تزریق گاز به مخازن نفتی چندین برابر صادرات آن درآمدزایی دارد

تزریق گاز و افزایش بازیافت مخازن نفتی تا چندین برابر برای کشور درآمدزایی و ارزش افزوده به دنبال خواهد داشت.

تورج برون، کارشناس مسائل نفتی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، اظهار داشت: استمرار تولید نفت کشور در درازمدت و افزایش آن مطابق با اهداف چشم‌انداز بیست ساله، مستلزم اتخاذ سیاست‌های مناسب از جمله تزریق گاز به مخازن نفتی به منظور تثبیت فشار و حفظ تولید این مخازن است. وی افزود: بدیهی است در صورت عدم تزریق و یا تاخیر در اجرای این پروژه‌ها حفظ میزان تولید فعلی نفت برای بلند‌مدت و حتی میان‌مدت با مشکل جدی مواجه خواهد شد.

برون تصریح کرد: یکی از نتایج و ثمرات مثبت تزریق گاز در میدان هفتگل است که پیش از انقلاب قرار بود متروکه اعلام شود، ولی با انجام تزریق به موقع نه تنها با کاهش تولید روبه‌‏رو نشد بلکه با افزایش میزان تولید نیز مواجه‌بوده و هنوز هم تولید صیانتی از این میدان ادامه دارد.

این کارشناس مسائل نفتی یادآورشد: براساس فرمول هر ۶هزار فوت مکعب گاز معادل یک بشکه نفت است. با صدور گاز و جایگزینی آن با نفت توسط کشورهای مصرف‌کننده قیمت نفت نیز کاهش می یابد، لذا فروش گاز با توجه به هزینه استخراج و انتقال آن، درآمد و منفعت چندانی برای کشور در پی ندارد. ولی تزریق گاز و افزایش بازیافت مخازن نفتی تا چندین برابر برای کشور درآمدزایی و ارزش افزوده به دنبال خواهد داشت.

وی گفت: محاسبات نشان می‌دهد که به ازای تزریق ۲۵۰۰ تا ۴هزار فوت مکعب تزریق گاز در میادین نفتی کشور، یک بشکه نفت اضافی قابل استحصال است، بنا‌براین اگر ارزش هر بشکه نفت را تنها ۴۰ دلار در نظر گرفته شود، ارزش هر‌ یک‌هزار فوت مکعب گاز ۱۰ تا ۱۵‌دلار باشد که چند برابر قیمتی است که صادر می‌شود. البته قرار است تا پایان برنامه چهارم توسعه میزان تزریق گاز به مخازن نفتی در حوزه عملیاتی شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب به ۲۶۰‌میلیون متر‌مکعب در روز برسد، ولی برخی متخصصان مخازن نفتی در شرایط فعلی تزریق حدود ۶۰۰‌میلیون مترمکعب گاز را مورد نیاز می‌دانند.

برون با اشاره به پروژه تزریق گاز آغاجاری تصریح کرد: پروژه تزریق گاز به میدان نفتی آغاجاری که بزرگترین طرح تزریق گاز به میادین نفتی در سطح خاورمیانه است، در ۲۵‌کیلومتری شهرستان امیدیه قرار دارد و در نتیجه آن ۵/۱‌میلیارد بشکه نفت طی ۲۰‌سال آینده به ظرفیت تولید و برداشت از میدان آغاجاری افزوده خواهد شد. این میدان یکی از ۱۰‌میدان بزرگ دنیا است که حدود ۶۰ سال پیش یعنی سال ۱۳۱۵ کشف شد. میدان آغاجاری شامل دو‌ مخزن مرتبط سازندهای آسماری و بنگستان است و ذخایر قابل بازیافت آن بیش از ۱۰‌میلیارد بشکه پیش‌بینی ‌شده است که بیشترین برداشت نفت‌خام از این میدان روزانه یک‌میلیون بشکه بود که سال ۱۳۳۵ اتفاق افتاد.

وی افزود: متاسفانه عدم‌تزریق گاز مناسب موجب کاهش فشار مخزن شد و همین امر کاهش تولید را در پی داشت. انتظار می‌رود با برنامه جدید تزریق گاز در این میدان، تولید آن از حدود ۲۰۰‌هزار بشکه فعلی به ۳۰۰هزار بشکه در روز برسد. (‌ضریب بازیافت مخزن نیز ۹/۳۵‌درصد اعلام شده است‌). برای این منظور طرح تزریق گاز به میدان آغاجاری از ۲۵دی‌ماه سال ۸۰ آغاز شد و قرار بود در شهریور ماه ۸۴ به پایان برسد، ولی هنوز خط لوله ۵۱۲‌کیلومتری انتقال گاز از پارس‌جنوبی به میدان آغاز نشده است.

این کارشناس مسائل نفتی گفت: برای راه‌اندازی این طرح، ایجاد ایستگاه تزریق گاز و حفاری ۲۳‌حلقه چاه پیش‌بینی‌شده که پیشرفت فیزیکی طرح تا‌کنون در زمینه ایجاد تاسیسات و حفر چاه‌ها نسبتا خوب بوده و براساس اظهارات مسوولان امر تا پایان شهریورماه سال‌جاری آماده می‌شود. اما متاسفانه پروژه احداث خط لوله انتقال گاز مورد‌نیاز برای تزریق تا‌کنون به سر انجام نرسید و لذا خوراکی جهت راه‌اندازی آن وجود ندارد.

عدم اجرای به موقع خط انتقال گاز از فازهای ۶ تا ۸ پارس‌جنوبی، ‏پروژه تزریق گاز به میادین نفتی آغاجاری را حداقل با دو سال تاخیر مواجه کرده است.

برون خاطرنشان کرد: برخی مسوولان سابق نفت انتقال حجم ۲میلیارد فوت مکعبی گاز ترش از طریق خط ۵۱۲کیلومتری را خطرناک می‌دانستند، لذا احداث ‏واحدهای شیر‌سازی گاز ترش برای فازهای ۶ تا ۸ را ضروری دانستند‌. در مقابل دیدگاه دیگری که به حق نزدیک‌تر است‌، انتقال و تزریق گاز ترش را فاقد اشکال می‌داند و به خط لوله مشابه دیگری که بیش از ۳۰ ‏سال قدمت دارد، استناد می‌کنند. این خط لوله‌، گاز‌ترش لایه ژوراسیک مسجد‌سلیمان را به بندر ماهشهر برای مصارف پتروشیمی منتقل می‌کند‌. نکته قابل ذکر اینجا است که میزان ‏ترشی و درصد گود آن بیش از تولیدات فازهای پارس‌جنوبی است و تاکنون نیز مشکلی در اجرای آن پدیدار نشده است. ‏

وی افزود: بر‌اساس این دیدگاه گاز ترش برای عملیات تزریق به مخزن بهتر است، چون H۲S آن به ریکاوری مخزن کمک می‌‏کند و اگر قرار باشد تاسیسات شیرین‌‏سازی راه‌‏اندازی شود حداقل ۲۰۰‌میلیون دلار ضرر به کشور وارد خواهد ‏شد. در هر حال ضروری است شرکت ملی گاز که متولی پروژه انتقال خط لوله عسلویه - آغاجاری است، حداکثر تلاش خود را جهت تسریع در احداث این خط لوله به عمل آورد تا شاهد افزایش زیان به منابع ملی نباشیم.