گروه بورس- همایون دارابی: بورس اوراق بهادار هفته گذشته هفته‌ای رویایی را تجربه کرد و با ثبت ۵۴/ ۷ درصد بازدهی برای معامله‌گران رکوردهای جالبی را از خود به جاگذاشت. هفته گذشته با شروع معاملات همزمان با اعلام حصول تفاهم سیاسی در لوزان سوئیس، معامله‌گران قدرت‌گیری بازار را شاهد بودند. در این شرایط روند مثبت کم و بیش متزلزلی که از ابتدای سال در بازار سهام آغاز شده بود، شکل جدی به خود گرفت. تشکیل صف‌های خرید سنگین در بازار موجب واکنش مسوولان و برنامه‌ریزی برای پاسخ به تقاضا‌های خرید شد که این امر در میانه هفته بازار را به تعادل رساند. در این میان بخشی از برنامه مسوولان برای پاسخ به تقاضاهای بازار انجام عرضه‌های اولیه بود که در هفته گذشته به‌صورت شتابزده در دو نماد سیمان خوزستان و فولاد هرمزگان انجام شد؛ عرضه‌هایی که با انتقادهایی نیز همراه شد. بحث عرضه‌های اولیه و مدل اجرایی آن در سال‌های اخیر همواره حاشیه‌ساز بازار بوده است. در این میان اما سال گذشته مسوولان بازار به دلیل شرایط نامناسب معاملاتی از انجام عرضه‌های اولیه خودداری کردند؛ امری که ترافیک شرکت‌های خواهان ورود به بازار سهام را ایجاد کرد. شرکت‌هایی که از یکسو خواهان ورود به بازار سرمایه هستند و از سوی دیگر با نحوه عرضه‌های اولیه و کشف قیمت و معاملات روزهای بعدی مواجه می‌شوند.

در این بین اما روش اجرای عرضه‌های اولیه نیز خود مشکلاتی را به همراه آورده است. اعلام دو عرضه اولیه با کشش نقدینگی نزدیک به یکصد میلیارد تومان در انتهای هفته موجب افت تقاضا‌ها در بازار شد. امری که انتقادهایی را به همراه آورد؛ اما در این میان سهمیه‌بندی عرضه اولیه سیمان خوزستان به هر کد حقیقی ۲هزار و هر حقوقی ۴ هزار سهم و حضور چندین هزار خریدار برای کسب بازدهی کوتاه‌مدت نیز بر مشکلات افزود؛ تا جایی که در روز چهارشنبه فشار فروش این سهام که در قیمت نسبتا بالایی نیز عرضه شده بود، سیستم معاملات را دچار مشکل کرد. متاسفانه نحوه عرضه‌های اولیه در بورس و سابقه سود‌آوری این عرضه‌ها از یکسو و کمی سهمیه‌ها از سوی دیگر موجب شده تا سهامداران بدون تحلیل از وضعیت شرکت تنها به صرف خرید عرضه‌های اولیه اقدام به فروش سهام خود و زمینه‌سازی کاهش قیمت‌ها و افت بازار کرده و از سوی دیگر با خرید سهام عرضه اولیه در روزهای آینده به امید خریدارانی باشند که سهام آنها را چند درصد بالاتر خریداری کند. امری که در مورد سیمان خوزستان صورت نگرفت. در همین حال روز چهارشنبه فولاد هرمزگان نیز با قیمت بالای یک هزار و ۲۰۰ریال به ازای هر سهم عرضه شد که با استقبال کمتری مواجه شد؛ به ویژه آنکه قیمت تعیین شده در این عرضه نسبت به سهام شرکت‌های هم گروهی نظیر فولاد خوزستان و ارفع و با در نظر داشتن سود یک ریالی شرکت بالا تعیین شده بود. همین امر نیز موجب افزایش انتقادها از عرضه‌های اولیه در بازار شده است. از دیدگاه فعالان بازار سرعت عرضه‌های اولیه و اعلام زمان عرضه تنها ۴۸ساعت قبل از عرضه و نحوه کشف قیمت عرضه‌های اولیه در حال حاضر بازار را با مشکل مواجه ساخته است. از دیدگاه فعالان اعلام برنامه عرضه‌های اولیه حداقل یک هفته زودتر و اعلام برنامه ماهانه عرضه‌ها و انجام عرضه‌ها بدون توجه به شرایط بازار و بدون سهمیه‌بندی کنونی می‌تواند مشکلات را تا حدودی رفع کند. در همین حال تجربه گشایش نماد بانک مهر در روز سه‌شنبه در بازار پایه فرابورس و معاملات به‌دور از حاشیه این نماد نیز موجب شده است تا بخشی از بازار، خواهان جایگزینی گشایش نمادها دربازار پایه به جای عرضه‌های اولیه مشکل‌ساز باشند. از دیدگاه این گروه از فعالان، گشایش نمادها در بازار پایه و سپس انتقال نمادها به بازارهای دیگر موجب کاهش مشکلات و برطرف شدن سیستم مشکل‌ساز کنونی سهمیه‌بندی عرضه‌ها بر اساس ایستگاه‌های معاملاتی خواهد شد. به ویژه آنکه سیستم سهمیه‌بندی کنونی موجب بروز مشکل برای کارگزاران بزرگ شده و این کارگزاران عملا سهمیه‌ای برابر با کارگزاران کوچک در هر ایستگاه دریافت می‌کنند؛ در حالی که شمار مشتریان این دو گروه از کارگزاران قابل مقایسه نیست.

در کنار این مشکلات برخی از کارشناسان همچنین خواهان حضور موسسات تامین سرمایه در عرضه‌های اولیه هستند، از دیدگاه این گروه عرضه‌های اولیه و تعهد پذیره‌نویسی از جمله مهم‌ترین‌ مسوولیت‌های موسسات تامین سرمایه است که اینک کاملا مغفول واقع شده است.

در کنار بحث در مورد عرضه‌های اولیه در انتهای هفته در تحولات کلان شاهد سخنان مهم مقام معظم رهبری در مورد مذاکرات هسته‌ای بودیم. در همین حال در تحولات مهم مرتبط با مسائل سیاسی، اتحادیه اروپا تحریم‌های مربوط به بانک تجارت و ۳۲ شرکت کشتیرانی ایرانی را پس از بررسی در یکی از دادگاه‌های این اتحادیه باز گرداند. این اقدام اتحادیه اروپا در واقع به نوعی نشان‌دهنده آن است که ۲۸ کشور عضو این اتحادیه تا زمانی که توافق هسته‌ای با ایران قطعی نشود، تحریم‌ها را لغو نخواهند کرد. در تحولات اقتصادی معامله‌گران همچنین هفته گذشته به‌رغم انتظار اولیه، شاهد ثبات بازار ارز و همچنین عدم طرح موضوع کاهش سود بانکی در شورای پول و اعتبار بودند. بروز این شرایط موجب شده است اکثر معامله‌گران در انتظار این تغییرات در ماه‌های آینده و احتمالا پس از توافق بر سر جزئیات باشند. در تحولات اقتصادی همچنین حضور وزیر اقتصاد در مجلس از اهمیت برخوردار بود. در کنار تحولات اقتصادی داخلی در بازار جهانی معامله‌گران صرف نظر از نوسان‌های معمول ثبات نسبی را شاهد بودند. در بازار جهانی هر بشکه نفت برنت ۵۶دلار و هر بشکه نفت وست تگزاس ۵۰دلار قیمت‌گذاری شده است. صادرات همچنان با خبرهای ضد و نقیضی در موضعیت موسسه میزان و ارتباطش با این بانک مواجه است. در همین رابطه به‌رغم برخی تکذیبیه‌ها مدیرکل مقررات بانک مرکزی از ادغام میزان در بانک صادرات خبر داد. در گروه لاستیکی افزایش تعرفه واردات لاستیک موجب افزایش توجه به این گروه شده است. در گروه خودرویی اکثر نمادها با صف خرید همراه شدند. در این گروه سخنگوی کمیسیون صنایع مجلس با تشریح جزئیات تازه‌ای از قرارداد پژو با ایران خودرو گفت: در جلسه روز گذشته با مدیران عامل ایران خودرو و سایپا مقرر شد قیمت خودرو در سال جاری افزایش نداشته باشد. در گروه ارتباطی شرکت مخابرات با خبر احتمال افزایش نرخ تلفن ثابت مواجه است. در گروه سیمانی اکثر نمادها ضعیف معامله شدند.در این گروه قیمت نفت کوره مصرفی کارخانه‌های سیمان تعیین شد. با تصمیم هیات وزیران، قیمت هر لیتر نفت کوره مصرفی کارخانه‌های سیمان زابل، خاش و لارستان و نیز آن دسته از کارخانه‌های سیمان که به دلیل کمبود گاز در ماه‌های سرد سال به تشخیص وزارت نفت مجبور به استفاده از نفت کوره تا پایان سال ۱۳۹۴ می‌شوند، معادل قیمت گاز مصرفی بخش صنعت و معدن تعیین می‌شود. هزینه حمل نفت کوره نیز از مبدا تامین بر عهده مصرف‌کنندگان است. در مجموع بازار چهارشنبه بازار مثبتی بود که در آن شاخص به ۷۰هزار و ۶۸۴واحد رسید. ارزش معاملات در بورس و فرابورس نیز به ۶۴۱میلیارد تومان بالغ شد.در همین حال با این کارنامه در کل هفته در مقایسه با هفته قبل و همچنین با در نظر داشتن یک روز فعالیت بیشتر بازار درهفته جاری ارزش معاملات نزدیک به ۱۹۰درصد رشد را نشان داد و شمار خریداران نیز با رشد ۱۷۸درصدی به رقم ۱۷۶هزار نفر رسید.شاخص نیز در هفته گذشته با رشد ۵۴/ ۷ درصدی مواجه شد که همین امر بازدهی بازار را در سال جاری به ۱۲درصد رساند.