قاسم محبعلی، مدیرکل سابق بخش خاورمیانه وزارت خارجه در گفت‌‌‌‌و‌‌‌‌گو با پایگاه خبری «انتخاب» در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا با وجود اینکه تحریم‌هایی علیه روسیه اعمال شده و هزینه‌‌‌‌ای که حمله نظامی برایش دارد، دست به چنین کاری زده است، گفت: «دو بحث مختلف وجود دارد؛ یکی این است که شاید پوتین بر این اساس که مانع توسعه ناتو به سمت شرق اروپا و حوزه قفقاز و آسیای میانه شود، یک عمل پیش‌‌‌‌دستانه انجام داده است تا در مقابل آن بتواند هم جلوی گسترش ناتو را بگیرد و هم با مذاکره با غرب بتواند به یک توافقی برسد، اما شاید اشتباه پوتین این باشد که[فکر می‌کند] با کار نظامی و اشغال اوکراین، به این نتیجه می‌‌‌‌رسد. در حالی که این برخلاف تعهدی‌‌‌‌ است که خود روسیه در هنگام فروپاشی شوروی سابق داده بود و مرز‌‌‌‌ها و استقلال اوکراین و همچنین تغییر‌ناپذیری مرز‌‌‌‌های جمهوری‌‌‌‌های سابق شوروی را به رسمیت شناخت و در شورای امنیت به استقلال و تمامیت ارزی اوکراین رای داده بود.» او افزود: «روسیه به این مهم توجه نداشته است که طی تجربه سابق خود شوروی در افغانستان و تجربه آمریکا در افغانستان و عراق، اشغال یک سرزمین در دنیای امروز هزینه بالایی دارد و با این هزینه‌‌‌‌ها اگرچه می‌تواند از نظر نظامی به عنوان یک ابر قدرت وارد خاک یک کشور شود و حتی حکومت آن کشور را ساقط کند، مانند کاری که آمریکایی‌‌‌‌ها در افغانستان یا در عراق انجام دادند، ولی بعد از آن، اداره آنجا  به هزینه بالایی نیاز دارد که روس‌‌‌‌ها نه اقتصاد قوی آمریکا را دارند و نه ساختار داخلی باثباتی دارند.» محبعلی در ادامه تاکید کرد: «با این تفاسیر، روسیه در کوتاه‌مدت ممکن است از نظر نظامی پیشرفت داشته باشد، ولی در میان‌مدت و بلندمدت این صحنه را می‌‌‌‌بازد. حتی با اقدام خود کمک می‌کند که کشور‌‌‌‌های کوچک همسایه هم به سمت اتحاد نظامی با غرب بروند چرا که به این درک رسیده‌‌‌‌اند که اگر موازنه قوا نداشته باشند، هر لحظه ممکن است مورد حمله و تجاوز روسیه قرار گیرند.»

این دیپلمات پیشین درخصوص تاثیر حمله نظامی روسیه به اوکراین بر مذاکرات وین، عنوان کرد: «همان‌طور که آقای ظریف هم در آن نوار صوتی معروف گفتند، به نظر می‌رسد که روس‌‌‌‌ها در گذشته هم هیچ‌گاه علاقه‌‌‌‌مند نبودند که برجام به نتیجه برسد، مناسبات ایران با اروپا و آمریکا بهبود پیدا کند، بازار اروپا به روی نفت و مخصوصا گاز ایران باز شود و ایران به رقیب جدی روسیه در صدور انرژی تبدیل شود. زیرا اتحادیه اروپا شاید از حدود ۲۰، ۳۰ سال قبل یک پلن انرژی دارد که هدفش کاهش وابستگی خود به روسیه و مناسب‌‌‌‌سازی منابع تامین انرژی از جمله منابع تامین گاز است؛ بنابراین روس‌‌‌‌ها متوجه هستند که اگر تحریم‌های ایران برداشته شود و خاورمیانه به سمت آرامش پیش برود، ایران و خلیج فارس یکی از منابع تامین گاز اروپا خواهند بود، بنابراین از این نظر به عنوان رقیب نگران این موضوع هستند.» این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در این باره ادامه داد: «روس‌‌‌‌ها از لحاظ ژئوپلیتیک هم علاقه‌‌‌‌مند نیستند که ایران رابطه خوبی با دنیا داشته باشد. به این دلیل که اگر این اتفاق بیفتد، بلافاصله مناسباتش با کشور‌‌‌‌های در خشکی آسیای میانه، قفقاز و حتی افغانستان رو به بهبود می‌رود و ایران به عنوان یک مسیر دسترسی جهان به این مناطق تبدیل و روسیه هرچه بیشتر محاصره می‌شود؛ بنابراین روس‌‌‌‌ها علاقه‌‌‌‌مند هستند که ایران در تحریم باقی بماند و شرایطش تغییر نکند، اما در عین حال به گونه‌‌‌‌ای باشد که ایران بتواند در مقابل غرب پایداری کند.» محبعلی در پاسخ به این پرسش که با این شرایط مسیر مذاکرات به کدام سو می‌رود، بیان کرد: «این مهم بستگی زیادی به ما و طرف مقابل دارد که از این فرصت استفاده کنیم و با توجه به تشنجی که پیش آمده است از این شکاف حداکثر بهره را ببریم و برجام را به نتیجه برسانیم.»

اخبار مرتبط