نگاهی تحلیلی به وضعیت روزنامه‌ها در برزیل از زمان شکل‌گیری تاکنون
مطبوعات برزیل و دوران شکوفایی پس از دیکتاتوری
برزیل اگرچه تنها عمر ۲۰۰ساله در روزنامه‌نگاری دارد توانسته دوران شوربختی در زمان حیات استعمار و حتی حکومت دیکتاتوری را پشت سر گذارد. این کشور اکنون با سابقه حدودا ۲۵ ساله خود در دموکراسی، روند رو به رشدی را در پیش گرفته، طوری که هفته‌نامه وژا این کشور در قامت جهانی ظاهر شده و با تیراژ افزون بر یک‌میلیون نسخه، خود را به عنوان یکی از پرتیراژترین هفته‌نامه‌های جهان نشان دهد.
برزیل اگرچه تنها عمر ۲۰۰ساله در روزنامه‌نگاری دارد توانسته دوران شوربختی در زمان حیات استعمار و حتی حکومت دیکتاتوری را پشت سر گذارد. این کشور اکنون با سابقه حدودا ۲۵ ساله خود در دموکراسی، روند رو به رشدی را در پیش گرفته، طوری که هفته‌نامه وژا این کشور در قامت جهانی ظاهر شده و با تیراژ افزون بر یک‌میلیون نسخه، خود را به عنوان یکی از پرتیراژترین هفته‌نامه‌های جهان نشان دهد.
نشریات برزیلی جملگی خصوصی‌اند و همانند بنگاه‌های کاملا اقتصادی فعالیت می‌‌کنند. در برزیل، این آژانس‌های مطبوعاتی هستند که با در اختیار داشتن زنجیره‌ای از نشریات، اقدام به چاپ نشریه می‌‌کنند. آژانس‌هایی نظیر گروه فولیا‌جی‌مانیا، گروه اینفوگلوبو و گروه استاد و ... از جمله غول‌های مطبوعاتی این کشور محسوب می‌‌شوند. در این میان روزنامه‌هایی مانند فولیا جی سانپائولو، کوریو برازیلنس و استادو جی سان پائولو در ایالت‌های بزرگ این کشور منتشر می‌‌شوند و با توجه به تیراژ بالا و تنوع در پردازش موضوعات مختلف داخلی و بین‌المللی دارای پوشش فرا ایالتی هستند.
یکی از نکات قابل توجه در نشریات برزیلی این است که اخبار ایران در مطبوعات برزیل بازتاب گسترده‌ای داشته و تقریبا همه روزه خبری در این روزنامه‌ها در مورد ایران- که عمدتا وزنه بین‌المللی دارد- دیده میشود. البته نگاه مطبوعات به جمهوری اسلامی ایران و تحولات کشورمان با توجه نحوه خبرگیری که عمدتا از طریق آژانس‌های خبری بین‌المللی انجام میشود، در راستای جهت‌دهی‌های همین بنگاه‌های بین‌المللی است. اگرچه اهالی خبر و حتی سیاسیون در این کشور خود معترفند، تصویری که در رسانه‌های این کشور از ایران به نمایش داده میشود از همان نگاه استعاره‌گونه آژانس‌های خبری بین‌المللی نشات می‌گیرد.
آمارهای منتشره در برزیل نشان میدهد، صنعت رسانه و مطبوعات در برزیل در سال‌های اخیر روند مثبتی را به ثبت رسانده است. براساس گزارش موسسه گردش رسانه‌ای در برزیل، تیراژ روزنامه‌ها در سال‌های اخیر رشد قابل قبولی داشته و به عنوان مثال رشد مطبوعات در سال 2007 در مقایسه با زمان مشابه سال 2006 رقمی معادل 8/11درصد افزایش را نشان میدهد. براساس جدیدترین آمارها، تعداد کل نشریات ادواری در برزیل (روزنامه، هفته‌نامه، ماهنامه و...) 3076 فقره بوده است که از این میان 555 مورد روزنامه، 1531 مورد هفته‌نامه، 378 مورد ماهنامه، 40 مورد فصلنامه و موارد دیگر در سطوح مختلف عمومی، تخصصی و دانشگاهی منتشر میشود. براساس آمار اتحادیه ملی مطبوعات در سال 2007 تیراژ کل روزنامه‌های برزیل رقمی معادل 8میلیون نسخه در روز بوده است. براساس آخرین آمار میانگین زمان قرائت روزنامه در برزیل در طول هفته(دوشنبه تا شنبه) 38/45 دقیقه در روز و در روز یکشنبه 53/49 دقیقه در روز بوده است.
تاریخچه
مطبوعات در برزیل در مقایسه با دیگر نقاط جهان حیات دیر هنگامی را داشته است. عواملی مانند سطح پایین آموزش، برده‌داری یا شرایط سیاسی کشور (دوران‌های پرفراز و نشیب سیاسی) و اختناق حاصل از حکومت‌های خودکامه و نظامیان در کشور شرایطی را ایجاد که زمینه بیسوادی در اقشار جامعه و از سوی دیگر نابرابری درآمد در برزیل افزایش یافته بود و همین نکته بر میزان خوانندگان روزنامه در کشور تاثیر‌گذار بوده است.
« کوریو برازیلنس » و یا آمازون ادبی نخستین روزنامه‌ای بود که در برزیل به چاپ رسید این نشریه در سال ۱۸۰۸ در لندن چاپ و در سرزمین‌های استعماری توزیع میشد. کوریو برازیلنس که شامل بخش‌های متنوع سیاسی، اقتصادی، فن‌آوری و علمی بود با انتشار ۱۷۷ شماره تا ۱۸۲۲ ادامه حیات داشت. صاحب امتیاز این روزنامه هلیو جوزه داکوستا از طریق این روزنامه ایده‌های لیبرال و استقلال‌طلبانه را رواج و صفحات خود را به تشریح انقلاب و تحرکات استقلال‌طلبانه در کشور به ویژه انقلاب پرنامبوکو در ۱۸۱۷ اختصاص داده بود. همین نکته باعث شده تا دربار پرتغال با پرداخت هزینه‌هایی به خصوص با انتشار نشریات موازی جلوی انتشار آن را بگیرد و تاریخ تعطیلی آن همزمان با تاریخ استقلال برزیل بوده است. البته کوریو برازیلنس که امروزه منتشر میشود روزنامه‌ای است که سابقه آن به ۱۹۶۰ و به عبارتی عمر آن همزمان با انتقال پایتخت از ریو دو ژانیرو به برازیلیاست.
برزیل در قرن نوزدهم برعکس بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین فاقد صنعت چاپ، روزنامه یا دانشگاه معتبر برای تربیت دانش عمومی و نیز پرورش افرادی برای فعالیت در مطبوعات بود. اولین چاپخانه تحت عنوان «چاپخانه سلطنتی» در سال 1808 در شهر ریو دو ژانیرو تاسیس شد که آن هم در حقیقت اختصاص به چاپ احکام حکومتی و اسناد و نامه‌های دیپلماتیک حکومت داشت. در سال 1824 در نخستین قانون اساسی برزیل تفاسیر و مقررات و قوانین مرتبط با آزادی مطبوعات درج شد. با رسیدن فن‌آوری چاپ به برزیل به فرمان دون ژوان ششم روزنامه « گازتو دو ریو دو ژانیرو» (1) چاپ و منتشر شد.
در گذر تاریخ و به عبارتی سال‌های ۱۹۳۰-۱۸۸۹ معروف به جمهوری کهنه در برزیل که آغاز جمهوری‌خواهی در کشور است، باز هم مطبوعات از یک روند آزاد و فضای قابل رشدی برخوردار نبوده‌اند. در این دوران اعمال محدودیت‌ها زمینه‌ساز ایجاد و انتشار جریان رسانه‌ای تحت عناوین «روزنامه‌های کارگری» و «جوامع مهاجر» شد. کارشناسان صنعت رسانه در برزیل می‌‌گویند که در سال ۱۸۹۰ تعداد ۳۴۳ نشریه کارگری عمدتا در شهر‌های ریودوژانیرو و سان پائولو (سائوپائولو) وجود داشته است. در این میان تنها برای مهاجران شهر سان پائولو (سائوپائولو) طی سال‌های ۱۹۳۰ تعداد ۳۰ نشریه ادواری به هفت زبان خارجی منتشر میشد.
پس از آن در سال 1946 فدراسیون ملی روزنامه‌نگاری در برزیل ایجاد شد که هدف آن صیانت و نظارت بر فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و دفاع از حقوق این قشر در برزیل بوده است.
شاید بتوان گفت که از ۱۹۸۵ که زمان شروع مجدد روند دموکراتیک در کشور است و عملا حکومت‌های نظامی و خودکامه در کشور خاتمه یافت، با تبیین مجدد قانون اساسی(۱۹۸۸) و تعریف مجدد آزادی مطبوعات، روزنامه‌ها روح تازه‌ای گرفتند. این دوره همزمان با ورود جوزه سارنی نخستین رییس جمهور غیر نظامی به عرصه سیاست شکل گرفت و به نوعی آثار وجودی حضور غیر نظامیان در راس یک حکومت در حیات اجتماعی و سیاسی برزیل مشخص‌تر و تعیین‌کننده‌تر شد. به عنوان مثال افشاگری در خصوص فساد مالی فرناندو کولور د مِلو رییس‌جمهور در سال ۱۹۹۲ از مطبوعات آغاز شد.(۲) برزیل از جمله کشورهایی است که روزنامه‌ها در آن همچنان در حال رشد هستند.
وضعیت فعلی
صنعت رسانه و مطبوعات در برزیل در سال‌های اخیر روند مثبت و رو به جلو را ثبت کرده است. براساس آمار منتشره از سوی موسسه گردش رسانه‌ای در برزیل تیراژ روزنامه‌ها در این سال‌ها رشد قابل قبولی داشته و به عنوان مثال رشد مطبوعات در سال ۲۰۰۷ در مقایسه با زمان مشابه سال ۲۰۰۶ رقمی معادل ۸/۱۱درصد افزایش را نشان میدهد.
براساس آخرین آمارهای منتشر شده تعداد کل نشریات ادواری در برزیل (روزنامه، هفته‌نامه، ماهنامه و...) 3076 نشریه بوده است که از این میان 555 مورد روزنامه، 1531 مورد هفته‌نامه، 378 مورد ماهنامه، 40 مورد فصلنامه و موارد دیگر در سطوح مختلف عمومی، تخصصی و دانشگاهی منتشر میشود.
عرضه این نشریات ۵/۴۸درصد از طریق عمومی و کیوسک‌های روزنامه فروشی و ۵/۵۱درصد نیز از طریق اشتراک انجام شده است.
در شش ماه نخست سال 2008 تیراژ 103 روزنامه‌ای که با موسسه کنترل تیراژ مطبوعات مرتبط بوده‌اند در مقایسه با سال 2007 به میزان 1/8درصد رشد داشته و به عبارتی تیراژ آنها در سال مورد بررسی 4،392میلیون شماره بوده است.
براساس آمار اتحادیه ملی مطبوعات در سال ۲۰۰۷ تیراژ کل روزنامه‌های کشور رقمی معادل ۸میلیون نسخه در روز بوده است.
در جـــدول شماره 2 ده روزنامه که بالاترین تیراژ روزانه را در سطح ایالتی یا کشور دارند مشخص شده‌اند. البته روزنامه‌هایی مانند کوریو برازیلنسی یا گازتو مرکانچیل گرچه در سطح کشوری به لحاظ محتوایی از جایگاه و اهمیت متناسبی برخوردارند لیکن تیراژ آنها کمتر از این ده روزنامه بوده است.
تقسیم‌بندی روزنامه بر اساس مناطق پنج‌گانه در برزیل نیز به شرح جدول شماره سه می‌‌باشد.
فقط در ایالت سان پائولو تعداد کل نشریات ادواری 1026 فقره بوده که 161 مورد آن را روزنامه‌ها تشکیل داده‌اند.
همچنین در زمینه جذب سرمایه‌گذاری شرایط مناسبی برای مطبوعات برزیل در سال ۲۰۰۷ فراهم بوده است. بهبود وضعیت اقتصادی برزیل در سال‌های اخیر تاثیر مستقیمی را در بهبود وضعیت مطبوعات کشور داشته است. پس از چند سال افت مشارکت روزنامه‌ها در بخش تبلیغات در کشور، میزان مشارکت مطبوعات در بازار تبلیغات در سطح کشور به میزان ۲۲/۱۵ رشد نشان میدهد. به این ترتیب ۳۸/۱۶درصد کل تبلیغات در برزیل از سوی مطبوعات صورت گرفته است. درآمد حاصله از تبلیغات توسط رسانه‌های جمعی و مطبوعات در سال ۲۰۰۸ رقمی معادل ۵/۸میلیارد‌دلار بوده است. در این میان سهم روزنامه‌ها از کل درآمد تبلیغاتی۴/۱میلیارد‌دلار بوده است.
در سال‌های اخیر با بهبود شرایط جامعه و وضعیت عمومی مردم دهک‌های پایین جامعه نیز از استطاعت بهره‌مندی از روزنامه برخوردار و همین نکته ضمن افزایش تیراژ روزنامه‌ها در ساختار و محتوی مطالب آنها به منظور جذاب‌تر شدن برای افراد پایین جامعه و به عبارتی رشد « روزنامه‌های مردمی» تاثیر‌گذار بوده است. جدول شماره چهار ساختار سنی خوانندگان روزنامه در کشور را نشان میدهد.
از تعداد کل خوانندگان روزنامه در کشور۵۱درصد مرد و ۴۹درصد را زنان تشکیل داده‌اند. براساس آخرین آمار میانگین زمان قرائت روزنامه در برزیل در طول هفته(دوشنبه تا شنبه) ۳۸/۴۵ دقیقه در روز و در روز یکشنبه ۵۳/۴۹ دقیقه در روز بوده است (مطبوعات برزیل بالاترین تیراژ خود در طول هفته را به روز یکشنبه اختصاص می‌‌دهند).
این در حالی است که میانگین زمان قرائت روزانه یک روزنامه در مقایسه با سال‌های گذشته کمتر شده است. به عنوان مثال در سال 2001 میانگین قرائت روزنامه در کشور 64 دقیقه بوده در حالی‌که این زمان در سال 2007 به 50 دقیقه کاهش یافته است.
بیشترین تبلیغات و آگهی‌های تبلیغاتی نیز متاثر از شکل خوانندگان روزنامه اختصاص به آگهی‌های مسکن و خودرو داشته است. با عنایت به‌درصد قابل توجه بیسواد یا به عبارتی کم سواد در جامعه برزیل، صنعت مطبوعات فضای زیادی را برای رشد و افزایش میزان تیراژ خود دارد. از سوی دیگر با رشد قابل توجه اینترنت و افزایش میزان مخاطبان این صنعت چه در برزیل یا به طور کل در جهان، روزنامه‌ها با یک چالش جدید در میزان عرضه به بازار -چه از لحاظ تیراژ و چه از نقطه نظرات بهره‌مندی از فضای تبلیغی- روبه‌رو هستند.
چند نکته با اهمیت
۱ - در برزیل روزنامه ملی وجود ندارد. نشریاتی مانند فولیا جی سانپائولو، کوریو برازیلنسی و یا گلوبو که در ایالت‌های مهم برزیل منتشر می‌‌شوند با توجه به تیراژ بالا و تنوع در پردازش موضوعات مختلف داخلی و بین‌المللی دارای پوشش فرا ایالتی هستند. این نکته نیز قابل ذکر است که مطبوعات پرتیراژ برزیل جوائز بین‌المللی متعددی را هم به جهت قالب نشریه و هم به دلیل محتوایی بودن برخی موضوعات دریافت نموده‌اند.
2 - بیشترین اخبار خارجی رسانه‌ها و مطبوعات به نقل از خبرگزاری‌های مهم بین‌المللی است. برخی بنگاه‌های خبری مانند «اُ گلوبو» خبر‌ساز نیز هستند و گزارشات خبری که ساخته خود باشد را بیشتر از سایرین منتشر مینمایند.
۳ - اخبار ایران در مطبوعات برزیل بازتاب گسترده‌ای داشته و تقریبا همه روزه خبری در این روزنامه‌ها در مورد ایران دیده میشود. نگاه مطبوعات به جمهوری اسلامی ایران و تحولات کشورمان نیز با توجه به بند بالا در نحوه خبرگیری عمدتا در راستای جهت دهی‌های همین بنگاه‌های بین‌المللی است. اخبار سیاسی و بین‌المللی ایران وزنه سنگین‌تری را نسبت به دیگر خبرهای مرتبط با کشورمان دارد. اخبار اجتماعی و فرهنگی عمدتا موضوعی و در صورت وجود مناسبت خاص به عنوان مثال انتخابات یا نزدیکی به سالروز انقلاب منتشر میگردد. نگاه عمده مطبوعات برزیل به جمهوری اسلامی ایران هنوز براساس پوشش واقعی از همه تحولات کشور نبوده و گزینشی است.
در ادامه این مقاله ویژگی‌های روزنامه‌های معتبر برزیل که پوشش آنها در سطح ملی می‌‌باشد درج شده است.
روزنامه کوریو برازیلنسی
نام نشریه: کوریو برازیلنسی
نوع نشریه: روزنامه
قدمت نشریه:20 اوریل 1960
تیراژ: ۸۰هزار شماره در روز (روز یکشنبه ۱۲۰هزار شماره)
خط فکری: راست میانه
شرح حال:
گروه موسوم به «Associados »، اتحادیه روزنامه‌ها و چند شبکه رادیویی و تلویزیونی در سال 1924 تشکیل شده است. این گروه یازده روزنامه ازجمله کوریو برازیلنس، دیاریو پرنامبوکو و استادو جی میناس را در 8 ایالت برزیل منتشر، 12 شبکه رادیویی و هفت کانال تلویزیونی را نیز تحت پوشش دارد. ریاست این گروه بر عهده اعضای 22 نفره‌ای است که برای یک دوره سه ساله انتخاب میشود. روزنامه کوریو برازیلنس نشریه‌ای است که در شهر برازیلیا (پایتخت)چاپ میشود. به‌رغم ویژگی محلی، اخبار سراسر کشور و مسائل بین‌المللی را نیز همانند روزنامه‌های پر تیراژ کشور مانند «فولیا و یا او استادو دسان پائولو» پوشش میدهد.
تاریخ تاسیس روزنامه در تاریخ ۲۰ آوریل ۱۹۶۰ همزمان با تاسیس شهر برازیلیا است و اولین شماره آن نیز در روز نخست افتتاح شهر چاپ شده است. تیراژ آن در ایام هفته ۸۰هزار و در روزهای آخر هفته ۱۲۰هزار شماره در روز است. براساس آمار ۹۲درصد خوانندگان روزنامه، ساکنان شهر برازیلیا بوده و از هر ۱۰۰ نفر خواننده روزنامه در شهر ۹۲ نفر این نشریه را قرائت مینمایند. اخبار بین‌المللی در این روزنامه به صورت بیطرفانه و صرفا از جنبه خبری منعکس میشود و گاهی مقالات تحلیلی درباره ایران در آن درج میگردد و به نظر می‌‌رسد گرایشات مستقلانه‌ای را دنبال مینماید.
روزنامه فولیا جی سانپائولو
نام نشریه: فولیا جی سانپائولو
نوع نشریه: روزنامه
قدمت نشریه:۱۹۲۱
تیراژ: 299هزار شماره در روز(روز یکشنبه 379هزار شماره)
خط فکری: راست
شرح حال:
از لحاظ اهمیت فولیا جی سانپائولو اولین روزنامه مهم برزیل محسوب میشود. در تشریح جریان فکری و کاری این روزنامه عباراتی همچون میهن پرستی، تکثرگرایی، مستقل و انتقادی به کار گرفته شده است. فولیاجی سانپائولو روزنامه‌ای با پوشش و گردش در سطح ملی است. در رده اولین روزنامه برزیلی است که به صورت آنلاین به خوانندگان عرضه شده است. در سال‌های ۱۹۸۴ در زمان تثبیت دموکراسی در کشور از حامیان ایده‌های راستگرایان بوده که امروزه نیز همین خط فکری همچنان دنبال شده است. در تعریف اهداف روزنامه اشاره شده سه اصل مهم در تعیین، انتخاب و تدوین اخبار
مدنظر قرار دارد: ارائه اطلاعات صحیح، تفسیر باکیفیت اطلاعات عرضه شده و نهایتا حفظ سنت تکثرگرایی و بیان ایده افکار متفاوت و نه صرفا جناحی در روزنامه.
فولیا جی سانپائو را شاید بتوان بامسوولیت‌ترین روزنامه به لحاظ موضوعات آن توصیف کرد. وزنه اخبار سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی در آن بیش از دیگر مواد و موضوعات است. سرمقاله‌ها و صفحه نخست این روزنامه به خوبی موید این نکته است.
روزنامه استادو جی سانپائولو
قدمت نشریه: ۱۳۹ سال
تیراژ: 241.126 شماره در روز(آمار سال 2007)
خط فکری: راست
شرح حال:
روزنامه استادو جی سانپائولو متعلق به گروه «آژانس استادو» قدیمی‌ترین روزنامه چاپ سان پائولو است که در سال ۱۸۷۵ در دوران امپراتوری برای نخستین مرتبه منتشر شد. این روزنامه در آن زمان با عنوان «پروینسیا» به عنوان نشریه‌ای در جهت مبارزه با امپراتوری و آرمان‌های جمهوری خواهی و به منظور مبارزه با برده‌داری تاسیس شد. در آن زمان تیراژ روزنامه ۲هزار نسخه بود که با توجه به جمعیت شهر سانپائولو در آن زمان (۳۱هزار نفر) این تعداد شماره بسیار قابل توجه بوده است. در سال ۱۸۹۶ رسما نام نشریه به « استادو د سانپائولو» تغییر یافت و تیراژ آن نیز ده‌هزار نسخه در روز بود. روزنامه استادو دسانپائولو در طول تاریخ خود همیشه از خط فکری جمهوری خواهی و قانون اساسی در مقابل حکومت‌های نظامی و دیکتاتوری در برزیل برخوردار بوده است.
در سال 1966 گروه موسس روزنامه حوزه کاری خود را گسترده تر و روزنامه دیگری از همین گروه تحت عنوان
«روزنامه عصر» منتشر شد. در همان سال‌ها این دو روزنامه به دلیل مواضع مخالف خود با حکومت وقت،شدیدا تحت سانسور قرار داشتند و در سال ۱۹۶۸ - دوران حکوت نظامی‌ها - عملا جلوی انتشار روزنامه « استادو د سانپائولو» گرفته شد.
در سال 1972 آژانس استادو تاسیس شد. این روزنامه به دلیل سانسور شدید در همان سال به جای انتشار اخبار یا موضوعات تحلیلی عملا به منظور بیان مخالفت خود اقدام به انتشار اشعار شاعران یا دستورات طبخ غذا کرده بود. در سال 1974 مسوولان این روزنامه جایزه پر طلایی آزادی را از فدراسیون بین‌المللی نشریات دریافت کردند. در حقیقت در سال 1978 این روزنامه صدمین سال تاسیس خود را جشن می‌‌گرفت. در سال 2000 مجموعه آژانس استادورو روزنامه‌های استادو و روزنامه عصر به صورت یک شبکه اینترنتی با آدرس
www.Estado.com.br آغاز به کار کرد.
روزنامه استادو دسانپائولو در میان تمامی بنگاه‌های خبری و روزنامه‌ای برزیل معتبرترین روزنامه است و پیوسته توسط انجمن بین‌المللی روزنامه‌نگاران به عنوان کامل ترین روزنامه از لحاظ تنوع مطالب و محتویات یاد شده است و به همین لحاظ آن را در کنار بزرگ‌ترین روزنامه‌های اروپایی یا آمریکایی قرار داده‌اند. سایت استادو در سال 2003 در همان سال‌های نخست آغاز به کار رقمی معادل یک‌میلیون بازدید‌کننده در ماه داشته است.
وزنه سیاسی این روزنامه با محتوای بالایی در مقایسه با سایر موضوعات آن قرار داشته و بخش فرهنگی آن نیز قابل توجه است. گروه استادو نیز از مجموعه شبکه روزنامه، اینترنت و تلویزیونی برخوردار است و شبکه تلویزیون آن موسوم به تلویزیون «ال دورادو» است که با تلویزن فرهنگ ایالت سانپائولو مرتبط است.
روزنامه او گلوبو
قدمت نشریه:۷۰ سال
تیراژ: 450هزار نسخه در روز(روز یکشنبه 800هزار نسخه)
خط فکری: راست میانه (بیشتر متمایل به راست)
تعداد روزنامه‌نگاران:300 نفر
شرح حال:
روزنامه گلوبو وابسته به شبکه رسانه‌ای «گلوبو» است که علاوه بر این نشریه چند روزنامه و مجله هفتگی را نیز منتشر و از لحاظ اهمیت دومین روزنامه مهم برزیل محسوب میشود. شبکه همچنین در برگیرنده کانال تلویزیونی، تلویزیون کابلی، تلویزیون گلوبو بین‌المللی و چند شبکه رادیویی است و آژانس خبری (خبرگزاری) نیز تحت عنوان خبرگزاری گلوبو در حوزه این مجموعه فعالیت دارد که علاوه بر پوشش داخلی در سطح منطقه آمریکای لاتین، اروپا، آمریکا و ژاپن فعال است.
در مقطعی از صاحب امتیازان این گروه به عنوان صاحبان برزیل و افرادی که در پس پرده به هدایت امور و زد و بندهای سیاسی مبادرت می‌ورزند، یاد می‌‌کردند. در این خصوص گرایشات کاملا هدفمند و جناحی به ویژه تمایلات آمریکایی آن به گونه‌ای شده بود که موجبات ناخرسندی خبرنگاران فعال در بخش‌های مختلف روزنامه را فراهم آورد. در انتقاد از رویه صاحبان این شبکه گفته میشد که اخبار کاملا گزینشی و روزنامه‌نگاری مستقل در این نشریه امری مشکل است. روزنامه گلوبو روزنامه‌ای است که در خصوص اخبار داخلی ضمن ارتباط با جناح دولتی از منتقدین جریان‌های فکری چپ چه در داخل و چه در سطح منطقه به ویژه هوگو چاوز است.
بخش بین‌المللی این نشریه از تنوع زیادی برخوردار و یکی از نکات برجسته آن توجه بیشتر به مناطق غیرسنتی برزیل (آمریکا، اروپا و یا ژاپن) است و در این قالب در مناسبات سیاست خارجی بیشتر توجه را به انتشار اخبار مناسبات برزیل با دیگر مناطق از جمله خاورمیانه، کشورهای عربی و آفریقا معطوف داشته است. در بعد بین‌المللی وزنه اخبار خاورمیانه در این نشریه سنگین تر از سایر اخبار بین‌المللی است. بنگاه خبری تاکنون در دو نوبت خبرنگار شبکه تلویزیونی خود را به تهران اعزام کرده است.
مجله هفتگی اپوکا
قدمت نشریه: 1998
تیراژ: ۴۱۸.۹۲۷ نسخه در هفته
خط فکری: راست میانه (بیشتر متمایل به راست)
تعداد روزنامه‌نگاران:۱۰۰ نفر
شرح حال:
مجله اپوکا بعد از مجله وژآ در حقیقت دومین مجله عمومی پرخواننده برزیل است که در آن عمده موضوعات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی منتشر و در مسائل داخلی وزنه موضوعات سیاسی برجسته تر است. در دستچین موضوعات بین‌المللی می‌‌توان گفت که « چهره دموکراتیکی» داشته و تقریبا به موضوعات مهم بین‌المللی و منطقه آمریکای لاتین با یک نگرش نه چندان افراطی و متعصبانه می‌پردازد. این نشریه نیز در گروه انتشاراتی « گلوبو» قرار دارد.
مجله هفتگی وژا
قدمت نشریه: ۱۹۶۸
تیراژ: 1.072.588 نسخه در هفته(از این تعداد 3.761 نسخه در خارج از برزیل توزیع میشود).
خط فکری: راست
شرح حال:
مجله هفتگی وژا متعلق به گروه انتشاراتی آوریل است. انتشارات آوریل یکی از بزرگ‌ترین ناشران برزیلی و در سطح آمریکای لاتین است که موضوعات مختلف اطلاع رسانی، آموزشی و تفریحی را در نشریات خود منتشر مینماید. موسسه آوریل در سال ۱۹۵۰ تاسیس و امروزه تعداد کارکنان آن از مرز ۸۶۰۰ نفر فراتر رفته که این افراد در قالب ناشر آوریل، کانال تلویزیونی و تلفن خبری فعالیت دارند. انتشارات آوریل سالانه ۳۰۰ عنوان نشریه را چاپ می‌‌کند که میزان فروش آنها ۱۶۴میلیون نسخه و خوانندگان این نشریات به مرز ۲۸میلیون نفر در سال می‌‌رسد. از ده مجله پرخواننده در کشور ۷ مجله متعلق به گروه آوریل است. مجله وژا در میان این مجلات داخلی پرتیراژترین و مقام چهارم را در جهان از لحاظ تعداد تیراژ دارا است. براساس اعلام موسسه کنترل گردش نشریات در برزیل تعداد خوانندگان این مجله در برزیل در سال ۲۰۰۷ رقمی معادل ۶/۸میلیون نفر بوده است. قیمت چاپ یک صفحه کامل (آگهی)در این مجله به ۱۰۰هزار‌دلار می‌‌رسد. انتشارات آوریل همچنین فعالیت گسترده‌ای را در زمینه انتشار کتب درسی مدارس داشته و به طور مشترک با دو انتشارات دیگر فعال در این حوزه سالانه ۴هزار عنوان کاتالوگ
و حدود ۳۰میلیون کتاب در سال چاپ می‌‌کنند.
شبکه تلویزیونی MTV که در 1990 راه‌اندازی شده نیز متعلق به گروه آوریل است. مجله وژا نشریه‌ای با افکار راست و در خصوص مسائل خاورمیانه، جهان عرب و جمهوری اسلامی ایران مواضعی مغرضانه دارد. در سال 1385 این نشریه گزارشگری را به ایران اعزام و گزارشاتی را در هفته‌نامه از وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران منتشر کرد. مجله وژا یکی از نشریات جنجالی در حوزه سیاسی به شمار می‌‌آید. بسیاری از جنجال‌های سیاسی در کشور که در مواردی موجبات برکناری یا تجدید ساختار برخی امور را موجب شده، از سوی خبرنگاران این مجله برملا یا اظهار شده است. مجله وژا همچنین شماره‌هایی مختص به برخی ایالات از جمله «وژا سانپائولو یا وژا ریو دو ژانیرو» دارد که جملگی درروزهای یکشنبه در روزنامه فروشی‌ها قابل خرید هستند.
مجله هفتگی ایستوئه
قدمت نشریه: 1976
تیراژ:۱۵۰هزار نسخه در هفته
خط فکری: میانه متمایل به دولت
شرح حال:
مجله ایستو ئهِ یک نشریه هفتگی است که محتوای آن اطلاعات عمومی (سیاسی- اجتماعی) است که توسط «انتشارات تریس» چاپ و منتشر میشود. انتشارات تریس یک ناشر برزیلی است که در سال 1973 تاسیس شده است. مجله ایستو ئه بر خلاف هفته‌نامه یک نشریه جنجال برانگیز سیاسی و اجتماعی نیست. گرچه وزنه اخبار سیاسی بین‌المللی در آن نیز قابل توجه است، اما نگاه بیطرفانه و حداقل بی تفاوتی را در دستچین کردن اخبار بین‌المللی دارد. کمتر مواضع ضد دولتی یا انتقادی از دولت دارد. در کنار مجله‌های وژا، اپوکا و کارتا کاپیتال به عنوان مهم‌ترین هفته‌نامه‌های سیاسی اجتماعی برزیل مطرح است.
منابع آماری:
- انجمن ملی روزنامه‌نگاری
- موسسه کنترل گردش روزنامه
- سایت‌های روزنامه‌های معتبر برزیلی
پاورقی:
1 - این روزنامه (Gazeto de Rio do Janeiro) در دهم سپتامبر 1808 هر شنبه منتشر میشد و بعدها دو هفته یکبار منتشر شده است.
۲ - هفته‌نامه وژا در سال ۱۹۹۲ مصاحبه اختصاصی با برادر رییس‌جمهور وقت برزیل ( فرناندو کولور د ملو) را منتشر نمود که در آن نامبرده افشاگری را در مورد رییس‌جمهور پیرامون انحراف پول‌های دولتی اظهار کرد که همین نکته به بحرانی علیه رییس‌جمهور منجر و زمینه برکناری او را فراهم آورد.
ارسال نظر