آیا نشست وین انتظارات را برآورده می‌کند؟

دیدگاه‌های رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران، نسبت به دیگر مقامات آمریکایی انعطاف‌پذیرتر است و تقریبا بر این نکته تاکید کرده که امکان لغو تحریم‌های دوره دونالد ترامپ وجود دارد. اما جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن و آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا دیدگاه‌های سرسختانه‌تری دارند و شاید به‌دنبال این باشند که یک حرکت گام‌به‌گام را برای لغو تحریم‌ها مطرح کنند که این حرکت می‌تواند به معافیت‌هایی برای فروش نفت ایران و دسترسی جمهوری اسلامی به پول‌های بلوکه شده‌اش در کشورهای دیگر منجر شود.

هر چند این دیدگاهی نیست که ایران تاکنون حاضر به پذیرش آن شده باشد و در گفت‌وگوهای فنی که هم آقای صالحی و هم آقای عراقچی در وین بر آن تاکید کردند به‌دنبال آن بودند که چه سازوکاری بیندیشند که بتواند در روند احیای برجام موثر باشد. بنابراین نباید از نشست سه‌شنبه عصر وین انتظارات بسیار زیادی داشت. چراکه این اولین دور از گفت‌وگوهایی است که میان ایران و گروه ۱+۴ درباره احیای برجام صورت می‌گیرد و اولین ابتکار عمل و حضور جدی واشنگتن با هدف لغو تحریم‌ها محسوب می‌شود و هنوز مشخص نیست که طرفین چه نقشه‌راهی را می‌خواهند برای برجام طراحی کنند.

در این بین اروپایی‌ها واسطه اصلی در نزدیک‌ کردن دیدگاه‌های ایران و آمریکا هستند و اراده سیاسی اروپایی‌ها نیز احیای برجام است. زیرا این کشورها به مدت ۳ سال پس از خروج یک‌جانبه ایالات‌متحده آمریکا از برجام نیز تلاش کردند که از فروپاشی این توافق جلوگیری کنند. هر چند که به لحاظ اقتصادی هیچ اقدام عملی انجام ندادند اما از نظر سیاسی تلاش کردند که این توافق‌نامه را حفظ کنند.

البته باید توجه داشت که در این مقطع بدون شک کشورهای اروپایی نیز با این سیاست آمریکا همسو هستند که به برجامی فراتر از موضوع هسته‌ای دست پیدا کنند اما احتمالا طی این مدت به این نتیجه رسیده‌اند که با توجه به مواضع و تاکیدات جمهوری اسلامی ایران درخصوص محدود بودن برجام به موضوع هسته‌ای، این خواسته‌شان قابل تحقق نیست.

اگر هم قرار باشد غرب به موضوعاتی فراتر از برجام در مذاکرات با ایران دست پیدا کند قطعا مذاکرات فعلی، نقطه شروعی برای رسیدن به آن هدف نیست و آنها باید گام اول را در لغو تحریم‌ها و بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی برجام بردارند تا شاید در فرصت‌های بعدی بتوانند در موضوعات دیگر با تهران وارد گفت‌وگو شوند.