رشته‌ای جدید در غرب

مهدی صداقت‌پیام علوم‌انسانی دیجیتال یکی از رشته‌های جدید در غرب است و در دوران معاصر که شاهد زوال چشمگیر علوم‌انسانی هستیم روزبه‌روز رواج بیشتری پیدا می‌کند. تعاریف متعددی برای علوم‌انسانی دیجیتال وجود دارند، اما همان‌گونه که از عنوان آن مشخص است، این رشته به‌دنبال استفاده از فناوری و تکنیک‌های رایانش به منظور رسیدن به درکی جامع‌تر از آرشیوهای فرهنگی و اجتماعی متنوع جهان معاصر، به‌کارگیری و طراحی ابزار مخصوص پژوهش‌های علوم‌انسانی و رسیدن به رویکردها و روش‌های جدیدی برای پژوهش‌هایی است که در سطح کلان داده‌ها انجام می‌شود. از این‌رو می‌توان گفت علوم‌انسانی دیجیتال راه‌های سنتی سازماندهی دانش را کنار می‌گذارد و به‌دنبال رسیدن به شکل‌های جدیدی از خلق، نوآوری و انتقاد است که با جوهره دانش جهانشمول تعاملی عصر ما همخوانی بیشتری داشته باشد.

 کتاب علوم‌انسانی دیجیتال در چهار فصل به‌دنبال تبیین مسائلی است که در بالا به آن اشاره شد. فصل اول، از علوم‌انسانی به علوم‌انسانی دیجیتال، به‌صورت‌های نوظهور پژوهش‌های چندرسانه‌ای و اهمیت روزافزون نمونه‌سازی، آزمایش و ایجاد ابزار و سکوهای رایانشی برای دانشوری‌های معاصر در علوم‌انسانی می‌پردازد. فصل دوم روش‌ها و ژانرهای نوظهور نام دارد که نویسندگان در آن نشان می‌دهند چگونه با استفاده از ابزارهای دیجیتالی و سکوهای رایانشی، می‌توان کارها را به شیوه‌هایی جدید انجام داد و با بهره‌گیری از آنها به تداوم فعالیت‌های دانشوری سنتی، یا ابداع شیوه‌های کاملا جدید اقدام کرد. در فصل سوم، زندگی اجتماعی علوم‌انسانی دیجیتال، پروژه‌های علوم‌انسانی دیجیتال در جوامع معاصر از لحاظ نقش‌های واقعی و بالقوه‌شان در جوامع معاصر، اهداف، جوامعی که با آنها سروکار دارند و ارزش‌های مورد تصدیق در آنها تحلیل می‌شوند. چهارمین فصل این کتاب پیش‌بینی‌ها نام دارد که در آن به‌طور خلاصه مطالبی در مورد آینده علوم‌انسانی دیجیتال مطرح می‌شود. همچنین علاوه بر فصل‌های اصلی دو قسمت دیگر نیز در این کتاب وجود دارند. یکی مطالعات موردی است که در آن پنج پروژه فرضی علوم‌انسانی دیجیتال در موضوعات مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. قسمت دیگر راهنمای مختصری درباره علوم‌انسانی دیجیتال است که در قالب پرسش و پاسخ به توضیح درباره علوم‌انسانی دیجیتال می‌پردازد.