پرسش از شهید رجایی درباره کوپنی شدن قند
نخستین مجلس قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران در ۷ خرداد ۱۳۵۹ به ریاست شادروان یدالله سحابی کار خود را آغاز کرد و تا روزی که اکبر هاشمی رفسنجانی با آرای نمایندگان به ریاست مجلس برسد، آقای سحابی رییس مجلس بود. بررسی مذاکرات جلسه علنی دوره اول نشان می‌دهد که به دلیل حاد بودن مسائل سیاسی در آن سال، بحث‌ها و مذاکرات، طرح‌ها و لوایح، سخنان پیش از دستور و تذکرات اعضای مجلس در همین حوزه بوده است. مجلس اول به مرور به حوزه اقتصاد آمد و مسائل جذابی مطرح شد که از این پس در همین صفحه به بعضی از نقاط عطف در این مجلس می‌پردازیم.
آنچه در زیر می‌خوانید از روزنامه رسمی، مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، جلسه ۹۷ اخذ شده است که موضوع آن به پرسش آقای صلواتی یکی از نمایندگان اصفهان از محمدعلی رجایی (شهید) که در آن زمان نخست‌وزیر بودند اختصاص دارد که عینا می‌خوانید. یادآور می‌شویم که منظور از رییس در این مذاکرات آقای هاشمی رفسنجانی است؟
رییس- جناب‌آقای رجایی برای جواب سوال آماده باشید. آقای صلواتی شما سوالتان را طرح کنید (حضار صلوات فرستادند) به هر حال طلسم سوال آقای صلواتی شکست. (همهمه نمایندگان) آقایان اجازه بدهید آقای رجایی به مطلب توجه کنند.
صلواتی- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم، با توجه به مشکلاتی که در شهرستان‌ها مخصوصا مناطق خیلی کوچک و بزرگ هست، شاید نماینده‌های تهران یا مراکز استان مشکلاتشان با مشکلات دیگران فرق دارد؛ نمی‌دانند که چقدر دردسر به خاطر یک ریال یا دو ریال گران شدن یا ارزان شدن یک موردی مخصوصا برای نمایندگان هست الان برادران زیادی غیر از نمایندگان مراکز استان‌ها به من مراجعه می‌کنند و خیلی دلشان می‌خواست که این موضوع مطرح بشود و جواب قانع‌کننده‌ای داده بشود. علاوه بر اینکه می‌دانید ضد انقلاب از هر موردی سوءاستفاده می‌کند و سمپاشی می‌کند علیه روحانیت در درجه اول، و بعد علیه دولت و سایر مقامات که اینها آمدند، ببینید برای دو ریال که می‌خواست بنزین گران بشود «شاه» چطور شد و شما دو تومان دو تومان گران می‌کنید و مساله‌ای نیست من بیشتر روی این مورد دلم می‌خواست برادرمان جناب آقای رجایی جواب قانع‌کننده‌ای بدهند و حتی من می‌خواهم چند دقیقه از وقت ۱۰دقیقه خودم را اگر بشود در اختیار ایشان بگذارم که ایشان جوابشان حتما قانع‌کننده باشد که ما دیگر با مشکلات مردم و سوال‌های مردم روبه‌رو نباشیم. من عین سوالم را می‌خوانم البته امام فرمودند که جنگ گرسنگی دارد، گرانی دارد، خرابی دارد و مردم را دعوت به استقامت کردند، مردم هم استقامت می‌کنند، ولی ضدانقلاب سوءاستفاده می‌کند، استقامت نمی‌کند، مشکلات ایجاد می‌کند هم ضد انقلاب در کشور است که نمی‌توانیم وجودشان را ندیده بگیریم و هم مردم واقعی در کشور هستند. در هر صورت‌جواب آقای نخست‌وزیر می‌تواند برای ما و برای آنها سرنوشت ساز باشد عین سوالم را می‌خوانم:
۱ - جناب آقای نخست‌وزیر با توجه به وضع استثنایی کشور علت گران کردن بنزین آن هم برای مدت نامحدود چه بوده است؟ آیا به خاطر بهتر کردن وضع ترافیک تهران بوده است؟ آیا می‌خواسته‌اند از اتومبیل شخصی کمتر استفاده بشود؟ (که جیره‌بندی کافی بود). آیا می‌خواستند بودجه کشور اضافه شود که با توجه به زیان‌های ناشی از جنگ مبلغی نمی‌شود با توجه به اینکه ماشین در تمام تشکیلات و برنامه‌های مردم نقش وسیع دارد در این تصمیم آیا فقط شهر تهران را در نظر گرفته بودند یا همه ایران را؟ حتی روستاها را، کرایه‌ها که به طور سرسام‌آور و بی‌قانون بالا می‌برود. حتی یک تاکسی که شما بایستید، (یک ربع ساعت کنار خیابان بایستید) یک جایی که قبلا با یک تومان می‌رفتید ببینید حالا با چه مبلغی شما را می‌برند یک کارتن کتاب را که به شهرستان با مبلغ ده تومان می‌فرستادید با اینکه با ماشین‌های گازوئیلی فرستاده می‌شود درست سه برابر شده است. عدس، نخود، ماش، لوبیا، بر اساس این مساله که خوراک مستضعفین است گران شده است؛ والا پولدار که برایش سه تومان و دو تومان و ده تومان مساله‌ای نیست. همین کوپن‌ها گاهی خرید و فروش می‌شود به مبلغ دویست تومان گاهی، ولی، آن سرمایه‌دار بهره خودش را می‌برد، ولی رنج آن بیشتر مال مستضعف بوده است. کرایه‌ها به طور سرسام‌آور و بی‌قانون بالا می‌رود به خاطر این گرانی چه فکری برای آن شده است؟ آیا از این تصمیم که شما گرفته‌اید که بنزین را سه برابر کنید مجلس می‌بایستی خبر داشت یا نه؟
۲ - آن دولت که برای آنها فوق‌العاده احترام قائل هستم آیا می‌دانستید که با مطرح کردن مساله کوپن و جیره‌بندی کالا مخصوصا قند و شکر با آن وضعی که آن شب بیان شد صحیح بود یا نه؟ خود من همان روز عصر قند و شکر گرفته بودم فردا صبح آن برای دوستانم رفتم بگیرم. چون آن شب اتفاق افتاد با اینکه دیدم آن فروشنده داشت، دیگر نداد مثلا کوپن و جیره‌بندی کالا مخصوصا قند و شکر یکباره در بازار نوسان ایجاد می‌کند یا نه؟ که یکباره قند و شکر نایاب شد در صورتی که در بازار فراوان بود آیا حساب شده این برنامه عملی شد یا نه؟
۳ - برای روغن وسائل ماشین‌های کشاورزی چه فکری شده است؟ در شرایط فعلی کشاورزان مخصوصا در اصفهان که بنده خبر دارم نیاز شدیدی به روغن موتور دارند دولت در این خصوص چه برنامه‌ای دارد؟ با نهایت احترام.
باز هم خوش‌وقتیم که بعد از یک ماه و ۱۰روز با اینکه هر روز هم این سوال اعلام می‌شد که جواب داده می‌شود طلسم شکسته شد و به قول برادرها شانس آوردیم و امروز جواب سوال‌مان داده شده والسلام.
آیت- اخطار قانون اساسی دارم.(محمدخامنه‌ای- من هم اخطار دارم)
رییس- بسیار خب، دو نفری با هم اخطار دارید خدا کند که اخطارتان یکی باشد، آقای خامنه‌ای بفرمایید.
سید محمد خامنه‌ای - ماهویت مجلس را بوسیله این قانون شناختیم و در سوگند نامه‌ای که در اصل شصت و هفتم است قسم خوردیم، حفظ حقوق ملت و خدمت به مردم مبنای سوال که قانونی است و خیلی مجمل است که یکی از وزرا از وظایفشان سوال کنم. حالا ما این را تفسیر موسع هم بکنیم باز محدودیت به این، این قید باید آن را شامل بشود آیا سوالی که حقوق مردم را با آن نشود حفظ کرد و برای خدمت به مردم هم نباشد آیا سوال هست یا نیست؟
من نظرم به سوال جناب آقای صلواتی نیست سوالی که ایشان دارند سوال به جایی است ما هم این چند روزه منتظر بودیم، سوالی است که از خود ما هم می‌شود، ولی من برنامه هفتگی را نگاه کردم جناب آقای هاشمی، ما هر روز چند سوال داریم و مملکت ما روی این حساب اگر پیش برود تمام وقت مجلس و وقت دولت و نخست وزیر به سوال و جواب می‌گذرد مگر ذغال سوال ندارد. مگر نخود و لوبیا به تعبیر ایشان سوال ندارد کلیه ریز ریز مسائل ملت الان مورد سوال است ما یک سوال کلی در اینجا مطرح بکنیم یا یک جواب کلی بدهیم تا مساله را روشن کنیم من و همه می‌دانیم طرح‌های زیادی است که در نوبت هستند لوایح زیادی هم هست که در نوبت هستند وقت ما ۳ ساعت، ۳ساعت وخرده‌ای بیشتر نیست این همه اوقات عزیز که من معتقدم این دقایق، دقایق بر مبنای ضرب در سی و شش میلیون باید کرد به نظر من مجلس در مورد این سوال تصمیمی بگیرد به صورت خاصی یا آقایان رضایت بدهند که این سوالات را بگذارند و به صورت دیگری قبلا سوال کنند؛ شاید آقای نخست وزیر جواب‌های قانع‌کننده‌ای بدهند تا در مجلس طرح نشود من حقوق مردم را در معرض تجزبه می‌بینم.
رییس- ولی اینکه ایشان به عنوان اخطار فرمودند، اخطار قانونی نیست البته ایشان از روح قانون خواستند استنادی بکنند، سوالی شده است که از یک نماینده‌ای و باید جواب داده بشود ما مانع قانونی نمی‌بینیم آقای آیت هم همین مطالب را می‌فرمایید؟ (آیت-خیر) بفرمایید البته نصیحت آقای خامنه‌ای را من هم شخصا قبول دارم جواب کوتاهی هم بدهم. اینکه می‌بینید در این هفته سوال زیاد گذاشتیم علتش این است که ما دیدیم سوالات آقایان تاخیر افتاده است فکر کردیم در این هفته تمام این سوالات را جواب بدهیم و لذا دوشنبه و سه‌شنبه را گذاشته بودیم برای جواب سوال‌های آقای آیت، اخطارتان را بفرمایید.
دکتر آیت- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم اصل پنجاه و دوم را می‌خوانیم:
بودجه سالانه کل کشور به ترتیبی که در قانون مقرر می‌شود از طرف دولت تهیه و برای رسیدگی و تصویب به مجلس شورای ملی (که حالا اسلامی است) تسلیم می‌گردد، هر گونه تغییر در ارقام بودجه (توجه روی این قسمت است) نیز تابع مراتب مقرر در قانون خواهد بود وقتی که دولت بنزین و قند وشکر را گران کرد و خودش هم این کار را کرد، این مخالف صریح قانون اساسی است برای اینکه (رییس-این چه اخطاری است؟) اجازه بفرمایید مربوط به سوال است چنین سوالی اصلا نمی‌تواند مطرح بشود باید اول اصل مساله به تصویب مجلس برسد چون قند و شکر (معین‌فر- آقای هاشمی، بنزین در بودجه نبوده است این ایراد وارد نیست) و بنزین خرید آن به هر حال و پولی که از این بابت گرفته می‌شود در بودجه می‌رود و کم و زیاد شدنش باید به تصویب مجلس برسد (معین‌فر- قند و شکر گران نشده است) در دوران «شاه» همیشه لوایح مربوط به گران شدن یا ارزان شدن بنزین و قند و شکر به تصویب مجلس می‌رسید، بنابراین اول دولت باید به این مساله جواب بدهد که چرا برخلاف قانونی اساسی این را گران کرده است؟ نه اینکه ....
رییس- آقای آیت به تشخیص خودتان آیا این اخطار قانونی به این مجلس وارد است؟
آیت- بلی، برای اینکه حق ملت تضییع می‌شود.
رییس- خیلی خوب شما سوال جدیدی از دولت کردید اینکه اخطار به برنامه مجلس نیست.
آیت - سوال، اینجا مطرح می‌شود آقای هاشمی! دلیل را می‌خواستم عرض کنم.
رییس: می‌دانم ولی شما خودتان هم باید تشخیص بدهید که آنچه فرمودید سوال جدیدی است از دولت اگر صحیح باشد.
آیت - به هر جهت سوال من، سوال جداگانه است.
رییس - خیلی خوب، پس اینطور وقت مجلس را نگیرید آقای رجایی بفرمایید.
آیت - وقت را نگرفتم چون برخلاف قانون اساسی است و مربوطه به سوال است.
رییس - پیش از آنکه آقای نخست‌وزیر شروع بکنند چون وقت دارد تمام می‌شود و اگر بخواهد سوال جواب داده بشود و بعد هم اگر بخواهند سوال آقای غفوری را هم جواب بدهند ناگزیریم وقت مجلس را کمی تمدید بکنیم ما به اندازه جواب این سوال لااقل وقت را تمدید بکنیم.
معادی‌خواه - نیم‌ساعت وقت داریم.
ادامه دارد
ارسال نظر