اروپایی‌ها با اقدامات خود نشان دادند که به آمریکا وابسته هستند و خودشان نیز به این موضوع اذعان کردند، آمریکا نیز در حوزه‌ امنیتی، هسته‌ای و اقتصادی چتر هژمونیک بر سر اروپا باز کرده و نشانگر این است که اروپا منتظر اقدام و نظر آمریکا نیز در این خصوص بوده است و ما نباید با راه‌اندازی این موضوع منتظر گشایش اقتصادی یا تحول شگرف باشیم چراکه نباید نفوذ آمریکا در این خصوص را نادیده گرفت. روز یکشنبه بلومبرگ به نقل از سه دیپلمات اروپایی اعلام کرد که آغاز به کار مکانیزم مالی اروپا با ایران در روز دوشنبه اعلام خواهد شد؛ اما راه‌اندازی موثر آن ممکن است به‌دلیل کار روی جزئیات باقی‌مانده، چند ماه دیگر هم طول بکشد. کشورهای باقی‌مانده در برجام به‌خصوص اروپایی‌ها با هدف ترغیب ایران به باقی ماندن در این توافق و تحقق منافع مالی آن از مزایای اقتصادی رفع تحریم‌ها، توافق کردند که کانال مبادله مالی با ایران تحت عنوان «اس‌پی‌وی» راه‌اندازی کنند. هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان اوایل ژانویه (ماه‌جاری میلادی) به اشپیگل گفت: ما به سختی برای تعیین کردن جزئیات نهایی کار می‌کنیم. این یک وضعیت ساده در شرایط تقابل با آمریکا نیست، چراکه آنها برای اعمال فشار تلاش می‌کنند.

نگاه ایران به SPV بیشتر تاکتیکی است

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در ادامه افزود: «ایران در مورد SPV حساب راهبردی باز نکرده و تنها حساب تاکتیکی است، به این معنا که بیشتر جنبه تاکتیکی روی این موضوع دارد، به این علت که تحریم‌ها علیه ایران تشدید نشود و ایران بتواند با بقیه کشورهای دنیا کار کند و ضمن اینکه در نهایت اروپایی‌ها در این مورد هم ضرر خواهند کرد، چراکه ما عملا تعهدی به اروپا نخواهیم داشت. اروپایی‌ها می‌دانند که جمهوری اسلامی ایران در موارد مختلف از جمله مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مبارزه با تروریسم و حتی مدیریت پناهندگان و مهاجران و... کمک‌هایی را کرد که این کمک‌ها به سود اروپایی‌ها تمام شده است، ولی ایران دیگر تعهدی به این موضوع ندارد.»  او ادامه داد: «اروپایی‌ها اگر سعی می‌کنند برجام را حفظ کنند، فقط نگاهشان به برجام حیثیتی نیست، بلکه آنها برخلاف آمریکا می‌دانند که ایران یک جزیره ثباتی است که با ابزارهای ناامنی اعم از تروریسم، موادمخدر و قاچاق انسان مبارزه می‌کند، بنابراین نمی‌خواهند تا منافع‌شان در خطر بیفتد.» رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس در مورد تصمیم خروج ایران از برجام اظهار کرد: تصمیم خروج از برجام تصمیمی است که بر عهده نظام بوده و نظام هم دست خود را در این رابطه نبسته و یکی از گزینه‌ها نیز همین است، ولی آنها معتقد هستند که ایران در مورد برجام تصمیم انتحاری نخواهد گرفت، ما در شرایط کنونی به هر حال دست برتر را داریم.

موافق پالرمو هستم

او در پاسخ به این سوال که آیا اروپایی‌ها اجرای SPV یا سازوکار مالی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا را منوط به پیوستن ایران به FATF کرده‌اند، گفت: نوع رفتار کشورهای غربی در قالب برجام، دغدغه‌هایی را در ایران ایجاد کرده، بخشی از این دغدغه‌ها خودش را در مخالفت‌‌ها با پالرمو، CFT وFATF نشان داده است، هرچند که بنده خودم موافق CFT و پالرمو هستم ولی معتقد هستم مخالفان این کنوانسیون، دغدغه‌های دلسوزانه و جامع‌گرایانه‌ای داشته و مطرح می‌کنند. فلاحت‌پیشه افزود: نباید به غرب اعتماد کرد، البته معتقدیم که می‌توان با گذاشتن شرط‌های قوی منافع کشور را حفظ کرد، ولی عامل اصلی چنین موضوعی، رفتار منفعلانه اتحادیه اروپا و رفتار گستاخانه ترامپ است. به هیچ‌وجه این‌طور نیست که اروپایی‌ها SPV را منوط به FATF کرده باشند و اگر چنین کاری کنند خود ضرر کرده‌اند.

هشدار صالحی به اروپا

همزمان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز درباره سازوکار ویژه مالی برای ایران که قرار است ازسوی کشور‌های اروپایی راه‌اندازی شود، گفت: امیدواریم قبل از آنکه خیلی دیر شود، به ویژه اروپایی‌ها به آنچه ماه‌ها قبل قول داده‌اند، عمل کنند. علی اکبر صالحی در گفت‌وگو با «ایرنا» با بیان اینکه اگر اعتماد از بین برود، همه بازی را خواهند باخت، افزود: «ما به دنبال آن هستیم که همه در این میدان برنده باشند و با همکاری یکدیگر می‌توانیم همه از برجام سود ببریم. اگر برجام برنده‌ای نداشته باشد، قطعا به نفع اروپایی‌ها نخواهد بود به ویژه اینکه این توافق به لحاظ امنیت‌آفرینی هم برای اروپایی‌ها بسیار حیاتی است.» صالحی افزود: در صورتی که اروپایی‌ها به وعده‌هایشان عمل نکنند، ممکن است تحولات و اقدامات آینده نه برای ایران، نه برای اروپایی‌ها و نه برای سایر اعضای برجام خوشایند نباشد.