رضا نصری: وزیرخارجه آتی باید ضد تحریم و طرفدار برجام باشد
رضا نصری در گفت‌وگو با «ایسنا» در پاسخ به این سوال که باتوجه به مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری و آغاز بررسی‌های رئیس‌جمهور منتخب برای انتخاب و معرفی اعضای کابینه خود، فکر می‌کنید فردی که به‌عنوان وزیرخارجه انتخاب می‌شود باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد، توضیح داد: «ایران در سال‌های پیش رو با چالش‌های فراوانی روبه‌رو خواهد بود. طبیعتا وزیر امور خارجه بعدی باید توانایی مقابله با آن چالش‌ها را داشته باشد.»
وی افزود: «اولین چالش موضوع احیای برجام و مساله لغو تحریم‌ها است. اگر به هر دلیل مذاکرات وین شکست بخورد، قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های اتحادیه اروپا و حتی تحریم‌های خارج از این چارچوب‌ها در سطوح ملی- در کنار تحریم‌های یکجانبه کنونی آمریکا- علیه ایران احیا خواهد شد و این وضعیت در کوتاه‌مدت تهدیدات جدی و فراوانی برای دولت بعدی ایجاد خواهد کرد. در واقع، در این صورت آقای رئیسی مجبور خواهد شد کشور را در شرایط بسیار سخت اقتصادی و اجتماعی- زیر سایه سنگین شورای امنیت و تهدیدات امنیتی مرتبط با قرار گرفتن مجدد پرونده کشور ذیل فصل هفتم منشور- اداره کند.»
به گفته این کارشناس، چالش‌هایی از قبیل اپیدمی کرونا که تاثیرات سنگین آن بر اقتصاد به تدریج نمایان خواهد شد و معضلات منطقه‌ای از قبیل موج جدید احتمالی پناه‌جویان افغانستان به سمت ایران نیز به دشواری‌های پیش‌رو اضافه خواهد کرد. نصری تاکید کرد: «در نتیجه، در وهله اول، بسیار مهم است وزیر امور خارجه بعدی بر ضرورت لغو تحریم‌ها اعتقاد داشته باشد، به اهمیت حفظ برجام واقف باشد، بر ظرافت‌های متن و جزئیات فنی آن تسلط کامل داشته باشد، از جزئیات مذاکرات با خبر باشد و بتواند برای احیا یا حفظ برجام با طرف مقابل به یک تعامل سازنده و مستمر- دست‌کم تا چهار سال آینده و زمان انقضای برخی از مهم‌ترین محدودیت‌ها- دست یابد.»
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل ادامه داد: «در این راستا، او باید از تهدیدات بالقوه شورای امنیت و مخاطرات و آسیب‌های ناشی از اجماع‌سازی علیه کشور درک و ارزیابی درستی داشته باشد و رویکردی عملگرایانه- و نه شعاری- نسبت به این چالش‌ها داشته باشد. ضمن اینکه او باید از اعتبار بین‌المللی و دانش لازم برای پیشبرد مذاکرات بین‌المللی و منطقه‌ای با همسایه‌ها- احیانا در چارچوبی مشابه چارچوب «طرح صلح هرمز»- بهره‌مند باشد تا بتواند این فرآیند طولانی و زمان‌بر را به خوبی مدیریت کند.»
نصری با بیان اینکه اگر فردی با این مشخصات بتواند مذاکرات وین را در اسرع وقت به نتیجه برساند یا با اتکا به دانش و تجربه خود دستاوردهای تیم مذاکره‌کننده فعلی را حفظ کند، رئیس‌جمهور منتخب می‌تواند با اطمینان خاطر بیشتر و چالش‌های بسیار کمتری وقت و توان خود را به رفع معضلات و مسائل داخلی معطوف سازد، افزود: «در واقع، در چنین شرایطی یعنی در صورت احیا و حفظ برجام خواهیم دید که در کنار لغو تحریم‌های فعلی (از جمله تحریم‌های نفتی)، بسیاری از محدودیت‌های تنش‌آفرین سازمان ملل نیز مثل محدودیت‌های موشکی طبق زمان‌بندی برجام تا دوسال اول برچیده می‌شود و تا پایان دولت اول رئیسی مکانیزم موسوم به «ماشه» منحل و پرونده ایران از دستور کار شورای امنیت نیز خارج خواهد شد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: «در چنین شرایطی، دولت رئیسی در فرآیند مذاکره با همسایگان و همچنین در تحکیم و بهبود روابط با منطقه و احیانا در ایجاد یک نظام امنیت جمعی جدید نیز به مراتب اقبال بیشتری خواهد داشت.»
نصری با اشاره به اینکه اگر تحریم‌ها باقی بماند و کشور مجددا درگیر شورای امنیت شود، ایران حتی در تعامل با منطقه و همسایگان نیز مجبور است از موضع بسیار ضعیف‌تری وارد میدان شود، تاکید کرد: «در واقع، اگر وزیر امور خارجه بعدی رویکردی ضدتحریم و طرفدار برجام نداشته باشد، حتی رابطه راهبردی با چین و روسیه هم به‌شدت تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.»
او همچنین با بیان اینکه وزیر امور خارجه بعدی باید توانایی مقابله با برنامه‌ها و دسیسه‌های جریان ایران‌ستیز در آمریکا و اروپا را نیز داشته باشد، توضیح داد: «یعنی باید به خوبی به ظرافت‌های نظام سیاسی و حقوقی آمریکا و کشورهای غربی تسلط داشته باشد، به سازوکارها و طرح‌های کنگره و نقش نهادهای مختلف ایالات‌متحده کاملا اشراف داشته باشد، لابی‌ها و بازیگران متنفذ واشنگتن و پایتخت‌های اروپا را به خوبی بشناسد و بتواند برای مقابله با هجمه‌های تبلیغاتی و پروژه امنیتی‌سازی به درستی از ظرفیت‌های رسانه‌های بین‌المللی، فوروم‌های جهانی و شبکه‌های اجتماعی بهره‌برداری کند.»
وی افزود: «آقای ظریف در دوران مسوولیت خود توانسته بود با تبحری مثال‌زدنی از تمام این ظرفیت‌ها علیه غول‌های روابط عمومی و رقبای فعال و کارکشته‌ای مانند عادل‌الجبیر، نتانیاهو و بولتون استفاده کند و اجازه ندهد «روایت‌سازی» در مورد ایران به صورت یکطرفه به انحصار جریان ایران‌ستیز درآید. ظریف حتی قادر بود با ورود به رسانه‌های آمریکا و بهره‌گیری از شناختی که از افکار عمومی این کشور داشت، در فضای سیاست داخلی آمریکا نفوذ کند، توجه محافل آکادمیک و تخصصی را به مواضع بحق و منافع ایران جلب کند و حتی سناتورهای ایران‌ستیزی مانند تام کاتن و منندز را در «زمین خودی» بی‌اعتبار سازد. او حتی می‌توانست چند ساعت متوالی در مقابل تمام نمایندگان پارلمان اروپا بنشیند و یک تنه و فی‌البداهه به تمام پرسش‌های چالشی و ابهام‌آفرینی‌های آنها نزد رسانه‌های بین‌المللی پاسخ دهد و از مواضع ایران از جمله برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای کشور دفاع کند.» نصری تاکید کرد که این مهارت باید در دولت بعدی نیز وجود داشته باشد. در غیر این صورت، لابی ایران‌ستیز و بنگاه‌های روابط‌عمومی خاص با هدف گرفتن شخص آقای رئیسی و دولت اصولگرا چنان بر آتش ایران‌هراسی خواهند دمید و چنان برای تعامل با ایران «هزینه حیثیتی» و «هزینه سیاسی» ایجاد خواهند کرد که هیچ شرکت خصوصی، سرمایه‌گذار و سیاستمداری در غرب حاضر به نشست و برخاست با همتایان ایرانی خود نباشد.
