ظرفیت‌های بالقوه همکاری تهران و سئول

در دوره اخیر و با شدت گرفتن موضوع بازگشت پول‌های بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی این سوال برای نخبگان ایرانی ایجاد شد که متغیرهای اصلی شکل‌دهنده به روابط ایران و کره‌جنوبی چه بوده است که نتوانسته به سطحی برسد که براساس آن سئول این‌گونه با ناتوانی از همراهی با درخواست ایران مبنی بر آزادسازی منابعش صحبت می‌کند. کره با استناد به فشار آمریکا برای همراهی با تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، از اقدامات لازم برای آزادسازی منابع مالی ایران که سال‌هاست بدون پرداخت هیچ‌گونه سودی در بانک‌های این کشور بلوکه شده سر باز می‌زند. این درحالی است که ایران در دوره تحریم‌های یک‌جانبه و راهبرد فشار حداکثری ترامپ در سایر کشورها نیز منابعی مالی داشت و به‌رغم تحریم‌های آمریکا از آنها استفاده کرد و به آنها دسترسی داشت؛ اما در مورد کره‌جنوبی که یکی از شرکای تجاری مهم و اصلی ایران بوده است، هنوز موفق نشده به منابعش دسترسی داشته باشد.

موضوع عدم همراهی کره‌جنوبی آنجا به شکل جدی‌تر محل توجه و انتقاد نخبگان ایرانی قرار گرفته که می‌بینند حتی برای هزینه‌کرد منابع ملی مسدودشده در راستای تامین موادغذایی، پزشکی و دارویی و حتی پرداخت‌های حق‌السهم نهادی و بین‌المللی ایران هم همراهی و چانه‌زنی لازم از سوی سئول انجام نمی‌شود.

این تصمیم، ناامیدی زیادی در بین نخبگان ایرانی نسبت به کره‌جنوبی ایجاد کرده است. آنها بر این نکته تاکید می‌کنند که شرکای تجاری باید در شرایط حساس و سخت در کنار یکدیگر باشند. اینکه دولت کره‌جنوبی به‌صورت مستقل و بدون در نظر گرفتن دستورات آمریکا که حتی در نظر متحدان این کشور به شکل یک‌جانبه از برجام خارج شده و تکالیف خود را در قبال این توافق انجام نداده، درباره آزادسازی منابع ایران تصمیم‌گیری کند.

همان‌طور که گفته شد این انتظار در ایران وجود ندارد که کره‌جنوبی به آمریکا پشت کند و سیاست‌های دنباله‌‎‌روی را ادامه ندهد، بلکه صرفا این انتظار وجود دارد که سئول سطح چانه‌زنی و گفت‌وگو با واشنگتن را برای گرفتن مجوزهای لازم در انتقال منابع ایران بالا ببرد. این اقدام می‌تواند ذهنیت مثبتی بین سیاستمداران و نخبگان ایران ایجاد کند. ذهنیتی که می‌تواند زمینه تقویت همکاری‌های دوطرف در دوران پساتحریم را فراهم کند.

بسیاری از تحلیل‌های مغرضانه تمایل دارند روابط ایران و کره‌جنوبی را در بستر تنش‌های دو کره و نزدیکی ایران به کره‌شمالی یا در قالب همکاری مستمر و بلندمدت ایران و چین به‌عنوان یکی از رقبای اصلی سئول نشان دهند و از این طریق مساله عدم همراهی در آزادسازی منابع ایران از سوی کره‌جنوبی را سیاسی جلوه دهند. این درحالی است که روابط پیشین و نگاه مثبت ملت‌ها و نخبگان دو کشور به یکدیگر، شاهدی دقیق برای باطل بودن این سیاه‌نمایی است. ایران روابط خود با کشوری پراهمیت و تاریخی مانند کره‌جنوبی را در بستر معادلات و واقعیت‌های تاریخی و سیاسی به شکلی مستقل حفظ خواهد کرد. نکته پایانی اینکه سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران سئول نباید از یاد ببرند که ایران بازیگری اثرگذار بر مناسبات سیاسی- امنیتی خاورمیانه است. حجم بازارهای بکر و دست‌نخورده اقتصادی ۸۵ میلیونی ایران برای صادرات و سرمایه‌گذاری از میانگین کل منطقه خاورمیانه بالاتر است. علاوه بر اینها، نگاه خوش‌بینانه‌ای در میان ملت ایران نسبت به کره‌جنوبی وجود دارد. نگاهی که می‌تواند ظرفیتی بالقوه برای بازگشت به همکاری قبلی و حتی افزایش بهره‌برداری مشترک از ظرفیت‌های دو کشور باشد. نگاهی که در میان‌مدت با اصرار کره‌جنوبی به ادامه رویه فعلی آسیب خواهد دید.