رییس‌جمهور سابق زامبیا از اتهام فساد تبرئه شد

مترجم: حسن افروزی

منبع: اکونومیست

در میان آثار به نمایش گذاشته شده در طبقه‌ بالای موزه‌ بین‌المللی لوساکا، پوستر رنگ و رو رفته‌ای از جنبش دموکراسی چند حزبی فردریک چیلوبا مربوط به سال ۱۹۹۱ به چشم می‌خورد که روی آن سوال زیر چاپ شده: «تا کی باید با فساد زندگی کنیم؟» در آن زمان آقای چیلوبا امید بزرگی را در آفریقا به وجود آورده بود به طوری که کشور او اولین کشور در قاره بود که سیاست‌های چند حزبی را پذیرفت. با اینکه او سابقا یک راننده‌ اتوبوس ساده بود ولی توانست کنت مائوندا، رییس‌جمهور استقلال را کنار بزند.

برنامه‌ آقای چیلوبا آزاد سازی اقتصادی بود، ولی در طول ده سالی که دولت ایشان بر سر کار بود و بعد از آن تمایلات مبتذلی در دولت‌های آفریقا شروع به پدیدار شدن کرد. او سعی کرد تا با تغییر قانون اساسی قادر شود برای سومین دوره به عنوان رییس‌جمهور انتخاب شود. دو سال پیش دادگاه عالی لندن بر اساس دعوای مدنی که توسط دولت معاون موفقش، لوی امواناواسا اقامه شده بود، وی را به دزدی ۴۶‌میلیون دلاری از بودجه‌ دولت در زمان ریاست‌جمهوریش متهم کرد.

بالاخره، این هفته، پس از فرآیندی شش ساله، دادرسی جزایی علیه او در زامبیا برای اتهام وی حکمی را صادر کرد. این اولین باری بود که در آفریقا، یک رییس‌جمهور سابق در کشور خود با چنین اتهاماتی روبه‌رو می‌شد. طبق این حکم آقای چیلوبا از هر شش اتهام مطرح شده علیه‌اش تبرئه شد.

اتهام وی این بود که او از حسابی که پول بودجه به آن واریز می‌شد برای امور شخصی از جمله تامین مالی فرزندانش استفاده کرده است. در دفاع او آمده است که بیشتر از ۵/۸‌میلیون دلار از هدایای شخصی به رییس‌جمهور نیز به این حساب واریز شده‌اند. دادگاه نیز اعلام کرد که شاکی نتوانسته اثبات کند که مخارج ذکر شده از محل بودجه‌ دولتی بوده یا دارایی شخصی آقای چیلوبا.

سخنگوی آقای چیلوبا، ایمانوئل اموامبا، اینگونه توضیح داد که: «در قانون ما محدودیتی برای میزان هدایایی که رییس‌جمهور می‌تواند دریافت کند وجود ندارد در حالی که در آمریکا یا برخی کشور‌های دیگر اینگونه نیست. در کشور ما رییس‌جمهور مجاز است هر میزان هدیه‌ای را قبول کند.»

آقای چیلوبا دادگاه را مشابه نتیجه‌ اعمال «امپریالیست‌ها» در بریتانیا خواند و آن را تقبیح کرد. به عقیده‌ او اتهامات مطرح شده با تحریکات سیاسی صورت گرفته است. در مقابل شاکیان بسیار ناخرسند بودند، به طوری که مدیر بخش زامبیای سازمان شفافیت بین‌المللی گفت: «این پرونده اثباتی است بر این مدعا که مبارزه علیه فساد در آفریقا بسیار پیچیده و دشوار است.»

عوامل بسیاری وجود دارند که باعث این مساله می‌شوند. سازمان مبارزه با فساد زامبیا به دستور آقای امواناواسا شکل گرفت، ولی تحت ریاست آقای باندا به نظر می‌رسد که در حال اضمحلال است. همچنین، مساله‌ سنتی احترام به رهبران آفریقا نیز وجود دارد. یک تاجر لوساکایی در حالی که از نحوه‌ تخصیص قراردادهایی دولتی شکوه می‌کند، در مورد آقای چیلوبا چنین می‌گوید: «این بی احترامی است که ایشان را در چنین موضوعاتی (اتهامات وارد شده) وارد کنند. ایشان رییس دولت بوده‌اند و ما باید برای این پست احترام قائل باشیم.»