توقف یارانه‌ای برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها یک اشتباه فاحش است

دنیای اقتصاد ـ اظهار نظرها در مورد توقف اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها همچنان ادامه دارد، اظهاراتی که از یک سو همچنان بوی مخالفت دولت با این موضوع را داشته و از سوی دیگر بر قاطعیت مجلسی‌ها بر این تصمیم تاکید دارد. بعد از تصویب توقف اجرای فاز دوم در سال جاری که همین دیروز قانونش توسط رییس مجلس به رییس‌جمهور ابلاغ شد، مباحثی مبنی بر احتمال عدم اجرای این طرح در سال ۹۲ نیز مطرح شد. در این خصوص، اخیرا رییس مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که سال آینده هم نمی‌تواند زمان مناسبی برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها باشد و بهتر است اجرای آن به سال ۹۳ موکول شود. اما به دنبال طرح این دیدگاه، «جمشید پژویان» به عنوان یکی از تئوریسین‌های قانون هدفمندی یارانه‌ها و اقتصاددانان نزدیک به دولت، با رد این نظریه مبنی بر توقف اجرای فاز دوم، از این امر به عنوان اشتباه فاحشی یاد کرده و ارتباط دادن افزایش قیمت‌ها به اجرای هدفمندی را فاقد توجیه و پشتوانه علمی دانسته است.

رییس شورای رقابت در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح دیدگاه‌های خود در این خصوص پرداخته و ضمن تاکید بر اینکه نبود دانش کافی و گسترده اقتصادی موجب می‌شود برخی قضاوت‌های اشتباه و نادرستی انجام دهند، مطرح می‌کند: یک اشتباه فاحش و بزرگ مربوط به کسانی است که مسائل و مشکلات اقتصادی اخیر را به قانون هدفمندسازی یارانه‌ها ربط می‌دهند که از نظر علمی هیچ توجیه و پشتوانه علمی ندارد و نشان دهنده آن است که افرادی که این اظهارات را مطرح می‌کنند اصلا دانش اقتصادی ندارند.

«جمشید پژویان» با اذعان به اینکه امروز با شرایط خاص اقتصادی روبه‌رو هستیم که به طور قطع ناشی از تحریم اقتصادی به ویژه در بخش نفتی و بانکی است، می‌گوید: این تحریم‌ها باعث کاهش ارزش ریال و افزایش قیمت ارز شده و با توجه به اینکه در سال گذشته حدود ۸۰ میلیارد دلار واردات داشتیم، چنین مسائلی بدون شک می‌تواند اثر تورمی در اقتصاد ما داشته باشد که امری طبیعی است بنابراین تورم ایجاد شده صرفا ناشی از تحریم و اثرات آن بر قیمت دلار است. چرا که حجم بسیاری از واردات نهاده‌های تولید و سرمایه‌ای است و در نتیجه نوسان نرخ دلار بر قیمت کالاها اثر می‌گذارد.

وی با اشاره به انتقادات مطرح در مورد اجرای گام اول قانون هدفمندی یارانه‌ها و عدم توجه به بخش تولید در آن مرحله، عنوان کرد: ایراد ما در اجرای گام اول عدم توجه به بخش تولید بوده است و حتی باید پیش از آغاز گام اول به بخش تولید توجه می‌کردیم، اما متاسفانه راهکاری که برای بخش تولید موثر باشد، توسط افرادی که تصمیم‌گیرنده بودند، اتخاذ نشد.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: معتقدم که اگر در مرحله اول اجرای قانون موفقیت‌هایی داشتیم به دلیل راهکارهای روشن و قوی بوده است اما در مواردی که مجریان قانون راهکار روشن را نمی‌دانستند موفق نبودیم، این در حالی است که راهکارهای درست سال‌ها است که از سوی اقتصاددانان اعلام می‌شود. به عبارت دیگر در اجرای قانون نباید فقط به سبد مصرفی خانوارها متکی باشیم که البته باز هم از هیچ بهتر است، چرا که باعث شد از واردات بنزین بی‌نیاز شویم و واردات گندم نیز کنترل شد به دلیل اینکه از قاچاق جلوگیری شد و چقدر خوب بود که نهاده‌‌های تولید را نیز اصلاح می‌کردیم.

تصمیم مجلس نادرست است

رییس شورای رقابت در ادامه اظهارات خود با نادرست دانستن تصمیم مجلس برای توقف اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها، عنوان می‌کند: باوجود شرایط اقتصادی کشور و تحریم‌های کنونی هم می‌بایست فاز دوم را اجرا می‌کردیم، اما از ترس اینکه مبادا قیمت‌ها مقداری بالا برود، به جای اینکه به مردم توضیح بدهیم، ادامه قانون را متوقف کردیم و اگر چه ممکن است موقتا کمی از افزایش قیمت جلوگیری کنیم اما در آینده نزدیک دیگر راهی نخواهیم داشت؛ چرا که بازسازی صنایع بسیار دشوارتر هم شده است.

وی معتقد است: باید فاز دوم را با احتیاط، نه به صورت جهشی اما در جهت اصلاح قیمت‌های نسبی ادامه دهیم و توجه اصلی را به سمت ارتقای کارآیی بخش تولید معطوف کنیم. در این راستا در برخی موارد احتیاجی به تغییر تکنولوژی نیست و عدم کارآیی به مدیریت برمی‌گردد، که یا مدیریت دولتی است یا خصوصی ناکارآمد است.

پژویان اظهارات خود را این‌گونه ادامه داد: یک مطالعه علمی و بررسی دقیق می‌تواند حدود افزایش قیمت را به گونه‌ای تعیین کند که فشار زیاد نباشد و در جهت اصلاح قیمت‌ها گام برداشته شود، اما مساله اساسی این است که اصلاح قیمت‌های نسبی باید تا جایی که اصلاح کامل شود ادامه داشته باشد و سیاست سازی‌ها هم باید توسط متخصصان واقعی اقتصاد صورت بگیرد.

به گفته وی؛ در غیر این صورت قاچاق حامل‌های انرژی که کاهش پیدا کرده بود و اکنون افزایش یافته، بیشتر می‌شود؛ چرا که انگیزه و سودکافی برای این امر وجود دارد و در نتیجه شاهد بازگشت به نقطه اول اجرای قانون هدفمندی خواهیم بود.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه شرایط اقتصاد ما همچون بیماری است که باید تحت عمل جراحی قرار گرفته تا از مرگ نجات یابد، تصریح کرد: اگر فقط با دادن مقداری مسکن بخواهیم وضعیت بیمار را کنترل کنیم، بیماری پیشرفت می‌کند و بیمار از بین می‌رود. برخی فکر می‌کنند باید کاری انجام دهند که در شرایط فعلی مشکلات موجود در اقتصاد برطرف شود و به این فکر نیستند که اقتصادی به بزرگی اقتصاد ایران با حجم وابستگی که به اقتصاد دنیا داشته، چگونه می‌خواهد به حیات خود ادامه دهد.

وی خاطرنشان کرد: باید انتظار داشت اگر امروز با تصور یک مسکن، اصلاحات مربوط به اجرای فاز دوم را متوقف کنیم، بدون شک در آینده فشار موجود قطعا افزایش یافته و مشکلات بیشتر می‌شود.