۱۳ کتاب و یک موضوع: اقتصاد چیست؟
اقتصاد و دولت در ایران
موسی غنی‌نژاد
۴۲۴ صفحه
قیمت: ۳۲۰۰۰ تومان
نهضت مشروطه ایران که در آغاز درصدد تحدید قدرت سیاسی به سیاق دموکراسی‌های غربی بود به استبداد، ایدئولوژی ناسیونالیستی و اقتصاد دولت‌مدار منتهی شد. از آن پس، رد پای ناسیونالیسم و اقتصاد دولتی را در همه نهضت‌ها و نظام‌های سیاسی، از نهضت ملی شدن صنعت نفت گرفته تا انقلاب اسلامی می‌توان مشاهده کرد. سیطره کم‌وبیش تمام وکمال اقتصاد دولتی، تداوم و تحکیم آن، به‌رغم همه انتقادهای کارشناسانه‌ای که به ناکارآمدی آن، از زمان رضاشاه تاکنون صورت گرفته، حاکی از قدرت ارزش‌های ایدئولوژیک و تاثیرگذاری تعیین‌کننده‌شان بر همه نظام‌های سیاسی است. در این کتاب چگونگی شکل‌گیری ناسیونالیسم و اقتصاد دولتی در ایران و تاثیرگذاری آن بر تحولات اقتصاد سیاسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
انقلاب و نفت
مهدی احمدی
352 صفحه
قیمت: 45000 تومان
از حدود 110 سال پیش که چاه نفت مسجد سلیمان فوران کرد، ماهیت سیاست و اقتصاد و زندگی اجتماعی ایران رو به دگرگونی گذاشت. ابتدا تدریجی و چند دهه بعد، شتابان. حالا نفت، پاره‌ای از جامعه‌شناسی سیاسی ایران است؛ تعیین‌کننده سیاست خارجی و تجارت خارجی است؛ محمل انتظارات و امیدها و نومیدی‌های اجتماعی است. نفت، بافته‌ای هزار رنگ است که هر ایرانی در آن پی رنگی و نقشی می‌گردد. یکی از آن رفاه می‌خواهد، دیگری قدرت می‌خواهد، سومی آزادی. روایت وزیران نفت جمهوری اسلامی در این کتاب نشان می‌دهد که نفت ایران کجا و چگونه گرمی‌بخش زندگی ایرانیان شده و کجا و چگونه، محمل نبردهای داخلی و کشاکش‌های بین‌المللی.
دست‌های آلوده
پیتر لارمور، نیک ولانین
ترجمه: سمیرا صادق ابدلی
390 صفحه
قیمت: 40000 تومان
زمانی کشف فساد بیشتر در حیطه تخصص وکلا و متخصصان جرم‌شناسی بود، اما امروزه در راس برنامه اقتصاددانان نیز قرار گرفته است. اقتصاددانان، هزینه‌های فساد و تاثیر آن را بر توسعه اقتصادی بررسی می‌کنند. درخصوص معضل فساد، از روش‌های تحلیل اقتصادی استفاده می‌کنند و فرضشان این است که افراد، منطقی و حسابگر هستند و به انگیزه‌ها و عوامل بازدارنده واکنش نشان می‌دهند. نتیجه چنین فرضی این است که هر جا قدرت لگام‌گسیخته‌ای باشد و انحصاری و غیرپاسخگو هم باشد، نتیجه قهری آن فساد است. بحث دیگر درباره فساد، این است که گاهی با توجیهات فرهنگی، به رشوه رخت هدیه می‌پوشانند، حال آنکه اولا ارزش معنوی هدیه غالبا از ارزش مادی آن بیشتر است و ثانیا هدیه را پنهانی نمی‌دهند.
چین چگونه سرمایه‌داری شد
رونالد کوز
ترجمه:
پیمان اسدی
390 صفحه
عجیب‌ترین جنبه اصلاحات اقتصادی چین شاید این باشد که حزب کمونیست چین در سه دهه اصلاحات نه تنها به حیات خود ادامه داد، بلکه به موفقیت و شکوفایی دست یافت. این مساله به روشنی نشان دهنده انعطاف سازمانی و وفق‌‌پذیری حزب بعد از ناکام ماندن تجربه سوسیالیسم بود؛ نه شکست‌‌ناپذیری و برتری مبنایی متصور سوسیالیسم. اما شگفت‌‌آور این است که اصلاحاتی که قصد حفظ سوسیالیسم را داشت، به‌صورت غیر‌برنامه‌ریزی شده چین را تبدیل به اقتصاد بازار کرد. کشف درخشان رونالد کوز در کتاب «چین چگونه سرمایه‌داری شد» این است که برخلاف باور رایج، رهبران چین تمایلی به انجام اصلاحات نداشتند؛ بلکه ناکارآمدی اقتصاد دولتی، چنان عرصه را بر آنان تنگ کرد که چاره‌ای به‌جز انتخاب این راه نداشتند.
برنامه‌ریزی در ایران
مسعود نیلی
محسن کریمی
نشر: نی
310 صفحه
در مورد اداره کشورها، اتخاذ تصمیمات مهم و آنچه در عمل اتفاق می‌افتد تا چه حد به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با سیاست‌های اتخاذشده ارتباط دارد؟ به‌رغم ارزش بالای یادگیری این مقوله، اطلاعات زیادی در مورد آن وجود ندارد. تجربه تاریخی نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی در ایران به‌عنوان نمونه‌ای قابل تعمیم از شیوه حکمرانی، دربرگیرنده اطلاعات مفیدی در این زمینه است. عملکرد سازمان برنامه و بودجه نیز در نقش دستگاه تنظیم‌کننده برنامه‌های میان‌مدت و بودجه‌های سنواتی و به‌مثابه محل تلاقی آرمان‌ها و آرزوهای سیاستمداران در یک‌طرف و منابع و محدودیت‌ها در طرف دیگر، حاوی جلوه‌هایی آموزنده از سقف کیفیت حکمرانی در ایران است. بنابراین تحولات تاریخی برنامه‌ریزی به‌عنوان جلوه‌ای از محتوای حکمرانی و سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان شاخصی از کیفیت نهادی آن در ایران، درس‌های بسیاری برای آموختن دارد.
سیاست اقتصادی
لودویگ میزس
ترجمه:
محمود صدری
112 صفحه
این کتاب، دومین کتاب از «مجموعه آموزش اقتصادی» است. کتاب نخستِ این مجموعه (اقتصاد به زبان ساده)، درباره مفاهیم اولیه علم اقتصاد بود. آنچه در کتاب قبلی آمده است، اینجا، با بیانی استدلالی و شیوا و با ذکر نمونه‌هایی از اقتصادهای موفق و ناموفق در جهان توضیح داده می‌شود و علل کامیابی برخی کشورها و شکست برخی دیگر، آشکار می‌شود. رجحان این کتاب کوچک بر همه کتاب‌های مشابه آن، در این است که مباحث بسیار پیچیده علم اقتصاد را به دانشی عمومی و قابل فهم برای همگان تبدیل کرده است.
اعلان قرمز
بیل براودر
ترجمه:
مهدی صادقی
انتشارات:
کتاب کوله پشتی
۵۲۰ صفحه
کتاب اعلان قرمز اثر بیل براودر یک داستان جنایی واقعی و مهیج، با توصیف یک نهضت سیاسی و همچنین نقل جزئیات دسیسه‌ای گسترده برای سوءاستفاده‌های مالی در روسیه است، این کتاب سرگذشت واقعی نویسنده است. بیل براودر اتفاقا استعداد زیادی در سرمایه‌گذاری و امور اقتصادی دارد و با استفاده از این توانایی ذاتی‌اش در تجارت به بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در روسیه تبدیل می‌شود اما با پرده برداشتن از فسادهای مالی در روسیه زندگی خودش را به خطر می‌اندازد. بیل براودر در نهایت از روسیه اخراج شده و به دشمن شماره یک پوتین تبدیل می‌شود.بعد از پرده برداشتن از فسادهای کلان مالی الیگارشی‌های روس زندگی‌اش کاملا زیر و رو می‌شود؛ به مرگ تهدید می‌شود و سرانجام وکیل روس او زندانی، شکنجه و کشته می‌شود.بعد از این اتفاقات زندگی نویسنده تغییر می‌کند و وارد حوزه حقوق‌بشری می‌شود.
سرانجام انسان طراز نوین
سوتلانا الکسیویچ
ترجمه:
مهشید معیری
موسی غنی‌نژاد
انتشارات:
مینوی خرد
سرانجام انسان طراز نوین با عنوان فرعی فروریختن توهمات اثری از سوتلانا الکسیویچ، نویسنده بلاروسی و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۵ است. آکادمی نوبل دلیل اهدای جایزه را چنین شرح می‌دهد: «به‌خاطر نوشته‌های چندصدایی‌اش و یادبود رنج‌ها و شجاعت‌ها در زمانه ما.» منتقدان هم، آثار ادبی او را سرشار از بازتاب روحیه شهروندان روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانند. یک نکته بسیار جدی و مهم که کتاب سرانجام انسان طراز نوین پیش‌رو قرار می‌دهد این است که از بین بردن نیروی شر مساله مهمی نیست(مثل استالین یا هر رهبر دیگری در شوروی) مساله اصلی و سوال مهم این است که بعد از آنچه باید کرد؟ آیا از بین رفتن شر لزوما به معنی آمدن خیر است؟ چرا باید با از بین رفتن یک شر، یک درنده خوی دیگر ظاهر شود؟ باید به فردای از بین بردن شر هم فکر کرد.
تلنگر
ریچارد اچ تیلر، کاس آر سانستاین
ترجمه: علی حبیبی
انتشارات:
دنیای اقتصاد
112 صفحه
بیشتر مردم به‌درستی می‌دانند چه چیزی برایشان خوب یا بد است. مثلا آنها می‌دانند که باید غذای سالم بخورند، ورزش کنند، زود بخوابند، برای بازنشستگی پس‌انداز کنند و سیگار نکشند. ولی وقتی این موارد را در زندگی واقعی بررسی می‌کنیم، به نتایجی معکوس می‌رسیم. آنها غذای ناسالم می‌خورند، تحرک کافی ندارند، دیر می‌خوابند، پس‌انداز نمی‌کنند و پشت‌‌سر هم سیگار آتش می‌زنند. چطور می‌توانیم خود را از تصمیم‌های بد خلاص کنیم؟ با تلنگر یا یک هُلِ کوچک در راستای تصمیم درست. تلنگر به معنای هشدار دائمی «نکن-نکن» یا تبلیغاتی هوشمندانه نیست. بلکه رفتارهایی هوشمندانه است که به ما کمک می‌کند کاری را بکنیم که برایمان بهتر است، بدون اینکه رفتاری خاص را به ما تحمیل کند. به زبان ساده، تلنگر ما را آزاد می‌گذارد و تنها باعث می‌شود اتخاذ تصمیم‌های درست‌تر برایمان ساده شود.
چگونگی رشد و فروپاشی اقتصادی
اندرو شف
ترجمه:
حمیدرضا ارباب
نشر نی
248 صفحه
کتاب چگونگی رشد و فروپاشی اقتصادی یک کتاب مصور است که سعی کرده است مباحث اقتصادی و نظام پولی و مالی مانند تورم، بانکداری، تورم بین‌المللی، حباب مسکن، کسری هزینه‌ها و فروپاشی اقتصاد را در قالب یک داستان ساده بیان کند. این کتاب با آفریدن چند شخصیت و روابط اقتصادی بین آنها توانسته است مفاهیم پیچیده اقتصادی را به شکل مباحثی قابل‌فهم برای هرکسی که سواد خواندن دارد، درآورد. این کتاب سه نکته مهم اقتصادی را متذکر شده است: دلیل اصلی رشد اقتصادی، تولید است نه مصرف. وقتی اوضاع رو به وخامت است، باید صرفه‌جویی را به‌جای مصرف در دستور کار قرارداد. اقتصاد برای رونق احتیاج به تورم ندارد، به افت قیمت نیاز دارد.
قدرت بی‌قدرتان
واتسلاف هاول
ترجمه:
احسان کیانی‌خواه
نشر: نو
164 صفحه
موضوع کتاب قدرت بی‌قدرتان سیاست جهانی، اخلاق، زندگی، کمونیسم، عنوان شده است. قدرت بی‌قدرتان در اصل طرح بحثی از هاول برای نوشتن جستارهایی درباره موضوع قدرت و آزادی بود نظام پساتوتالیتر همیشه و در هر قدم مردم را لمس می‌کند، اما همیشه با دستانی پوشیده در دستکش‌های ایدئولوژیک. برای همین است که زندگی در این نظام چنین آکنده از دورویی و ریا و دروغ است. لازم نیست مردم همه دروغ‌ها و مغلطه‌های این نظام را باور کنند، اما باید چنان رفتار کنند که گویی باورشان دارند، یا دست‌کم در سکوت از کنارشان بگذرند. لزومی ندارد این دروغ‌ها را بپذیرند. کافی است بپذیرند که با این دروغ‌ها و در بطن آنها زندگی کنند، زیرا بدین‌ترتیب بر نظام صحه می‌گذارند، اطاعتشان را از نظام نشان می‌دهند، نظام را می‌سازند و اصلا خود نظام می‌شوند.
رودخانه تباهی
ماساجی ایشیکاوا
ترجمه:
فرشاد رضایی
انتشارات: ققنوس
200 صفحه
یک زندگینامه با موضوع فرار از کره‌شمالی است که نویسنده آن – ماساجی ایشیکاوا – از زندگی کردن در کره‌شمالی و همچنین فرارش صحبت می‌کند. ماساجی ایشیکاوا آدمی عادی بود که با سختی‌های عادی زندگی دست و پنجه نرم می‌کرد اما زندگی خیلی زود برای او به جهنم تبدیل شد. او در طول کتاب بارها متولد می‌شود و هر بار که متولد می‌شد زندگی کاملا متفاوتی را تجربه می‌کرد. مطالعه هر کتابی با موضوع فرار از کره‌شمالی همراه با شوک خواهد بود. رودخانه تباهی نیز از این قاعده مستثنی نیست. آدم باور نمی‌کند مردم کره شمالی در چنین وضعیتی زندگی کنند. موضوع فقط بی‌رحم بودن دولت و سختگیری آنها نیست بلکه رفتار خود مردم نیز حیرت‌آور است. باید این کتاب را بخوانید تا متوجه شوید که وقتی در کره شمالی زندگی می‌کنید زندگی دیگر هرگز به شکل عادی خود برنمی‌گردد. رودخانه تباهی اطلاعات مفیدی از زندگی در کره شمالی در اختیار شما قرار می‌دهد.
گریز از فقر؛ بیگارگاه‌ها در اقتصاد جهانی
بنجامین پاول
ترجمه:
علی حبیبی
242 صفحه
بخش بزرگی از تولید جهان، به‌ویژه در کشورهای در‌حال‌توسعه، حاصل کار طاقت‌فرسای کارگرانی است که با دستمزدهای اندک کار می‌کنند و تحت ستم جسمی و روانی کارفرمایان قرار می‌گیرند. کارخانه‌هایی که این کارگران در آنها کار می‌کنند، طبق معیارهای امروزی، «بیگارگاه» هستند و فقط کسانی حاضرند در آنها کار کنند که چاره‌ای ندارند، مگر تن دادن به کارهای سخت با دستمزدهای اندک. این واقعیتِ اقتصادی-اجتماعی، اقتصاددانان جهان را به دو گروه تقسیم کرده است. گروهی خواستار برهم زدن تولیدِ بیگارگاهی هستند و گروه دیگر معتقدند، وضع کارگرانِ شاغل در این «بیگارگاه‌ها»، دست‌کم از وضع بیکاران بهتر است. این کتاب، درباره این دو نوع نگاه و نتایج آنها برای تهیدستان است.
