۱۴۰۴ به نقطه‌ای برسیم که سالانه ۵۲ میلیون مسافر از طریق شبکه ریلی جابه‌جا شوند و این امری نیست که تنها با تدوین اهداف بلندمدت میسر باشد بلکه نیازمند همکاری و هماهنگی متقابل ارکان و نهادهای مرتبط، جذب اعتبارات مورد نیاز و بودجه‌های تخصیص یافته و در نهایت اجرای دقیق برنامه‌های تدوین شده است. با این تفاسیر حال که شاهد پیشرفت راه‌آهن‌ تحت‌تاثیر تقاضا و رقابت‌ با سایر روش‌های‌ حمل‌‌ونقل‌ و همچنین پیمودن‌ راه‌ توسعه‌ و نوگرایی‌ این سیستم در رابطه‌ با افزایش‌ سرعت، کاهش‌ هزینه‌های‌ حمل‌‌ونقل، افزایش‌ ایمنی‌ و راحتی‌ و ارائه‌ خدمات‌ بهتر هستیم جا دارد متولیان مربوطه بکوشند ظرفیت‌های بالقوه این حوزه را بالفعل کرده و زین پس شاهد تحولات‌ عظیم‌تری در حوزه حمل‌‌ونقل‌ ریلی‌ باشیم.
*مدیرکل روابط عمومی شرکت راه‌آهن
جمهوری اسلامی ایران