گروه دیپلماسی: با وجود کارشکنی‌های آشکار و پنهان عربستان سعودی در روند توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵، اما وزیر امورخارجه آمریکا با اشاره به این توافق می‌گوید سعودی‌ها بار‌ها حمایت خود را از اقداماتی که ما انجام داده‌ایم، اعلام کرده‌اند و عربستان نیز حامی توافق هسته‌ای ایران (برجام) است.

به گزارش «باشگاه خبرنگاران»، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگوی اختصاصی با شبکه تلویزیونی «الجزیره انگلیسی»، در قطب فناوری و تحقیقات در عرصه اطلاعات و ارتباطات آمریکا در منطقه موسوم به سیلیکون‌ولی در ایالت کالیفرنیا گفت: «پیام فعالیت‌های جاری در این ناحیه برای کشورهای حوزه خاورمیانه این است که صلح بهتر است و آنها می‌توانند به جای استفاده از سلاح با فعالیت در این حوزه‌ها، به آینده‌ای بهتر برسند. این‌‌ همان آینده است. کشورهای منطقه خاورمیانه نیز می‌توانند به تنوع بخشی اقتصاد خودشان مبادرت کنند.» مجری شبکه در ادامه این گفت وگو پرسید: «سوال بعدی درباره وضع کشورهای حوزه خلیج (فارس) است، به‌ویژه با توجه به توافقی که میان آمریکا و متحدانش با ایران امضا شد. عربستان سعودی از این توافق خیلی خوشحال نیست و این مساله هم اصلا پوشیده نیست. پیام شما خطاب به آنها در کجا گم شده و به هدف نرسیده است، زیرا دولت اوباما به آنها گفته است که توافق با ایران به معنای آن نیست که آمریکا روابطش را با عربستان سعودی و دیگران فدا می‌کند.»

کری در پاسخ گفت: «باید صادقانه بگویم که این سخن، یا برداشت اشتباه یا سخن اغراق‌آمیز است. سعودی‌ها بار‌ها و بار‌ها به ما گفته‌اند که از این توافق حمایت و از کارهایی پشتیبانی می‌کنند که ما انجام داده‌ایم. آنها از اقدامات جاری ما نیز حمایت می‌کنند، برای اینکه اطمینان حاصل شود هیچ کشوری در امور داخلی کشوری دیگر مداخله نمی‌کند.» وزیر خارجه آمریکا افزود: «ما محموله‌ای تسلیحاتی را رهگیری کردیم که به سمت یمن در حال انتقال بود. زمانی هم که لازم بود، تحریم‌هایی (علیه ایران) اعمال کردیم که علت آن نیز فعالیت‌های موشکی (ایران) بود. ما به‌شدت تلاش می‌کنیم تا هر‌گاه امکان‌پذیر باشد از طریق مسالمت‌آمیز، اختلاف‌ها را حل‌وفصل کنیم. درباره زمان و مکان استفاده از زور باید بسیار دقت کرد، زیرا این رویکرد همواره تاثیرات و پیامدهایی دارد.»

پیش‌تر جان برنان، رئیس سیا نیز مدعی شده بود که از نظر او یکی از عوامل انگیزشی که پشت برجام قرار داشت، علاوه بر منصرف کردن ایران از به ادعای او، دنبال کردن برنامه تسلیحات هسته‌ای، کاهش تنش در نتیجه این برنامه در منطقه خلیج (فارس) بود. در واقع به‌زعم برنان هدف نهایی این بود که کشورهای خلیج (فارس) یعنی آنهایی که در این منطقه هستند، در وهله اول راه بهتری برای ارتباط با یکدیگر پیدا کنند و دوم اینکه ببینند آیا می‌توانند این روابط را ترمیم کنند یا خیر. اظهارات کری و دیگر مقامات آمریکایی در شرایطی مطرح می‌شود که دولت عربستان سعودی و لابی‌های عربی نزدیک به آن از زمان جدی شدن توافق هسته‌ای در یک رویکرد کاملا خصمانه در روند این توافق کارشکنی و مانع‌تراشی کردند که اوج آن در سفر شتابزده سعود الفیصل وزیر خارجه متوفی سابق این کشور به وین در آذر ۹۳واقع شد. پس از توافق نیز عربستان در تلاش بوده تا آثار و مزایای این توافق را برای ایران به حداقل ممکن برساند که نمونه بارز آن در تخفیف‌های نفتی و کارشکنی در افزایش تولید نفت ایران متجلی شده است.

وزیر خارجه آمریکا در ادامه و در پاسخ به این سوال که آیا زمان بازمانده از دوران دولت اوباما برای حل مسائل پیچیده و دشواری همانند سوریه و ایران کافی است، گفت: «بله. بی‌تردید کافی است. ما تا بیستم ژانویه سال آینده فعال خواهیم بود. به نظر ما، زمان بسیار زیادی وجود دارد. شش تا هفت ماه زمان زیادی برای انجام دادن کارهایی است. ما به‌صورت مستمر در این زمینه‌ها فعالیت می‌کنیم. به نظر من، بی‌تردید زمان کافی وجود دارد که بتوان نقشه راهی مشخص کرد که براساس آن به برخی از این مسائل رسیدگی کرد و به پیشرفت‌هایی نیز دست یافت. ما دقیقا در این زمینه فعالیت می‌کنیم. ما در زمینه مقابله با داعش به پیشرفت‌های مستمری دست یافته‌ایم. این کار‌ها می‌تواند تاثیرات ملموس و مثبتی به همراه داشته باشد.» جان کری در پاسخ به سوال دیگری درباره وضع گذشته و چشم‌انداز آتی سوریه گفت: «من به گذشته نگاه نمی‌کنم. من بر وضع کنونی تمرکز دارم و اینکه چگونه می‌توانیم آتش‌بسی واقعی برقرار کنیم و لازم است چه کارهایی انجام شود، تا انتقال قدرت واقعی براساس فرآیند بیانیه ژنو شکل بگیرد که ایران، روسیه، ترکیه، قطر و عربستان سعودی و همه ما در قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد از آن حمایت کرده‌ایم. ما برای رسیدن به این هدف تلاش می‌کنیم.»

برجام نماد آشتی بزرگ نیست

همزمان با اظهارات کری، مشاور رئیس‌جمهوری آمریکا نیز تصریح کرد توافق هسته‌ای ایران، توافقی ارزشمند است. بن رودز، در گفت‌وگوی اختصاصی با شبکه الجزیره در منطقه سیلیکون‌ولی موسوم به‌قطب فناوری و تحقیقات در عرصه اطلاعات و ارتباطات آمریکا در ایالت کالیفرنیا گفت: «درباره ایران نیز به صراحت گفته‌ایم که ما با ایران به توافقی رسیدیم که به نظر ما، بسیار مثبت است اما این توافق فقط بر یک مساله یعنی موضوع هسته‌ای تمرکز داشت. این توافق، نماد آشتی بزرگ‌تر با ایران نیست.» رودز در پاسخ به این سوال که آمریکا در تعامل رسانه‌ای با مردم آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش درباره توافق هسته‌ای ایران چه مقدار صداقت داشته است، گفت: «همه کسانی که بحث‌های مربوط به این مساله را دنبال می‌کردند به خوبی می‌دانند که ما در زمینه استدلال‌هایی که در حمایت از توافق هسته‌ای مطرح می‌کردیم، بسیار شفاف و روشن عمل کردیم. ما تلاش کردیم بهترین استدلال‌ها را درباره توافق هسته‌ای بیان کنیم. این استدلال‌ها در حقایق ریشه داشت. بهترین دفاعی که امروز می‌توانیم مطرح کنیم این است که اگر به نحوه اجرایی شدن توافق هسته‌ای نگاه کنیم می‌بینیم که این روند مطابق رویه‌ای بود که ما می‌گفتیم به‌طوری که ایران ذخایرش را از کشور خارج کرده است و سانتریفیوژهای ایران تحت نظارت بین‌المللی قرار گرفته است و قلب رآکتور آب‌سنگین اراک با بتن پر شده است و بازرسان در ایران حضور دارند.»

مجری شبکه پرسید: «عده‌ای هستند که می‌گویند جرج بوش، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در سال ۲۰۰۳، عراق را دو دستی تحویل ایران داد و رئیس‌جمهور اوباما نیز تحویل دادن عراق به ایران را تثبیت کرد و حالا نیز می‌بینیم که ایران کنترل خود را در کشورهای دیگر از قبیل سوریه تشدید کرده است. بسیاری بر این باورند که دولت اوباما به ایران نزدیک‌تر شده است و نه اینکه برعکس این روند حرکت کرده باشد.» بن رودز در پاسخ گفت: «باید به چند نکته اشاره کنم. وقتی دولت ما به قدرت رسید، ایران در سوریه نفوذ بسیار زیادی داشت. اسد همواره به ایران وابسته بوده است، حزب‌الله نیز همواره در سوریه بسیار فعال بوده است. ایران در سوریه به‌دنبال اهداف خودش بوده و در دولت ما، این فعالیت‌ها گسترش پیدا نکرده است بلکه ایران برای حفظ این منافعش در سوریه می‌جنگد. البته ما با این اقدامات ایران مخالف بوده‌ایم. درباره عراق نیز باید بگویم که ما به صراحت اعلام کرده‌ایم دولت عراق باید نماینده همه مردم این کشور باشد.»

این مقام کاخ سفید در ادامه با مطرح کردن ادعاهای بی‌اساس درباره ایران گفت: «ما بر خلاف سیاست‌های ایران در بسیاری از بخش‌های منطقه عمل می‌کنیم. ما واقعا معتقدیم توافق هسته‌ای، ارزشش را داشت. حتی اگر شما بد‌ترین نیات را به ایران نسبت بدهید، بازهم نمی‌خواهید این کشور تسلیحات هسته‌ای داشته باشد. همه اقدامات کنونی ایران در منطقه مشکل‌ساز است. حال اگر این اقدامات را مدنظر داشته باشیم و چتر هسته‌ای را نیز برای کشور در نظر بگیریم (سلاح هسته‌ای نیز داشته باشد) فعالیت‌های ایران وضع بسیار بی‌ثبات‌کننده‌تری را در مقایسه با وضع بسیار دشوار کنونی رقم خواهد زد.»