شاخص‌های اشتغال در ۱۳۵۷ و پیش‌بینی‌های سازمان برنامه و بودجه- ۴
توزیع شاغلان برحسب بخش خصوصی و سایر بخش‌ها
در رشته خدمات نسبت شاغلین از ۶/۱۳درصد در سال ۱۳۴۵ به ۱/۱۲درصد در سال ۱۳۴۹ و ۶/۱۱درصد در سال ۱۳۵۱ رسیده است.در قسمت بازرگانی و بیمه بر نسبت شاغلین طی این سال‌ها به میزان ۴/۱درصد اضافه شده است و بالاخره در قسمت ساختمان نیز با وجود کاهش نسبی شاغلین طی سال‌های ۵۱-۱۳۴۵ بر سهم شاغلین این رشته در مناطق شهری اضافه شده است.
5-7- توزیع شاغلین برحسب سمت در شغل
توزیع نسبی جمعیت شاغل کشور طی سال‌های ۵۱-۱۳۴۵ از نظر سمت در شغل در جدول شماره ۱۱-۷ منعکس است. نسبت اشتغال در گروه کارفرمایان در کل کشور طی این سال‌ها از ۲/۲درصد به ۰/۲درصد کاهش یافته ولی در مناطق شهری با افزایش نسبی حدود ۹/۰درصد (از ۷/۳درصد به ۶/۴درصد رسیده) همراه بوده است. در گروه کارکنان مستقل نسبت شاغلین از ۸/۳۸درصد در سال ۱۳۴۵ به ۱/۴۴درصد رسیده است که این میزان در مناطق شهری از ۹/۲۳درصد به ۴/۲۷درصد و در مناطق روستایی از ۹/۴۷درصد به ۶/۵۴درصد افزایش یافته است. یعنی می‌توان گفت که در کلیه مناطق کشور بر تعداد و میزان کارکنان مستقل اضافه شده است. سهم مستخدمین دولت از کل شاغلین در سال ۱۳۴۵ برابر ۷/۹درصد بوده که در سال ۱۳۵۱ به ۱/۱۱درصد فزونی یافته است. میزان افزایش نسبی کارکنان دولت در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی می‌باشد. سهم مزد و حقوق‌بگیران بخش خصوصی از کل شاغلین طی سال‌های ۵۱-۱۳۴۵ حدود ۸درصد (از ۴/۳۸درصد به ۹/۲۶درصد رسیده است) کاهش نشان می‌دهد. در این گروه میزان مزد و حقوق‌بگیران مناطق روستایی کاهش بیشتری نسبت به مناطق شهری داشته است و بالاخره نسبت کارکنان فامیلی از ۹/۹درصد در سال ۱۳۴۵ به ۶/۱۵درصد
در سال ۱۳۵۱ رسیده است که سهم عمده این گروه در مناطق روستایی به سر می‌برند.
6-7- توزیع شاغلین بر حسب تخصص و مهارت
یکی از شاخص‌های مهم در مورد اشتغال مهارت یا تخصص شاغلین می‌باشد. هر چه میزان مهارت افراد شاغل بیشتر باشد، میزان بازدهی فعالیت آنها بیشتر باشد، میزان بازدهی فعالیت آنها بیشتر خواهد شد. در دنیای امروز به همراه پیشرفت تکنولوژی و مکانیزه شده فنون مختلف نیاز به کارگران ماهر روز به روز بیشتر می‌شود.
در ایران براساس آمار موجود توزیع نسبی شاغلین برحسب مهارت در مناطق مختلف کشور در سال‌های 1349 و 1351 محاسبه گردیده است. (جدول شماره 12-7) در سال 1349 از جمع شاغلین 3/42درصد کشاورز بودند و بقیه به ترتیب در چهار گروه کارگر ماهر (66/36درصد)، کارگر ساده (3/14درصد)، استاد کار (5/5درصد) و متخصص عالی (2/1درصد) توزیع شده‌اند. در این سال تعداد افراد کشاورز در مناطق روستایی و کارگران ماهر در مناطق شهری بالغ بر دو سوم کل شاغلین می‌باشد.
در سال ۱۳۵۱ با اضافه شدن ۷۸۵/۵۷۵نفر بر تعداد شاغلین کشور سهم شاغلین در سطح کشاورزان و استادکاران نسبت به سایر گروه‌ها با افزایش بیشتری همراه بوده است. در این سال نیز همچنان گروه کشاورزان در مناطق روستایی و کارگران ماهر در مناطق شهری دارای سهم عمده‌ای بوده‌اند مساله قابل ذکر این است که با وجود افزایش تعداد شاغلان طی سال‌های ۳۱-۱۳۴۹ به میزان ناچیزی بر تعداد افراد متخصص عالی اضافه شده است.
7-7 توزیع شاغلین برحسب مشاغل عمده
در سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن در بررسی نیروی انسانی مشاغل عمده براساس طبقه‌بندی سامازن ملل به گروه‌های هشتگانه زیرتقسیم شده‌اند.
1 - کارکنان فنی وحرفه‌ای 2- مدیران و کارکنان اداری و اجرایی 3- کارکنان دفتری- کارکنان در فروش و مشاغل مربوط 5- کارکنان در خدمات 6- کارکنان کشاورزی 7- کارکنان استخراج و تولید 8- مشاغل طبقه‌بندی نشده. (جدول شماره 13-7).
در هر سه سال ۱۳۴۵، ۱۳۴۹ و ۱۳۵۱ سهم عمده شاغلین کل کشور را کارکنان کشاورزی تشکیل می‌دهند. پس از این گروه کارکنان استخراج و تولید نسبت بیشتری از شاغلان را در برمی‌گیرند. به علت موقعیت جغرافیایی متفاوت شهر و روستا نوع مشاغل در این دو منطقه با هم فرق می‌کند، به همین جهت در این قسمت بهتر است که گروه‌های مشاغل عمده به تفکیک مناطق شهری و روستایی مورد مطالعه قرار گیرد. در سال ۱۳۴۵ در مناطق شهری بالغ‌بر ۴۳درصد از شاغلان در مشاغل مربوط به استخراج و تولید و ۳/۱۴درصد در مشاغل فروش و ۱/۱۳درصد در قسمت خدمات به کار اشتغال داشتند و سهم سایر گروه‌ها در مقایسه با سه گروه فوق‌الذکر ناچیز می‌باشد. در سال‌های ۱۳۴۹ و ۱۳۵۱ بر نسبت شاغلان در اکثر گروه‌ها نسبت به سال ۱۳۴۵ اضافه شده است که علت این امر کاهش یافتن نسبت شاغلان در مشاغل طبقه‌بندی نشده می‌باشد. فقط در سال ۱۳۵۱، ۷/۰ درصد از سهم شاغلان در قسمت خدمات نسبت به سال ۱۳۴۹ کاهش یافته است.
ارسال نظر