روسیه بار دیگر با «برجام +» مخالفت کرد
ریابکوف: اضافه کردن هر چیز جدیدی به برجام اشتباه است
وی تصریح کرد: «بنابراین ما فکر می‌کنیم قرار دادن ایده‌های جدید در برجام اشتباه و ناخوشایند است.»
سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه ماه گذشته گفته بود «موضع ایران در برجام سنجیده است و از آن حمایت می‌کنیم. از مواضع کشورهایی که می‌خواهند علاوه بر مساله هسته‌ای مسائل دیگر را در برجام مطرح کنند حمایت نمی‌کنیم. برجام نباید مورد بازنگری و تجدیدنظر قرار گیرد و در آن مسائل دیگر مطرح شود.» لاوروف در ادامه گفت: «ما اتفاق‌نظر داریم که وضعیت به‌وجود آمده در برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام براثر خروج آمریکا از این توافق و تحریم‌هایی است که واشنگتن وضع کرده است.» وزیرخارجه روسیه گفت: «آمریکا در واقع ایران را به‌خاطر اینکه واشنگتن خود از تعهدات سر باز زد مجازات کرده است. ما معتقدیم که موضع آمریکا در برجام غیرسازنده است.» وی ادامه داد: «باید از ظرفیت‌های برجام استفاده کرد و توازن تعهدات و منافع ایران در این توافق بین‌المللی باید رعایت شود. برجام یک دستاورد بزرگ است و حل مسائل مربوط به عدم انتشار سلاح کشتار جمعی کمک کرد.» لاوروف افزود: «متهم کردن ایران در برجام به نفع ما نیست.»
همچنین وزیر امورخارجه روسیه با اشاره به اینکه به‌رغم اقدامات تحریک‌آمیز آمریکا، ایران به تعهدات خود در برجام عمل می‌کند، افزود: «ایران پروتکل الحاقی و توافق‌نامه پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اجرا می‌کند که از سوی جامعه جهانی قابل احترام و تحسین است.»
توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین با عنوان شناخته شده و رسمی برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام در راستای توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران و به‌دنبال تفاهم هسته‌ای لوزان، سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ منعقد شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در ماه می سال ۲۰۱۸(اردیبهشت ۱۳۹۷) به بهانه‌های واهی، دستور خروج آمریکا از برجام را صادر کرد و با نقض تعهدات خود در چارچوب این توافق بین‌المللی و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که برای تایید برجام صادر شده بود، تحریم‌های علیه ایران را احیا کرد و کشورهای دیگر را نیز از همکاری با تهران منع کرد. ایران دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد. براین اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط براساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد. جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی از سوی دیگر طرف‌های این توافق بین‌المللی، گام‌های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران به سرعت برگشت‌پذیر خواهد بود.
سنگ‌اندازی آلمان و عقب‌نشینی اروپا
این درحالی‌است که آلمان تا به‌حال چندین بار بر مذاکره روی مسائل دیگر غیر از هسته‌ای در صورت بازگشت آمریکای جو بایدن به برجام تاکید کرده است. در این خصوص هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان روز جمعه ۱۴ آذر ماه بار دیگر عنوان کرد که برجام دیگر یک «توافق کافی» نیست. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اسپوتنیک، «هایکو ماس» وزیر امورخارجه آلمان با ذکر این ادعا که برجام دیگر یک توافق کافی نیست گفت: «آلمان به جای توافق موجود که دیگر یک توافق کامل نیست به دنبال توافق هسته‌ای جامع و گسترده‌تر با ایران است.»
ماس که با اشپیگل گفت‌وگو می‌کرد در ادامه بیان کرد: «شکلی از یک توافق هسته‌ای جامع (برجام +) که دربردارنده منافع ما نیز باشد مورد نیاز است.» وزیرخارجه آلمان مدعی شد: «ما انتظار روشنی داریم، هیچ سلاح هسته‌ای در کار نباشد و در عین حال برنامه موشکی بالستیکی که کل منطقه را تهدید می‌کند نیز وجود نداشته باشد. ایران همچنین باید نقش دیگری را در منطقه بازی کند.»
هرچند کمی بعدتر و با نزدیک شدن به موعد روی کار آمدن جو بایدن، اروپا به سرکردگی آلمان از مواضع خود عقب‌نشینی کرد. در این رابطه اخیرا دو نشریه انگلیسی در گزارش‌هایی با اشاره به تاکید وزرای‌خارجه برجام بر حفظ توافق از عقب‌نشینی تروئیکای اروپایی از پیش‌شرط‌های برجامی خبر دادند. فایننشال‌تایمز نوشت طرف‌های اروپایی برجام از اصرار خود برای گسترش این توافق به موضوعات سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران دست کشیده‌اند و اولویت کنونی‌شان احیای توافق است. گاردین نیز در گزارشی مطرح کرد کشورهای اروپایی براین باورند که برای احیای توافق هسته‌ای پیش‌شرط جدیدی قائل نشوند. پیش‌تر و در نشست غیررسمی و مجازی وزرای خارجه ۱+۴، طرفین بر ضرورت حفظ توافق هسته‌ای و بازگشت بی‌قیدوشرط آمریکا به برجام تاکید کردند.
به نوشته فایننشال‌تایمز، بیانیه روز دوشنبه اول دی ماه کشورهای اروپایی نشان می‌دهد اولویت طرف‌های اروپایی برجام، تمرکز روی بازگشت کامل ایران به اجرای کامل تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل این توافق و آغاز رایزنی با دولت بایدن است. این کشورها اگرچه با موضع دولت ترامپ درخصوص سیاست‌های منطقه‌ای ایران هم‌نظر هستند، اما با تصمیم او برای خروج یکجانبه از برجام مخالف بوده‌اند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران روز دوشنبه گفت موضع کشورش کاملا روشن است؛ ما درباره برجام مجددا مذاکره‌ای نخواهیم کرد. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران نیز هفته گذشته به صراحت اظهار کرد اگر واشنگتن به توافق برگردد و تحریم‌ها را لغو کند، دولت وی بلافاصله به انطباق کامل با برجام بازمی‌گردد.
به گزارش «ایسنا» به نوشته روزنامه فایننشال‌تایمز، قدرت‌های اروپایی از پیشنهاد جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا درخصوص بازگشت ایالات‌متحده به توافق هسته‌ای با ایران به شکل فعلی، پشتیبانی کرده و درحال‌حاضر از اصرار بحث‌برانگیز خود برای گسترش این توافق به موضوعات سیاست‌های منطقه‌ای و موشکی ایران دست کشیده‌اند.
برجام ++
درحالی‌که آلمان خواهان برجام+ شده بود عربستان فراتر رفته و پیشنهاد توافق برجام++ را داده بود. در این خصوص فیصل بن‌فرحان آل‌سعود، وزیرخارجه عربستان نیز روز شنبه اول آذر ماه در گفت‌وگویی با شبکه سی‌ان‌بی‌سی بیان کرد این کشور باید جزئی از مذاکرات احتمالی میان ایران و دولت بعدی آمریکا بر سر «توافق هسته‌ای جدید» باشد. به گفته وی، عربستان باید جزئی از این توافق جدید باشد که نه‌تنها فعالیت‌های هسته‌ای ایران بلکه آنچه او «فعالیت‌های منطقه‌ای بدخواهانه ایران» خواند را شامل شود. او همچنین اظهار کرده که توافق جدید می‌تواند «برجام ++» نام‌گذاری شود.
