اندیشکده مارشال تحلیل کرد
همه منتظر تحلیف بایدن و انتخابات ایران هستند
در عین حال، آنها به طرز دردناکی آگاهند که بسیاری از اقدامات صریح ترامپ را نمی‌توان به راحتی کنار گذاشت.» به گزارش پایگاه خبری «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در حالی که اکثر دولت‌های اروپایی با بازگرداندن فلسطینی‌ها به میز مذاکره از طریق ازسرگیری کمک‌های واشنگتن نفس راحتی خواهند کشید، با این حال همچنان انتظار تغییر بزرگی حداقل در کوتاه‌مدت نمی‌رود. دولت بایدن نه تصمیم انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس و نه به رسمیت شناختن حاکمیت رژیم اسرائیل بر بلندی‌های جولان را تغییر نخواهد داد. از سویی عادی‌سازی روابط امارات‌متحده‌عربی، بحرین و سودان با اسرائیل، در اروپا به‌عنوان یکی از معدود نتایج مثبت ریاست‌جمهوری ترامپ تلقی می‌شود. بسیاری عمیقا نگران بودند که این عادی‌سازی به ضرر فلسطینی‌ها باشد اما حالا کشور‌های اروپایی منتظرند که دولت بایدن حقوق و نگرانی‌های فلسطینی‌ها را مجددا در دستور کار قرار دهد. اندیشکده مارشال در این تحلیل نوشت: بارزترین اولویت مشترک اروپا و دولت بایدن در خاورمیانه، قرار دادن روابط با ایران در وضعیت سالم‌تری است. بایدن بار‌ها متعهد شده که بعد از به قدرت رسیدن دوباره به برجام بازخواهد گشت. با این اوصاف، اروپا تصور نمی‌کند که ریاست‌جمهوری بایدن شبیه دوره اوباما باشد. اکثر پایتخت‌های اروپایی به این باور رسیده‌اند که ایده اساسی برجام یعنی جداسازی پرونده هسته‌ای از مسائل گسترده منطقه‌ای با ایران صحیح نیست. آنها انتظار ندارند واشنگتن مجددا بدون درخواست بیشتری برای مذاکره به برجام بازگردد. با این اوصاف به نظر می‌رسد مسائل منطقه‌ای روی میز خواهد بود. درحال‌حاضر سیاست‌گذاران درحال انتخاب گزینه‌های مختلف برای تعیین توافق سریع و معاملات متقابل بین مراسم تحلیف بایدن در ژانویه و انتخابات ریاست‌جمهوری ایران هستند. با توجه به امتناع دولت ترامپ از همکاری با تیم انتقالی بایدن و این واقعیت که اولویت دولت بعدی اصلاح امور در داخل کشور است، در مورد زمان از سرگیری مذاکرات با تهران تردید منطقی وجود دارد. بنابراین، از دیدگاه اروپا، شاید ریاست‌جمهوری بایدن به معنای بازگشت سریع به برجام نباشد، اما قطعا و مهم‌تر از همه به معنای «بازگشت به دیپلماسی مشترک فراآتلانتیک به سمت ایران» است. به گزارش اندیشکده مارشال، دومین منطقه‌ای که کشور‌های اروپایی امیدوار به همکاری با دولت بایدن هستند، ترکیه است. آنکارا امروز از مدیترانه تا دریای اژه و قره‌باغ دخالت می‌کند و اروپا به تنهایی قادر به مهار آن نیست. اختلاف مداوم بین ترکیه و یونان در مورد خط‌کشی دریایی در مدیترانه شرقی که این دو متحد ناتو را در تابستان امسال در آستانه تقابل مستقیم نظامی قرار داد، همچنان مورد نگرانی ویژه کشور‌های اروپایی است. در دوره‌های قبل از ترامپ، اختلافات بین ترکیه و یونان به‌طور معمول توسط آمریکا حل می‌شد اما طی چند سال گذشته، اختلافات طولانی‌مدت در دریای اژه به یک مجموعه پیچیده از درگیری‌های متقاطع تبدیل شد که شامل موضوعات مختلف حاکمیتی، اکتشاف گاز، جنگ داخلی لیبی و تسلط ژئوپلیتیک گسترده‌تر در مدیترانه شرقی است. در برابر این چالش بزرگ که مستقیما دو کشور عضو ناتو را درگیر می‌کند، اتحادیه اروپا درحال تلاش برای دستیابی به بهترین راهکار برای همسویی ترکیه بدون به خطر انداختن توافق مهاجرت ۲۰۱۶ با آنکارا یا یکپارچگی ناتو است.
با توجه به هرگونه کاهش توانایی ناتو در بازدارندگی روسیه، دولت بایدن می‌خواهد در چارچوب سیاست بررسی شده ترکیه، رویکرد عملی‌تری در مورد درگیری بین آتن و آنکارا اتخاذ کند. مشاوران بایدن بر حل و فصل مشکل شرق مدیترانه به‌عنوان مشکلی اساسا بین آتلانتیکی تاکید کرده‌اند، آنها همچنین ابراز داشتند که این بحران باید به‌طور مشترک حل شود. البته، بعید به‌نظر می‌رسد حتی یک نقش فعال و همکاری بیشتر توسط آمریکا نیز بتواند بازی فعلی را تغییر دهد.
احتمال بازگشت دولت بایدن به برجام پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران
همچنین یک پایگاه خبری آمریکایی با مطرح کردن نظر برخی کارشناسان و مقامات، احتمال بازگشت زودهنگام دولت بایدن به توافق هسته‌ای و چالش‌های آن را بررسی کرد. به گزارش «ایسنا» پایگاه خبری Just security در تحلیلی درباره تصمیم دولت جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای[برجام] به نقل از یک منبع آشنا به تفکرات بایدن نوشت: «با توجه به اینکه از زمان تحلیف جو بایدن تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در ژوئن ۲۰۲۱ فقط ۵ ماه فرصت است، انتظار می‌رود بایدن در همین مدت باقی مانده تلاش کند بازگشت ایران به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای را تضمین کند.» در ادامه این تحلیل همچنین به نقل از این منبع آمده که ایده بایدن درباره توافق هسته‌ای، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تعهدات خود بازگردد واشنگتن به‌عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به برجام بازخواهد گشت» که پیش از انتخابات آن را مطرح کرده بود، ثابت است. این پایگاه خبری علاوه بر این نوشت: «این مقام سابق آمریکایی همچنین مدعی شده است که بایدن پس از احیای اعتبار آمریکا، متحدان خود در اروپا را برای گشودن درهای دیپلماسی دیگر در مورد پیشبرد برجام، محکم کردن بندهای این توافق و سیاست‌های ایران در منطقه آغاز می‌کند.» در این گزارش همچنین مطرح می‌شود که آمریکا می‌خواهد قبل از هرگونه مذاکره گسترده دیگری، با بازگشت به برجام در ازای رعایت محدودیت‌های توافق هسته‌ای توسط ایران، مانع از توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران شود که در خلال سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ حاصل شده. همچنین پایگاه just security به نقل از یک مقام سازمان ملل که منحصرا درباره مسائل ایران فعالیت می‌کند، مدعی شده است «بازگشت شسته و رفته» آمریکا به برجام مطمئن‌ترین راه برای بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای تحت این توافق و محدود کردن ذخایر اورانیوم این کشور است. این مقام سازمان ملل تاکید کرد آسان‌ترین مسیر رو به جلو، بازگشت بدون پیش‌شرط به برجام است.
لغو تحریم‌ها با صدور فرمان اجرایی
از سوی دیگر خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ در برابر ایران را چالشی برای تعامل دولت جو بایدن با ایران و بازگشت آن به توافق هسته‌ای تلقی کرد.
به گزارش «ایسنا» خبرگزاری آسوشیتدپرس در بخشی از یک گزارش با اشاره به اینکه دولت ترامپ از چند ماه قبل از انتخابات آمریکا سعی کرده است روند تجدیدنظرهای احتمالی دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در سیاست‌های این کشور به ویژه درباره ایران را بی‌نتیجه بگذارد، درباره چالش‌های دولت بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای نوشت: «مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا و دیگر مقامات آمریکا از تلاش برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران حرف زده‌اند اما واقعیت این است که در دولت فعلی آمریکا از زمانی که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا این کشور را از توافق هسته‌ای خارج کرد افزایش این تنبیه‌ها ادامه داشته است. تحریم‌های جدید به‌طور بالقوه می‌تواند متحدان ایران در عراق و افغانستان و جنبش شیعه حوثی‌های یمن را هدف قرار دهد.
آسوشیتدپرس در ادامه تاکید کرد: «بایدن از تمایل به بازگشت به توافق هسته‌ای حرف زده است و مقامات ایران هم گفته‌اند در صورت بازگشت و پایبندی بایدن به توافق، آنها هم به پایبندی بازخواهند گشت. درواقع بایدن می‌تواند با صدور فرمان اجرایی، بسیاری از تحریم‌های بازگردانده شده علیه ایران را لغو کند اما معلوم نیست که این موضوع تا چه حد برای او در اولویت باشد.»
