حضور ایران در کنفرانس ژنو ۲ در هاله‌ای از ابهام
دنیای اقتصاد- با نزدیک شدن به برگزاری کنفرانس ژنو ۲ درباره تحولات سوریه، حضور ایران در این نشست همچنان با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو است. نشستی که به زعم تحلیلگران سیاسی، از اهمیت فراوانی در خصوص بحران سوریه برخوردار است. در این ارتباط دبیرکل سازمان ملل متحد از تداوم اختلافات درباره دعوت از ایران در ژنو ۲ خبر داد. بان کی مون اعلام کرد که مشارکت ایران و عربستان در گفتوگوهای پیشنهادی درباره سوریه در ژنو موضوعی است که هنوز حل نشده است و همچنان برخی کشورها درباره دعوت از ایران و عربستان برای حضور در این نشست اختلاف نظر دارند. پیش‌تر هم کاترین اشتون در مراسم اختتامیه نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ در کنفرانس خبری درباره حضور ایران در ژنو ۲ گفته بود که ما از اخضر الابراهیمی، نماینده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه حمایت می‌کنیم. او تصمیم می‌گیرد که چه کشورهایی در کنفرانس مذکور حضور یابند. در همین ارتباط روزنامه استار تریبون با اشاره به گفتوگوهای ژنو ۲ گزارش داد که بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل روز دوشنبه در سخنان خود افزوده است که انتظار دارد دولت و اپوزیسیون سوریه هیات‌هایی را برای حضور در این گفت‌و‌گوها که برای تابستان برنامه‌ریزی شده است، اعزام کنند. مواضع متضاد در خصوص حضور ایران حضور ایران در نشست ژنو ۲ موضوعی است که از سوی مقامات غربی و از جمله بان کی مون دبیر کل سازمان ملل و همچنین اخضر ابراهیمی نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه انعکاس پیدا کرده است. مخالفت‌ها با حضور ایران در این نشست به این مساله بر می‌گردد که به زعم مقامات غربی، ایران یکی از حامیان جدی بشار اسد است که کمک‌های مالی و معنوی زیادی را در بقای نظام سوریه داشته است. در این خصوص فرانسه به‌عنوان اصلی‌ترین منتقد سیاست‌های ایران در سوریه با حضور ایران در کنفرانس بین‌المللی ژنو-۲ با موضوع بررسی راه حلی برای بحران سوریه، مخالفت کرده است. به گزارش عصر ایران به نقل از رویترز، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه گفت: مشارکت ایران را که تهدیدی برای ثبات منطقه‌ای به شمار می‌آید در کنفرانس ژنو ۲ رد می‌کنیم. در مقابل این دیدگاه دسته‌ای دیگر معتقدند که به دلیل جایگاه ایران در تحولات منطقه خاورمیانه و همچنین نقشی که این کشور می‌تواند در هدایت نظام سوریه به سمت گفتوگوهای ملی و منطقه‌ای ایفا کند، لازم است تا ایران در نشست‌ها و کنفرانس‌های مربوط به سوریه حضور پررنگی داشته باشد. در این ارتباط، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفته است که کشورش خواهان دعوت از دو کشور عربستان سعودی و ایران برای حضور در کنفرانس ژنو ۲ است. آمریکا روز پنج‌شنبه گذشته در یک موضع بینابین اعلام کرده بود که واشنگتن برگزاری کنفرانس ژنو ۲ را به حضور یا عدم مشارکت کشوری، مشروط نمی‌کند. قرار است در کنفرانس بین‌المللی ژنو ۲ با حضور کشورهای مهم جهانی و منطقه‌ای، راه‌حلی برای بحران سوریه پیدا شود. قبل از این هم موضوع مشارکت ایران در کنفرانس ژنو ۱ با اصرار روسیه از یک‌سو و مخالفت آمریکا از سوی دیگر روبه‌رو شد که در نهایت هم تهران حضور نیافت. مخالفت‌ها با حضور ایران در کنفرانس ژنو ۲ واکنش مقامات ایرانی را نیز به دنبال داشته است. در همین رابطه علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه در خصوص حضور یا عدم حضور ایران در کنفرانس ژنو ۲ گفته است که تهران در این کنفرانس شرکت کند یا نکند، به هر حال به تلاش‌های خود برای حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران سوریه ادامه خواهد داد و ما اجازه تحمیل شرایط علیه ملت سوریه را نمی‌دهیم. وی افزود: بر اساس اطلاعات رسیده، آمریکا با مشارکت ایران در کنفرانس مزبور مخالف نیست، اما برخی از کشورهای منطقه به منظور پیشگیری از به وقوع پیوستن این موضوع اعمال فشار می‌کنند. وی خاطرنشان کرد: بدون ایران نمی‌توان به هیچ‌گونه راه‌حل عملی در منطقه دست یافت. ایران قدرتمندترین کشور منطقه و دولت ما نشأت گرفته از ملت است. ژنو ۲، بیم‌ها و امیدها با فرسایشی شدن روند تحولات در سوریه و مواضع موافقان و مخالفان درخصوص رسیدن به یک توافق، بیش از پیش شاهد بیم‌ها و امیدها در این خصوص هستیم. شکست گفتوگوهای منطقه‌ای به ابتکار کشورهای موسوم به دوستان سوریه و به نتیجه نرسیدن کنفرانس‌های بین‌المللی همچون ژنو ۱، باعث شده تا خوش بینی‌ها در رسیدن به یک توافق در کنفرانس ژنو ۲، با تردیدهای فراوانی روبه‌رو شود. در این رابطه روزنامه الوطن چاپ کویت نیز با اشاره به شکست آمریکا و روسیه در رسیدن به توافقی درخصوص برگزاری کنفرانس ژنو ۲ به نقل از معاون وزیر خارجه روسیه نوشت که مذاکراتی در خصوص نحوه برگزاری ژنو ۲ باحضور نماینده سازمان ملل انجام شد؛ اما مسوولان آمریکایی و روسی بر سر مسائل بسیاری از جمله زمان و لیست مدعوین به توافق نرسیدند. در مقابل دیدگاه دیگر با خوش‌بینی به کنفرانس ژنو ۲، معتقدند که با توجه به هماهنگی مواضع بین دولت‌های غربی و دولت‌های منطقه‌ای مخالف سوریه از جمله قطر و عربستان، انتظار می‌رود که این نشست بتواند به یک چشم‌انداز روشن و عملیاتی در خصوص بحران سوریه دست پیدا کند. کنفرانس ژنو ۱، ماه ژوئن سال ۲۰۱۲ میلادی با حضور رهبران سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب و وزیران امور خارجه روسیه، آمریکا، بریتانیا، چین، فرانسه، ترکیه، عراق، کویت، قطر و رییس دیپلماسی اتحادیه اروپا برگزار شده و در آن توصیه شده بود در سوریه دولت انتقالی با شرکت نمایندگان همه طرف‌های درگیر تشکیل شود. اهمیت حضور ایران و عربستان در نشست ژنو ۲ از آنجا که درگیری‌ها در سوریه یک بحران منطقه‌ای به حساب می‌آید، به زعم کارشناسان و تحلیلگران سیاسی، بازیگران منطقه‌ای بهتر می‌توانند به یک توافق نسبی در این خصوص دست پیدا کنند. ایران و عربستان سعودی به عنوان دو کشور مهم و اثرگذار در منطقه خاورمیانه بهتر از بازیگران فرامنطقه‌ای ذی‌نفوذ در بحران سوریه می‌توانند زمینه‌های رسیدن به توافق میان دولت سوریه و مخالفان سوری را فراهم سازند. عدم حضور ایران و عربستان در کنفرانس ژنو ۱ باعث شد تا بسیاری از تحلیلگران سیاسی بر این عقیده باشند که عدم حضور دو دولت ایران و عربستان در این نشست باعث شده تا برخی دولت‌های منطقه همچون قطر که وزن و جایگاه مهمی در تحولات سوریه ندارد، بتواند در این نشست حضور پیدا کند و زمینه‌های رسیدن به یک توافق نسبی را از بین ببرد. بنابراین در مواضع جدید مقامات غربی این امید وجود دارد که زمینه‌های حضور دو دولت ایران و عربستان به عنوان بازیگران مطرح در بحران سوریه فراهم شود و این نشست با حضور بازیگران مطرح‌تر برگزار شود.
ارسال نظر