گروه خبر: رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه قبل از اینکه آقای روحانی بیاید، می‌دانستم رهبری می‌خواهند مساله حل شود، درخصوص مذاکرات هسته‌ای گفت: بالاخره اراده رهبری پشت قضیه بود؛ به‌رغم این همه شیطنتی که می‌شد و رهبری هم گاهی به مذاکرات انتقاد می‌کردند، ولی تا آخر از اینها حمایت کردند. آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی با وب‌سایت شخصی خود به سوالاتی پیرامون آینده ایران بدون برجام، دلایل به ثمر رسیدن مذاکرات هسته‌ای در دولت روحانی، آینده روابط ایران و عربستان در دوران پسابرجام و نقش کلیدی برجام در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ پاسخ داد.

وی با نگاهی قیاسی به شرایط امروز و سال ۹۲ کشور نسبت به قبل از آن با بیان اینکه برای ما روشن بود که سیاست غربی‌ها در قبال ایران، رساندن کشور به مرحله نفت در برابر غذا است، گفت: ما به تدریج راه فرار از تحریم‌ها را پیدا می‌کردیم و آنها دیر یا زود راه‌ها را کشف می‌کردند و به محض اینکه کشف می‌کردند، راه را می‌بستند. هاشمی با بیان اینکه در سایه انتخابات ۹۲ و در موقع خوبی موفق شدیم به طرف حل این مساله برویم، گفت: از زمانی که مذاکره جدی شروع شد، آنها یک مقدار متوقف شدند، چون دیدند که ما جدی وارد شدیم.

ولی در عین حال آرام‌آرام ادامه می‌دادند تا به جایی برسند، البته در داخل و خارج حرف‌هایی را می‌زنند، ولی مساله این بود که ما تیم نیرومندی را در آنجا داشتیم که مذاکره می‌کردند و پشتیبانی فکری هم می‌کردیم و کار به نقطه‌ای رسید که خیال آنها هم راحت شد. هاشمی‌رفسنجانی در ادامه این گفت‌وگو درباره نقش حمایتی خود در مذاکرات هسته‌ای، با بیان اینکه محاسبه من این بود که غرب می‌خواست به قیمت از بین بردن خطر توهمی، خودشان مساله را حل کنند، گفت: در منطقه ممکن نبود ایران را به زانو در آورند، در حالی که آثارش همه را در بر نگیرد. این را هم می‌فهمیدند.

ایران جای کوچکی نیست. من از روی محاسبه فکر می‌کردم که آنها اصرار ندارند به اینکه این موضوع بن‌بست بماند و می‌خواستند که حل شود. به علاوه این خطر را می‌دیدند که ما مجبور شویم با روسیه و چین هماهنگ ‌شویم که در آن زمان هم برای آنها سنگین می‌شد. به هر حال من در محاسبه به این نتیجه رسیده بودم که می‌توانیم بدون اینکه منافع مان را از دست بدهیم و اهداف هسته‌ای را از دست بدهیم، به رفع تحریم‌ها برسیم. این یک محاسبه سیاسی است.

مجوز رهبری برای مذاکره پیش از دولت روحانی

هاشمی با بیان اینکه قبل از روی کار آمدن دولت آقای روحانی، با اصرار آنها و واسطه‌گری عمان، رهبری اجازه داده بودند؛ قبلش هم با من هم مشورت کردند و در نهایت مذاکره را شروع کردیم، توضیح داد: در آنجا دو دوره مذاکره کردیم که در سطح کارشناسی بود و به تصمیم نرسیده بود. آن موقع فکر می‌کردند که مذاکره با ایران ساده است و همین مقدار که بگویند ما می‌خواهیم با شما مساله را حل کنیم، ما امید زیادی پیدا می‌کنیم و کار می‌کنیم. وقتی که دیدند ایرانی‌ها کسانی نیستند که بتوانند زود سرشان کلاه بگذارند، دو جلسه برگزار شد، دیدیم که اینها جلو نمی‌آیند و مساله اصلی را حل نمی‌کنند. در آن دو جلسه آنها حاضر نشدند که به ما امتیازی بدهند. جلسه بی‌نتیجه بود و ختم شد.

حمایت رهبری از مذاکرات تا لحظه آخر

هاشمی با تاکید بر اینکه قبل از روی کار آمدن دولت آقای روحانی، می‌دانستم رهبری می‌خواهند مساله حل شود، گفت: بالاخره اراده رهبری پشت قضیه بود. به‌رغم این همه شیطنتی که می‌شد و رهبری هم گاهی به مذاکرات انتقاد می‌کردند، ولی تا آخر از اینها حمایت کردند و به این صورت درآمد. ما هم پیشقدم بودیم و می‌خواستیم حل شود. آقای روحانی هم با توجه به سابقه‌ای که در مذاکرات قبلی در دولت اصلاحات داشت، با تجربه بود و همه زمینه‌ها مساعد شد و آقای ظریف از اوایلی که ما کار سیاسی خارجی را فعال کردیم، بوده و امکانات انسانی خوبی هم داشت. من فکر می‌کنم مثل یک تریلی بود که اینها را به دنبال خودش می‌کشید و مسیرش را عوض کرد. در هر جایی گیر می‌کرد، بن‌بست را می‌شکست، می‌خواست به‌جایی برسد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با تایید وجود فاصله میان عملکرد اوباما در برجام و ظلم‌های تاریخی که آمریکا به جمهوری اسلامی کرده، گفت: آمریکا هم بشر است و آنها هم منافعی دارند و آنها هم می‌خواهند که ما با آنها کار کنیم. مردم آمریکا هم دل‌شان می‌خواهد که با هم کار کنیم. آنها می‌ترسند که وقتی ما با آنها کار نکنیم، روسیه، چین و هند به اندازه کافی وقتی که تحریمی نباشد، زمینه‌هایی برای کار هستند. آنها همه اینها را محاسبه می‌کنند.

هاشمی در پاسخ به سوالی درباره رابطه ایران و کشورهای عربی و در راس آنها عربستان پس از برجام که تقریبا در بدترین شرایط ممکن قرار گرفته، درباره امکان بهبود این روابط گفت: این کار عملی است و من فکر می‌کنم عربستان را خاضع کردن خیلی سخت نیست. عربستان هم می‌فهمد که مقابله با ایران برایش سودی ندارد و در همین مدت هم فهمیده است و در یمن واقعا در گل مانده است و مرتبا در آنجا تحقیر می‌شود. کشوری که این همه تسلیحات دارد و این همه لشکرکشی و یارگیری کرده، هیچ کاری جز کشتن آدم‌ها نمی‌تواند بکند. بالاخره سر عقل می‌آیند، منتها باید رفتار و مسائل اخلاقی را در نظر گرفت و کار کرد.

او در پاسخ به این سوال که باز هم ما باید دست اول را به سمت آنها دراز کنیم، گفت: اگر لازم باشد، چه اشکالی دارد؟ قبلا این کار را کردیم. آقای ظریف مکرر گفته که ما آماده ایم هر جا که لازم باشد، مذاکره کنیم. هاشمی در ادامه گفت: من حتی در دولت احمدی نژاد که به سفر زیارتی رفتم، تفاهم‌نامه‌ای با آقای عبدالله امضا کردیم که اگر آن تفاهم نامه اجرایی می‌شد، الان اصلا این حرف‌ها پیش نمی‌آمد.