منتظر اعلام رسمی آغاز به‌کار SPV  می‌مانیم عكس: ایرنا

شنیده‌های «دنیای اقتصاد» نیز حاکی از آن است که مقامات بانک مرکزی ایران نیز برای آغاز به‌کار در حالت آمادگی به سر می‌برند و گفته می‌شود که دو سناریو درباره این موضوع وجود دارد: یک، اعلام آغاز به‌کار و سپس عملیاتی شدن آن و دومین سناریو اعلام و آغاز به‌کار همزمان این سازوکار ویژه مالی. به گزارش «ایسنا» بهرام قاسمی در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سوالی در ارتباط با اعلام برخی رسانه‌های خارجی مبنی بر اینکه امروز(دوشنبه) اس‌پی‌وی ارائه خواهد شد، اظهار کرد: قول‌های زیادی در مورد SPV در ماه‌های پیش شنیده‌ایم و روزهای اخیر نیز این مسائل را شنیده‌ایم. اکنون نیز منتظر می‌مانیم تا رسما توسط اروپا این موضوع اعلام شود. قاسمی در پاسخ به برخی اظهارنظرها در رابطه با اعلام چگونگی SPV گفت‌: اینکه چگونه SPV اعلام می‌شود ما نمی‌توانیم به مطلب یک رسانه استناد کنیم. مقامات مسوول اروپایی هر موقع در رابطه با این موضوع صحبت کردند ما آن را ارزیابی و تحلیل خود را در مورد آن ارائه می‌کنیم.

آغاز به‌کار

همزمان با نشست قاسمی، بلومبرگ در گزارشی بر تلاش سه‌‌جانبه آلمان، فرانسه و انگلستان و تاثیرات آن بر تسهیل تجارت اروپا با ایران و نقش آن در مصون ساختن شرکت‌های اروپایی از مجازات آمریکا تصریح کرد. به گزارش بلومبرگ، کشورهای اروپایی درصدد کمک کردن به شرکت‌هایی هستند که به‌دنبال تجارت با ایران هستند و از طریق چنین طرحی برای دور زدن تحریم‌های ایران با دونالد ترامپ مقابله می‌کنند. این طرح موضوعی بسیار مهم در راستای تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است که دونالد ترامپ آمریکا را از آن خارج کرد. تاثیر اقتصادی این طرح هرچه که باشد، این اقدام انگلستان، فرانسه و آلمان نشانه دیگری از خشم اروپا نسبت به دونالد ترامپ است.

پیش‌نویس اظهارنامه اتحادیه اروپا که مورد ملاحظه بلومبرگ قرار گرفته است، از اقدام اولیه این سه کشور به‌عنوان اقدامی که «تاثیری مثبت بر روابط تجاری و اقتصادی با ایران و به‌ویژه بر زندگی مردم ایران» ایجاد کرده استقبال می‌کند. قرار بر این بود که سفیران دولت‌های اتحادیه اروپا این طرح را روز دوشنبه در بروکسل بررسی ‌کنند و به گفته دو دیپلمات، ممکن است اگر تمامی ۲۸ کشور موافقت کنند به زودی ارائه شود.

این برنامه برای حمایت و حفاظت از آن دسته شرکت‌های اروپایی که مشتاق به تجارت با ایران هستند در برابر تحریم‌های آمریکا که ممکن است در اثر مبادلات با دلار اعمال شوند، طراحی شده است. دولت ترامپ این سازوکار را به‌عنوان اقدامی برای اجتناب از کمپین «فشار حداکثری» علیه ایران در نظر می‌گیرد، اگرچه کارآمد بودن آن را مورد سوال قرار می‌دهند.  سیگال مندلکر، یکی از مقامات ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا در زمینه تحریم‌ها در این رابطه گفت که او «به هیچ وجه» نگران این نیست که سازوکار مالی اروپا بتواند تحریم‌ها را دور بزند.

آن‌طور که اتحادیه اروپا پیش‌بینی کرده است، سازوکار ویژه مالی پرداخت از جانب شرکت‌هایی که می‌خواهند چه به واسطه دریافت معافیت تحریم‌های نفتی و چه در قالب تجارت کالاهای مجاز مانند غذا و دارو، با ایران تجارت کنند را  قبول می‌کند. در صورتی که مبادله مستقیم کالا میان ایران و عاملان اروپایی انجام نشود، کشورهای اروپایی از مجازات آمریکا مصون می‌مانند. از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال دوباره تحریم‌ها بر ایران، قدرت‌های پایبند به این توافق از جمله چین، فرانسه، آلمان، روسیه و انگلستان، با موافقت ایران در باره محدود کردن فعالیت هسته‌ای خود، تلاش کرده‌اند تا تاثیر تحریم‌ها را کاهش دهند.

سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان که از امضاکنندگان توافق هسته‌ای با ایران هستند، مسوولیت این سازوکار را به عهده خواهند داشت، این‌گونه که پاریس میزبانی آن، آلمان مدیریت و انگلیس مسوولیت حسابرسی را خواهند داشت. این سازوکار به نوعی یک شرکت تبادل مالی است که در آن، به‌عنوان مثال درآمد ایران از محل صادرات نفت به اروپا می‌تواند به‌طور مستقیم به شرکت‌های اروپایی که به ایران کالا می‌فروشند، پرداخت شود. شرکت‌کنندگان در نشست روز دوشنبه در بروکسل قرار است جزئیات نهایی این سازوکار را مشخص کنند.

اختلاف در «جمع‌بندی»

از سوی دیگر وال‌‌استریت‌ژورنال از اختلاف میان ایتالیا و اسپانیا در جمع‌بندی درخصوص ایران خبر داده و افزوده این اختلافات اعلام ثبت سازوکار ویژه مالی برای تجارت با ایران را هم در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، پیش از این منابع خبری مدعی شده بودند شورای اروپا قرار بوده دوشنبه، ۸ بهمن‌ماه همزمان با اعلام ثبت سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا (SPV) برای تجارت با ایران، جمع‌بندی این شورا درباره مسائل مرتبط با ایران را هم اعلام کند. منابع اتحادیه اروپا گفته‌اند این بیانیه ضمن ابراز نگرانی از فعالیت‌های منطقه‌ای برنامه موشکی ایران همچنان بر همکاری با ایران و حمایت از برجام تاکید می‌کند. بیانیه جمع‌بندی اتحادیه اروپا درباره ایران، جدا از سازوکار ویژه مالی است. اتحادیه اروپا ادعا کرده هدف از ایجاد این ساختار، دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران و تسهیل مراودات تجاری با تهران است.

«لارنس نورمن»، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال نوشته اطلاعات او حاکی از آن است که اتحادیه اروپا قرار است در بیانیه جمع‌بندی درباره برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کند. او در توییترش نوشت: «به‌نظر می‌رسد به‌دلیل اختلافات بر سر [مذاکرات گروه ۴] و جدال میان ایتالیا و اسپانیا جمع‌بندی مربوط به ایران یا تاییدیه SPV اعلام نشود.»

نورمن توضیح بیشتری درباره این اختلافات ادعایی ارائه نکرده اما او روز ۲۵ ژوئن هم در توییترش نوشته اختلافات ایتالیا و اسپانیا بر سر اشاره به مذاکرات چهار کشور اروپایی با ایران درخصوص یمن در بیانیه جمع‌بندی است. طبق توضیحات او ایتالیا که جزو کشورهای مذاکره‌کننده با ایران بوده خواستار اشاره به این گفت‌وگوها است، درحالی‌که اسپانیا به دلیل عدم‌حضور در آن مذاکرات، از اشاره به آن حمایت نمی‌کند. ایران و نمایندگان اتحادیه اروپا و چهار کشور اروپایی (آلمان،‌ فرانسه، انگلیس و ایتالیا) آذرماه سال‌جاری چند دور گفت‌وگو با یکدیگر بر سر مسائل یمن برگزار کردند.

خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در یکی دیگر از توییت‌های امروز خود نوشته است: «جالب‌ترین نکته درباره بیانیه اتحادیه اروپا درخصوص ایران نه واژه‌پردازی‌های آن بر سر SPV است و نه جدال‌های کم‌‌اهمیت بر سر مذاکرات گروه چهار کشور؛ بلکه لحن آن درباره برنامه موشکی ایران [جالب‌ترین خواهد بود.] طبق اطلاع من، این بیانیه خواهد گفت اتحادیه اروپا درباره اقدامات موشکی ایران نگرانی‌های جدی دارد.»

او همچنین نوشته است: «سردرگمی‌های زیادی درباره جمع‌بندی ایران، اتحادیه اروپا و SPV وجود دارند. (این موضوع با توجه به آشفتگی ایجادشده بر سر بیانیه جمع‌بندی قابل درک است). SPV یک پروژه فرانسوی-انگلیسی-آلمانی است که مورد حمایت اتحادیه اروپا است. جمع‌بندی اتحادیه اروپا کاملا جداگانه است و تنها ارتباط میان این دو آن است که از انتشار این جمع‌بندی تا زمان راه‌اندازی SPV جلوگیری شد.»

هشدار کاخ سفید به اروپا درباره SPV

طبق گزارش رسانه آمریکایی، کاخ سفید به کشورهای اروپایی هشدار داده است که در صورت راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی (SPV) با ایران به منظور دور زدن تحریم‌ها، مشمول تنبیه‌ها و مجازات واشنگتن خواهند شد. به گزارش خبرگزاری فارس درحالی‌که گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال آغاز به‌کار سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپا با ایران موسوم به SPV ادامه دارد، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» در گزارش روز دوشنبه خود از هشدار واشنگتن به اروپایی‌ها درباره این سازوکار خبر داده است. این رسانه آمریکایی گزارش داد: «دولت (دونالد) ترامپ از نزدیک درحال رصد تلاش‌های اروپا برای استقرار یک کانال پرداخت مالی جایگزین به منظور هموار کردن مراودات اقتصادی با ایران است.»

طبق این گزارش، «کاخ سفید درحال هشدار دادن به اروپایی‌ها است و به آنها گفته که اگر آنها برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران تلاش کنند، مشمول تنبیه‌ها و مجازات‌های شدید (آمریکا) خواهند شد.» آسوشیتدپرس ادامه داد: «اتحادیه اروپا (از هشدارهای آمریکا) دچار دستپاچگی نشده و درحال حرکت به سمت اجرای طرح خود (درخصوص سازوکار ویژه مالی) است که اگر اجرایی شود، می‌تواند سبب تعمیق تنش در روابط فراآتلانتیک شود.»

یک مقام ارشد دولت آمریکا که نخواست نامش فاش شود، به این رسانه اعلام کرده که واشنگتن به‌دنبال اجرای کامل تحریم‌ها علیه ایران است و با هر فرد یا شرکت تضعیف‌کننده تحریم‌ها برخورد می‌کند. «تام کاتن» سناتور تندرو و به شدت ضدایرانی کنگره آمریکا با هشدار درباره سازوکار ویژه مالی اروپا به آسوشیتدپرس گفت: «انتخاب کردن برای مراودات اقتصادی، انتخاب بین ایران یا ایالات‌متحده (آمریکا) است و امیدوارم که متحدان اروپایی ما عاقلانه انتخاب کنند.»

نگرانی‌های واشنگتن از SPV

در ادامه گزارش این رسانه آمریکایی، به موضوع نگرانی‌های واشنگتن در قبال سازوکار ویژه مالی اشاره شده و به‌نظرات مشاور دولت «دونالد ترامپ» که نخواست نامش فاش شود، اشاره شده است. آسوشیتدپرس در توصیف این مشاور ترامپ، به ذکر این موضوع که او مشاوری است که خارج از مناصب و پست‌های دولتی به رئیس‌جمهور مشاوره می‌دهد، بسنده کرده است. به گفته این مشاور ترامپ، «از جمله نگرانی‌های‌ بلندمدت آمریکا آن است که سامانه پرداخت مالی جایگزین به آن اندازه موفق شود که بتواند با سوئیفت رقابت کند.» از نظر این مشاور ناشناس، این نگرانی وجود دارد که این کانال مالی، به تدریج جایگزین سوئیفت در مراودات بین‌المللی شود. به‌نظر او نگرانی دوم آمریکا این است که دیگر کشورها هم شاید بخواهند با توسل به کانال مالی اروپا، تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. به اعتقاد این مشاور ترامپ، هر چند اروپایی‌ها سیگنال‌ نشان داده‌اند که از این کانال مالی تنها برای مراودات در زمینه کمک‌های انسانی استفاده می‌شود اما آمریکا به این موضوع که شاید از کانال مذکور برای دور زدن تحریم‌ها هم استفاده شود، ظنین است. به گفته او این سومین نگرانی واشنگتن در قبال سازوکار ویژه مالی اروپا با ایران است.

تحریم ماهان

سخنگوی وزارت امورخارجه ایران در ادامه نشست خبری در واکنش به پرسش دیگری در مورد تحریم هواپیمایی «ماهان» از سوی دولت آلمان با اشاره به موضعی که پیش از این وزارت امورخارجه در رابطه با آن اتخاذ کرده بود، گفت‌: «اقدام دولت آلمان، اقدامی نا به‌جا و مخالف روح حاکم بر روابط فی مابین است. امیدواریم آنها هر چه زودتر این اقدام اشتباه را جبران کنند و این وضعیت را به وضعیت قبلی بازگردانند. چنین انتظاری از دولت آلمان وجود دارد.» او با اشاره به تفاسیر و نگاه‌های مختلفی که در مورد این اقدام دولت آلمان مطرح شده است، ادامه داد: «در ایران اعتراضات لازم به سفیر این کشور در ارتباط با این موضوع انجام شده است و تا آن جایی که اطلاع دارم شرکت ماهان نیز از طریق سازوکارهای حقوقی در اروپا این کار را دنبال می‌کند و پیگیر این مساله است.»

واکنش‌ها به سخنان ماجدی

بهرام قاسمی درخصوص صحبت‌های اخیر ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان نیز گفت: این صحبت‌ها اظهار نظر شخصی وی بوده است و او اکنون بازنشسته است. قاسمی با بیان اینکه آقای ماجدی یکی از دیپلمات‌های ورزیده و پرتلاش جمهوری اسلامی ایران است که بازنشسته شده‌اند و قطعا نظرات ایشان، نظرات فردی او در دوران بازنشستگی است، گفت: نظرات ایشان الزاما نظرات وزارت امورخارجه نیست و قطعا در این مورد نیز این اظهارات، نظر وزارت‌خارجه نیست. سفیر پیشین ایران در آلمان، هفته گذشته در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به اتهام‌های «ترور و جاسوسی» که برخی کشورهای اروپایی متوجه جمهوری اسلامی کرده‌اند، گفته بود که باید «مراقب اقدامات خودسرها در خارج از کشور باشیم.»

تحولات ونزوئلا

قاسمی همچنین در مورد آخرین تحولات ونزوئلا و نگاه و راهکار ایران برای حل مناقشه به‌وجود آمده در این کشور، تاکید کرد: همان‌طور که پیش از این نیز گفته‌ایم مسائل داخلی ونزوئلا به داخل این کشور بازمی‌گردد. آمریکا حق ندارد که در ادامه سیاست‌های زیاده‌خواهانه خود در مسائل داخلی این کشور دخالت کند و باید توجه داشته باشد که دوران این نوع دخالت‌ها به پایان رسیده است. تصمیم‌گیر نهایی در رابطه با آینده ونزوئلا مردم این کشور هستند. ما حمایت خود را از دولت قانونی و مردم ونزوئلا اعلام کرده‌ایم و خواهان این هستیم که دیگر کشورها در امور داخلی ونزوئلا دخالت نکنند و اگر موضوعی در داخل جامعه ونزوئلا وجود دارد، این موضوع می‌تواند با رایزنی و گفت‌وگو برطرف شود و مردم این کشور هستند که باید تصمیم‌گیری کنند. دخالت دیگران ممکن است فجایع سنگینی را به‌بار آورد و این‌گونه دخالت‌ها نه به نفع مردم ونزوئلا و نه به نفع دیگران است.

این دیپلمات ارشد همچنین در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا ایران از پیشنهاد برگزاری انتخابات زودرس در ونزوئلا حمایت می‌کند و نگاهش در ارتباط با این موضوع چیست، در این‌باره گفت‌: ما درباره مسائل داخلی ونزوئلا دخالت نمی‌کنیم و عادت نداریم مثل دیگران برای دیگر کشورها نسخه بپیچیم و به دیگران نیز هشدار می‌دهیم که به مسائل داخل کشورها از جمله ونزوئلا ورود نکنند و مردم ونزوئلا تعیین‌کننده سرنوشت خود هستند.

نشست ورشو

سخنگوی وزارت امورخارجه در ادامه سخنان خود با خبرنگاران داخلی و خارجی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا در ویدئو کنفرانسی در نشست داووس اعلام کرد که آمریکا یک اجلاس جهانی علیه حکومت ایران و در دفاع از مردم ایران ایجاد کرده، نظر وزارت امورخارجه در مورد این سخنان چیست؟ خطاب به خبرنگار پرسش‌کننده، گفت‌: صحبت‌های پمپئو واکنش نمی‌خواهد. آقای پمپئو مثل ترامپ هر روز عادت دارد که زندگی و روز خود را با این نوع موضع‌گیری‌ها نسبت به ایران طی کند و ظاهرا اگر این کار را نکند، این موضوع باعث تولید عوارض و بیماری‌های خاصی می‌شود. او احساس می‌کند ترک عادت موجب مرض است. در صورتی که ما این‌طور تصور نمی‌کنیم و می‌گوییم ترک عادت امکان‌پذیر است و این در ضرب‌المثل ایرانی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.

این دیپلمات ارشد ایرانی با تاکید بر اینکه ملت ایران در طول تاریخ نشان داده است که در برابر زورگویی‌ها به‌صورت متحد از سرزمین و کیان خود دفاع می‌کند، گفت: ما توصیه می‌کنیم که آقای پمپئو در فرصت‌های لازم بیشتر فکر کند و در اتخاذ مواضع در مورد ایران بیشتر مشورت کند و از مشاورانی که از برخی از گروه‌های تروریستی تغذیه می‌شوند استفاده نکند، چراکه با این کار در جهت تخریب منافع آمریکا حرکت می‌کند.

تحریم موشکی اروپا

سخنگوی وزارت امورخارجه در ادامه در پاسخ به سوالی در رابطه با اظهارات برخی از مقامات کشورهای اروپایی از جمله وزیر امورخارجه فرانسه در رابطه با تحریم ایران به خاطر فعالیت‌های موشکی‌اش و همچنین برخی دیگر از مواضع کشورهای اروپایی در مورد ایران و اینکه آیا اروپایی‌ها با مطرح کردن این گونه سخنان به‌دنبال باج‌خواهی از ایران هستند، تصریح کرد: ما اشتراکات زیادی با کشورهای اروپایی داشته و داریم. اختلاف‌نظرهایی نیز همواره بین ایران و کشورهای اروپایی وجود داشته است. ما ارزش‌های خود را دنبال می‌کنیم، آنها نیز مسائل و نگاه خود را و الزاما این موضوع به این معنا نیست که نتوانیم گفت‌وگو یا همکاری کنیم.

اضافه شدن آمریکا به روند آستانه

قاسمی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به برخی اظهارنظرها به‌نظر می‌رسد که آمریکا می‌خواهد به روند آستانه اضافه شود و نگاه ایران در این ارتباط چیست؟ تصریح کرد: من تصوری که از آمریکایی‌ها دارم این است که آنها در هر نقطه‌ای از جهان که حضور پیدا کرده‌اند منجر به تخریب، ویرانی و فلاکت برای مردم آن منطقه شده‌اند و چیزی جز این موضوعات به همراه نداشته‌اند. تاریخ این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد.

انتخاب سفیر جدید ایران در سازمان ملل

این دیپلمات ارشد ایرانی در مورد انتخاب سفیر جدید ایران در سازمان ملل‌متحد با توجه به بازگشت غلامعلی خوشرو، سفیر پیشین در این سازمان، گفت‌: وقتی حکم سفیر جدید صادر و روند مربوطه طی شد، در این مورد اطلاع‌رسانی می‌شود و در زمان خود پس از طی‌شدن مراحل و پروسه‌های لازم جانشین آقای خوشرو به نیویورک خواهند رفت.