هفته گذشته در چنین روزی همزمان با پایان همایش بانکداری اسلامی، بانک مرکزی از کمپین فرهنگ‌سازی و اطلاع رسانی نظام بانکی، با استفاده از ظرفیت بیلبوردهای شهر تهران و با همکاری شهرداری، رونمایی کرد.

طی این مدت مطالبی له یا علیه این کمپین نگارش شد که شاید یکی از بی اساس ترین نقدها راجع به این بود که این‌گونه کمپین‌ها در حیطه اختیارات و وظایف بانک مرکزی نبوده و نه اقدامی قانونی و نه حرکت اصولی است و در قالب مسوولیت اجتماعی نمی‌گنجد و بانک مرکزی موظف است فقط در راستای نظارت بر شبکه بانکی فعالیت کند. در همین راستا لازم شد نگاهی بیندازیم به تجربیات جهانی در مورد فعالیت بانک‌های مرکزی در راستای فرهنگ‌سازی، ترویج و افزایش سواد مالی عموم مردم؛ در ادامه نمونه‌هایی از کشورهای توسعه یافته، درحال توسعه و حتی جهان سوم آمده است. با ملاحظه آن می‌توان دریافت که بانک مرکزی ایران نه تنها اقدامی خلاف عرف وظایف بانک‌های مرکزی نکرده است، بلکه تنها گام کوچکی در راستای وظایف مسوولیت اجتماعی خود برداشته است.

1-بانک مرکزی اروپا (European Central Bank): بانک مرکزی اروپا هرساله مسابقه‌ای با عنوان «جایزه بزرگ نسل یورو» برای دانش آموزان مقطع متوسطه برگزار می‌کند که به ترویج آگاهی مالی در میان دانش آموزان می‌پردازد. کمپین این مسابقه بزرگ شامل بخش‌های متعددی است که در طول سال با آموزش و اطلاع رسانی مالی و پولی، دانش آموزان را برای این مسابقه بزرگ آماده می‌سازد.

2- بانک آمریکا (Bank of America): بانک آمریکا به منظور آموزش و ترویج مسائل خرد و کلان مالی و پولی، کمپینی با عنوان «رفتار بهتر پولی» (Better Money Habit) به راه انداخته است. این کمپین یک سایت با همین نام دارد که بانک با همکاری یک موسسه آموزش مالی غیرانتفاعی آن را راه‌اندازی کرده است. مفاهیم مالی و پولی با زبان ساده و فهم آسان در قالب‌های مختلف ویدئو، انیمیشن، اینفوگرافیک و مقاله در این سایت فراهم شده که در اختیار عموم قرار می‌گیرد. افراد با استفاده از محتوای آموزشی و ترویجی سایت و طی یک الگوریتم، امتیاز کسب می‌کنند و طی سال بانک برای امتیازات برتر جوایزی در نظر می‌گیرد.

3- بانک مرکزی نیجریه (Central Bank of Nigeria): بانک مرکزی نیجریه از سال ۱۹۹۶ دو کمپین ثابت در راستای مسوولیت اجتماعی خوداجرا می‌کند. اول: سمینارهای سالانه برای خبرنگاران اقتصادی و ویراستاران به منظور بهبود درک مسائل مالی و اقتصادی معاصر با حمایت مالی بانک مرکزی نیجریه برگزار می‌شود. هدف از این سمینارهای تخصصی، ایجاد یک رابطه نزدیک بین نظام بانکی کشور و رسانه‌ها است. بانک مرکزی نیجریه معتقد است که از این طریق ظرفیت‌سازی می‌کند تا رسانه‌ها بهتر بتوانند در مورد مسائل مالی و اقتصادی روشنگری کرده و درک آن را برای عموم مردم راحت‌تر سازند. در همین راستا پلت‌فرم آنلاینی برای این سمینار سالانه هم در نظر گرفته شده است که آموزش را تسهیل می‌کند. دوم: هر ساله بانک مرکزی نیجریه به منظور پرورش کارشناسان خبره پولی و بانکی، کمک هزینه تحصیلی به تعدادی از واجدین شرایط برای تحصیل در موسسات آموزش عالی کشور اعطا می‌کند. فارغ‌التحصیلان آزادند که در هر بخش از سیستم بانکی مشغول کار شوند.

4- بانک مرکزی جمهوری آذربایجان (Central Bank of Azerbaijan Republic): بانک مرکزی آذربایجان به منظور افزایش سواد مالی جامعه «پروژه بزرگ سواد مالی» (Financial Literacy Mega-Project) را راه‌اندازی کرده است. در این پروژه ابتدا با مطالعات اولیه، گروه‌های هدف شناسایی و دسته‌بندی شده سپس متناسب با هر کدام از گروه‌های هدف، محتواهای آموزشی در قالب‌های مختلف ویدئو و مقاله و... تهیه شده و در یک پلت‌فرم آنلاین تعاملی، برای استفاده عموم آماده شده است. بانک مرکزی آذربایجان کمپین‌هایی را برای اطلاع‌رسانی و تبلیغ این پلت‌فرم به‌صورت دوره‌ای برگزار می‌کند.

5- بانک مرکزی هند (Reserve Bank of India): بانک مرکزی هند یکی از پر افتخارترین بانک‌های مرکزی جهان در ایفای مسوولیت اجتماعی است. این بانک تقریبا تمامی تجربیاتی که در مورد چهار مورد پیشین ذکر شد، در لیست فعالیت‌های خود دارد. علاوه بر آنها بانک مرکزی هند پروژه «همیار مالی» (Financial Assistant) را برای حمایت از اجرای پروژه‌های بزرگ عام المنفعه تعریف کرده است. همیاران مالی با هزینه بانک مرکزی، موظف به همفکری و همیاری پروژه‌های عام‌المنفعه بزرگ در راستای تامین مالی هستند. به‌عنوان مثال پروژه بزرگ تامین آب سالم برای روستاهای بمبئی یکی از این نمونه‌ها است.

در پایان امید است این اقدام بانک مرکزی با شهرداری تهران آغاز یک سلسله کمپین‌های مشابه شود و نظام بانکی را به نوآوری بیشتر در راستای مسوولیت‌های اجتماعی وادارد.

عالیه اشتریwww.BankTalk.ir