جشن کتاب در تهران

عکس: دنیای اقتصاد، حمید جانی‌پور با سخنان احمدی‌نژاد، صفار هرندی و پرویز انجام شد

آغاز جشن کتاب در تهران

مراسم افتتاحیه‌ بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران روز گذشته با سخنرانی رییس‌جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگی‌اش در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) برپا شد.

رییس‌جمهور در این مراسم در سخنانی گفت: افق‌مان را در ارتباط با نمایشگاه بین‌المللی کتاب باید جایی قرار دهیم که این نمایشگاه کانون هم‌اندیشی برای اهل فرهنگ دنیا باشد.

محمود احمدی‌نژاد در ابتدای سخنانش با بیان این‌که خدای بزرگ را سپاسگزار و بسیار خوشحالم که این توفیق را عنایت فرمود که در آغاز به کار جشن بزرگ فرهنگی که میعاد اندیشمندان و اهالی فرهنگ و هنر و اندیشه است، حضور پیدا کنم، افزود: از حضور همه شما عزیزان و همه کسانی که در خدمت تعالی و کمال هستند نیز تشکر می‌کنم.

رییس‌جمهور با بیان این‌که آن اثری ماندگار و جاویدان است که برآمده از روح انسان و در جهت ترویج استعدادهای الهی او باشد، اظهار کرد: فراوان هستند کسانی که در جهان و در طول تاریخ اقداماتی انجام داده‌ و آثاری خلق کرده‌اند؛ اما رد آن آثار در روند حرکت انسان‌ها گم شده و در نقطه‌ مقابل، آثاری را می‌بینیم که گرچه در مقطع تاریخی خود، خیلی ندرخشیده‌اند؛ اما به مرور زمان، دایره‌ اثرگذاری‌شان گسترش پیدا کرده و رمز آن را باید در همان کلام اول جست‌وجو کنیم.

او با بیان این‌که انسان و ارزش‌های انسانی در دو ارتباط متجلی می‌شوند، اظهار کرد: این دو ارتباط در طول هم هستند؛ یک ارتباط انسان با خدا و دو، تعامل با سایر انسان‌ها.

احمدی‌نژاد افزود: در تعاملات و ارتباطات اجتماعی آن چیزی نامش کار فرهنگی و ماندگار است که هم برآمده از ارزش‌ها و خصلت‌های انسانی باشد و هم مروج و مقوم ارزش‌ها در ارتباط بین انسان‌ها.

رییس‌جمهور گفت: کار فرهنگی؛ یعنی ایجاد بسترسازی برای شکوفایی و تحریک خصلت‌های الهی در انسان‌ها برای شکوفایی.

وی در ادامه با بیان این‌که کتاب در واقع موثرترین و ماندگارترین نوع سبک جوشش فرهنگی از درون یک انسان است، اظهار کرد: شاید به همین دلیل است که از ابتدا، کتاب در اندیشه‌ انسانی مقدس بوده است.

رییس‌جمهور با بیان این‌که کتاب همیشه محترم و مقدس بوده است، گفت:‌ معنای این سخن این نیست که در طول تاریخ و در دوران معاصر آلودگی‌هایی بر روی کاغذ نگارش نشده است؛ ولی حجم این آلودگی‌ها آن‌قدر کم است که زلال اندیشه‌ بشری را آلوده و چیزی از ارزش کار فرهنگی و کار مولفان و خلاقان کم نمی‌کند.

رییس‌جمهور همچنین با تشکر صمیمانه از اهالی فرهنگ اظهار کرد: در کشور ما خوشبختانه حرکت خلاق در حوزه‌ اندیشه یک حرکت رو به رشد است و سرعت رشد فعالیت‌های فرهنگی در ایران بسیار بالا، افتخارآفرین و افتخار‌آمیز است.

وی با بیان این‌که در سال ۸۴ تعداد کتاب‌های موجود در کتابخانه‌ ملی ۲۰۰هزار عنوان بوده است، گفت: اکنون نزدیک به دو میلیون کتاب در کتابخانه‌ ملی وجود دارد و تعداد مراجعه‌کنندگان آن بسیار زیاد است.

احمدی‌نژاد اظهار کرد: قبلا تعداد مراجعه‌کنندگان به کتابخانه‌ ملی ۱۵۰ نفر بود؛ اما امروز حدود پنج‌هزار نفر شده است که البته محدودیت‌هایی گذاشته‌اند؛ از جمله این‌که مراجعه‌کنندگان باید کارشناس ارشد به بالا باشند.

رییس‌جمهور با تاکید بر این‌که ملت ما یک ملت فرهنگی است و ایران کانون تولید و نشر فرهنگ و تمدن در جهان بوده است، اظهار کرد: به یاد دارم که در نمایشگاه تهران در سال‌های قبل به علت کثرت مراجعان و مکان نمایشگاه، ترافیک‌های سنگین و نگرانی‌هایی ایجاد می‌شد؛ ولی با تمهیداتی که به کار گرفته شد و همکاری خوب مدیریت شهری و جابه‌جایی نمایشگاه با آن‌که حجم کار نزدیک به دوبرابر شده است و تعداد مراجعان به همان نسبت و میزان فروش نیز بیش از این نسبت افزایش پیدا کرده؛ اما نوعی آرامش ایجاد شده است. قبلا گاهی مسائل حاشیه‌ بر متن کار فرهنگی غلبه می‌کرد؛ اما امروز کار فرهنگی است که می‌درخشد و من از کسانی که در خدمت کار فرهنگی هستند، تشکر می‌کنم.

رییس‌جمهور همچنین گفت: حاصل خلاقیت‌ها، زحمت‌ها و مجاهدت‌های اهل فرهنگ در قالب کتاب نمود پیدا می‌کنند، باید این گونه نیز باشد، این مجاهدت‌ها در دسترس همگان قرار بگیرد و همگان بتوانند از این کالای باارزش فرهنگی بهره ببرند.

رییس‌جمهور با بیان این‌که در تولید کتاب باید حمایت‌ها وجود داشته باشد و این حمایت‌ها افزایش پیدا کند و در این ارتباط کار جدی صورت بگیرد، اظهار کرد: البته ما در راستای افزایش کتاب‌خوانی نیز باید تلاش زیادی کنیم؛ گرچه این گرایش افزایش پیدا کرده است و با وجود حضور رسانه‌های متعدد و ابزارهای ارتباط‌سازی متعدد در دسترس مردم، همچنان گرایش به کتاب‌خوانی در جامعه روزافزون و این ارزشمند است.

رییس‌جمهور گفت: باید کتاب خواندن را از دبستان حتی پیش از دبستان آغاز کرد.

او با بیان این‌که آن‌چه بین هر انسان و کتاب انس ایجاد می‌کند، محتوای کتاب است، اظهارکرد: به طور معمول همه کتاب‌خوانی را از داستان شروع می‌کنند و باید کتاب‌خوانی را از کودکی شروع و به داستان کودکان توجه کرد.

رییس‌جمهور با تاکید دوباره بر این‌که باید به داستان کودکان و ادبیات کودک اهمیت و آن را در اولویت توجه قرار داد، گفت: ما باید متناسب با ذوق، داستان‌های آموز‌ند‌ه‌ای را در اختیار داشته باشیم.

او همچنین با اشاره به چند کتاب از جمله کتاب «دا» که حاوی خاطرات سیده زهرا حسینی از نخستین روزهای جنگ است، گفت: کتاب‌های این‌چنینی می‌تواند بسیار مؤثر باشد و در واقع تاکید بر آن است که تولید داستان و رمان باید افزایش پیدا کند؛ البته کتاب‌های دیگر از جمله کتاب‌های معرفتی نیز ارزشمند است که اهل آن به آن رجوع می‌کند؛ ولی باید توجه داشت نقطه‌ انس انسان با کتاب با داستان آغاز می‌شود و چون باید کتاب‌خوانی را از کودکی آغاز کرد، باید برای کودکان، به ‌ویژه در ارتباط با ادبیات کودک و داستان کودک کار‌های جدی‌تری بکنیم.

رییس‌جمهور با بیان این‌که این‌جا گفته شد برداشتن یارانه‌ تاثیری بر قیمت کتاب نداشته است، اظهار کرد: البته برخی جاها دیده شده است قیمت کتاب مناسب نیست و رعایت نشده است یا اشتباه کرده‌اند یا این‌که چون تیراژ کم بوده، قیمت کتاب را برای جبران هزینه‌ها افزایش داده‌اند؛ در صورتی که قیمت کتاب باید با هزینه‌های زندگی بخواند و این پیشنهاد بسیار مناسبی است که درصدی از درآمد خانواده را برای کارهای فرهنگی از جمله خرید کتاب اختصاص دهیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: به اسراف نیاز داریم

پیش از سخنان رییس‌جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به این‌که در کتاب‌خوانی به اسراف نیاز داریم، گفت: امیدوارم سال اصلاح الگوی مصرف با ازدیاد هزینه ‌کردن در فرهنگ از سوی خانواده‌ها توام باشد.

محمدحسین صفار هرندی با بیان این‌که پیش از انقلاب، تعداد کتاب‌هایی که سالانه منتشر می‌شد، به هزار عنوان هم نمی‌رسید، افزود: ما در سال گذشته، ۵۵هزار عنوان کتاب منتشر کردیم و در طول ۳۰ سال، رشد عناوین کتاب‌های ما ۶۰برابر شده است.

او با اشاره به رشد افزایش کمک به کتابخانه‌های سراسر کشور گفت: سال ۸۶، ما ۲۵‌میلیارد تومان کتاب و در سال ۸۷، ۲۲‌میلیارد تومان کتاب خریداری کردیم. امسال هم ۲۲‌میلیارد تومان به کتابخانه‌ها کمک می‌شود.

صفار هرندی با اشاره به سرانه‌ کتاب‌خوانی در کشور گفت: کتاب‌ خواندن در کشور ما اینک ۲۰ دقیقه است. در طول ۳۰ سال تلاش شد که محیط فرهنگی از آن‌چه ممکن بود وسیله‌ای برای اتهام به اهالی فرهنگ باشد، پالایش شود. وقتی این موضوع را شروع کردیم، اهالی فرهنگ را به عنوان متهمان اصلی برخی از نواقص مطرح می‌کردند و این برای ما سخت بود؛ در حالی‌که اهالی فرهنگ پیشتاز روشنایی در جامعه هستند و بخشی از این اتهامات ناروا بود.

وزیر ارشاد یادآور شد: ایران و ایرانی مسلمان به واسطه‌ آن‌چه در کارنامه‌اش است، باطنا اهل فرهنگ است. رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال را سال پرهیز از اسراف و اصلاح الگوی مصرف نامیدند. بحث اصلاح الگوی مصرف باید در شاخه‌های مختلف باشد که سه الگوی اصلاح مصرف در انرژی، آب و نان به عنوان سه موضوع مهم مطرح است. اما اگر اصلاح الگوی مصرف در فرهنگ را داشته باشیم، این موضوع کجاها را شامل می‌شود؟ می‌خواهم تعبیر ذوقی داشته باشم؛ برداشت من این است که در امر کتاب‌خوانی برای رسیدن به نقطه‌ تعادل ما نیاز به اسراف داریم.

او در ادامه یادآور شد: پیشنهادم این است که در خواندن یک نوع اسراف کنیم. ما هنوز در فرهنگ‌ورزی به نقطه‌ تعادل نرسیده‌ایم؛ پس اسراف کنیم و ابایی نداشته باشیم که در کتاب‌خوانی اسراف کرده و چندبرابر بخوانیم و اگر امسال، سال پرهیز از مصرف است، ما باید کتاب بیش‌تر بخوانیم و در این امر اسراف داشته باشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی متذکر شد: بر اساس آمار، میزان کتاب‌خوانی رشد چشم‌گیری یافته است. در حال حاضر، سرانه‌ مطالعه در کشورمان حدود ۲۰ دقیقه در روز است. این مقیاس خوبی است که در گذشته، حداکثر هشت دقیقه ثبت کرده بودند. در هفت، هشت سال اخیر، این رشد را شاهد بودیم؛ ولی برای رسیدن به نقطه‌ آرمانی باید بیش‌تر تلاش کنیم. قرار بگذاریم از درآمد خانواده، درصدی را برای کار فرهنگی کنار بگذاریم؛ برای کتاب خواندن، فیلم ‌دیدن یا تئاتر رفتن. هزینه‌ فرهنگ را در سبد مصرف خانوار بیاوریم. ما در حوزه‌ فرهنگ نباید کم بگذاریم.

او همچنین یادآور شد: اصل انقلاب ما یک حرکت فرهنگی است و خصوصیت بارز آن، تغییر و تحول فرهنگی بود.

محسن پرویز: کسی مسوولیت جابه‌جایی را نمی‌پذیرفت

معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در مراسم افتتاحیه‌ بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به این موضوع اشاره کرد که برگزاری نمایشگاه در مصلا نتایج مثبتی داشته است.

محسن پرویز همچنین گفت: امسال سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلی برگزار می‌شود. وقتی اولین دوره‌ نمایشگاه در دوره‌ مسوولیت بنده در محل سابق بود، قبل از برگزاری آن، بحث‌های فنی فراوانی درباره‌ امکان یا عدم امکان برگزاری نمایشگاه در مصلی به وجود آمد. مکان قبلی مشکلات فراوانی برای پاسخ‌گویی به برگزاری این رخداد داشت و همیشه نظر کارشناسان به امکان جابه‌جایی یا عدم امکان جابه‌جایی نمایشگاه وجود داشت و کسی مسوولیت جابه‌جایی آن را نمی‌پذیرفت.

رییس بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تصریح کرد: پس از برگزاری اولین نمایشگاه، به نتایج مثبت برگزاری نمایشگاه در مکان فعلی برخوردیم. اینک ۱۲۵هزار مترمربع فضا در اختیار داریم؛ در حالی‌که در نمایشگاه قبلی، دوسوم این مقدار قابل استفاده بود.

او افزود: یکی از رخدادهای مهم نمایشگاه این است که ما قیمت یارانه‌ را که برای ارز می‌پردازیم، تغییر ندادیم و قیمت‌ها را ثابت نگه داشتیم و در ازای آن به دلیل گرانتر شدن قیمت کتاب‌های خارجی، سقف خریدن را تا ۲۰هزار تومان افزایش دادیم.

پرویز یادآور شد: ما اعلام کرده بودیم کتاب‌های ویراست اول مورد حمایت قرار می‌گیرند. بعضی فکر می‌کردند با این ترتیب، میزان کتاب‌های وارد شده به نمایشگاه کاهش می‌یابد. امسال ۳۰هزار عنوان در بخش یارانه‌ و مجموعا ۱۵۰هزار عنوان در بخش خارجی عرضه می‌شود. ناشران عرب هم امسال حضور خوبی در نمایشگاه دارند و استقبال آن‌ها از سال‌های گذشته بیشتر بوده است. با هفت کشور موافقت‌نامه امضا کردیم که در ازای حضور آن‌ها در نمایشگاه، امکان حضور ایران در نمایشگاه‌های آن‌ها فراهم شود.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد همچنین متذکر شد: بر اساس سیاست‌هایی که در نظر گرفتیم، برای ناشران کوچک‌تر مکان‌های کوچک‌تری در نظر گرفته‌ایم تا به عدالت نزدیک‌تر باشد.

پرویز در پایان با اشاره به جابه‌جایی یارانه‌ کاغذ‌ گفت: خیلی‌ها فکر می‌کردند که این موضوع باعث می‌شود تیراژ کتاب‌ها و عناوین کاهش یابد که با گذشت چند سال دیدیم که این‌گونه نشد.

بیست‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۶ تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه در مصلای بزرگ امام خمینی (ره) برپاست.

امسال در مجموع، ۱۹۸۲ ناشر داخلی کتاب‌های خود را در نمایشگاه عرضه می‌کند و از ۷۸ کشور جهان، ۱۷۰۰ ناشر شرکت دارند.

از لابه‌لای حرف‌های صفار هرندی و محسن پرویز در نشست خبری غرفه آرایی در آرامش کامل

همه رهنمودها و توصیه‌هایی که بزرگان، اهل نظر و فرهنگ سال گذشته برای بهبود وضعیت نمایشگاه داشتند همه ضبط شده و در کنار انتقادات، پیشنهادات اهالی رسانه بررسی شده و به یک یک آنها رسیدگی شده است و تک‌تک آنها به مثابه عاملی برای رشد در نظر گرفته شده‌اند. با همین نگرش امسال آسوده‌ خاطریم که بسیاری از نقاط ضعف نمایشگاه‌های قبلی را نخواهیم داشت. شرایط برپایی نمایشگاه کتاب از هر زمان دیگری مهیا‌تر است و ما خیلی از سال‌های قبل بیشتر آماده برگزاری نمایشگاه هستیم. این فرصت برای ناشران و غرفه‌آرایان هم بوده که در کمال آرامش و فرصت به هر شکل که می‌خواهند غرفه‌آرایی کنند.

تشکر پرویز از مسجدجامعی

از شورای اسلامی شهر تهران و در رأس آن آقای مهندس چمران و بعد آقای مسجد جامعی که در جلسات مربوط به نهادهای هماهنگ‌کننده نمایشگاه ما را یاری کردند، تشکر می‌کنم.

اطلاع‌رسانی به ناشران درباره کتاب‌های ممنوعه

صفار هرندی در پاسخ به سوال خبرنگار فارس درباره اعلام رسمی کتاب‌هایی که ناشران نباید به نمایشگاه بیاورند، گفت: این کار صورت گرفته و با ناشران مطرح شده که محدودیت‌ها بنا به دلایل مختلف چگونه است؛ اگر ناشری برایش این موضوع جا نیفتاده باشد یا دچار برداشت‌های دیگری شود شاید در چینش اولیه به آنها تذکر داده شود و احتمال کمی می‌رود که با این موضوع مواجه شویم. اهالی نشر، اهالی فرهنگ هستند و نیازی به تذکر ندارند.

دولت نهم؛ دولت خطر کردن برای اجرای قانون

ما قبلا با محدودیت‌هایی مواجه بودیم که به موجب آن کاغذ یارانه‌ای به ناشر تعلق می‌گرفت و اکنون حدود سه سال است که از این مرحله عبور کردیم. مجری تغییر یارانه‌ها در بحث کتاب و کاغذ ما هستیم؛ منتهی دولت فعلی، دولت خطر کردن برای به اجرا در آوردن قانون است. خیلی از ناشران اصرار داشتند که یارانه کاغذ را برداریم و یارانه‌های دیگری جایگزین کنیم که اعمال شد و اکنون سامان آن بین قشرهای اصلی دریافت‌کننده یارانه به نظر می‌آید. با این وجود شاهد افزایش سرسام‌آور قیمت کتاب نبودیم. در مجموع دلمان می‌خواهد کتاب آسان و ارزان به دست مخاطبان برسد. چند کار برای این منظور انجام دادیم؛ یکی عرضه یارانه بین مخاطبان بود که در همین راستا بیش از ۱۰میلیارد تومان یارانه مستقیم به دانشجویان و یارانه‌های دیگری به اقشار طلاب و روحانیون، معلمان و استادان و اهل قلم تعلق گرفت. دیگر، خرید کتاب توسط معاونت فرهنگی بود که چند برابر قبل شده و سال گذشته ۲۲‌میلیارد تومان کتاب توسط این معاونت خریداری شده است.

وزیر ارشاد اذعان داشت: اتفاق خوبی که رخ داده این است که ناشران برای بهره‌مند شدن سرشار از یارانه کتاب، سراغ کتاب‌سازی نرفته‌اند.

ناشران به قرارها پایبند باشند

مطابق قراری که با ناشران گذاشتیم همه باید پایبند باشیم و عمل کنیم. نمی‌گویم قرار اول حق مطلق است، اما از جمله قرارها این است کتابی‌ که تاریخش به گذشته‌های دور مربوط می‌شود، عرضه نشود و کتاب‌های پنج سال اخیر مربوط به حوزه نشر در نمایشگاه عرضه شود. نه این که آن‌ها کتاب‌های مناسبی نیستند. می‌خواهیم کتاب‌های به روزتری به نمایشگاه بیاید. لذا همه مقید باشیم قراری را که دوستان ما با ناشران می‌گذارند به آن پایبند باشند. ما پایبند مجوزهای داده شده هستیم و اگر بر حسب خطای ما و گذشتگان ما، اگر احیانا با کتابی مواجه شدیم که برخلاف مقررات نشر مجوز گرفته بود با دوستانمان وارد صحبت می‌شویم و خسارت وارد شده به آن‌ها را جبران می‌کنیم.

خوشبختانه رابطه ما با ناشران خیلی خوب شده و ما الان زبان هم را خوب می‌فهمیم.

به شجاعت می‌گوییم کتاب جمع می‌کنیم

ما به شجاعت می‌گوییم که برخی کتاب‌ها را جمع می‌کنیم. قبل از ما هم جمع می‌کردند و ۱۸ دوره قبل از ما این کتاب‌ها جمع‌آوری می‌شد، ولی این دوره با افتخار می‌گوییم که این کتاب‌ها را جمع می‌کنیم.

قبلا به دلیل بسته‌تر بودن فضا، جمع‌آوری کتاب‌ها اعلام نمی‌شد و مکتوم می‌ماند، ولی ما همه را اعلام می‌کنیم.

افزایش کتاب‌های پرفروش

مدتی است که شاهد کتاب‌های پرفروشی هستیم که کتاب «دا» یکی از بهترین کتاب‌های خاطره‌نویسی، مثال آن است. کتابی است که تأثیر گذار است و سینماگران ما برای ساختن فیلم آن از هم سبقت می‌گیرند.