کاسه تحریم شکسته شده است

گروه دیپلماسی: در آستانه برگزاری دور ششم مذاکرات هسته‏ای ایران و گروه ۱+۵ موسوم به وین ۶، مقامات بلندپایه سیاسی دو طرف مواضع متفاوتی اتخاذ کرده‌اند. در شرایطی که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در تهران می‎گوید کاسه تحریم شکسته شده و هیچ بندزنی قادر نیست این کاسه شکسته را به‌صورت اول برگرداند، جان کری، وزیر خارجه آمریکا در مقاله‌ای در واشنگتن‌پست مدعی شد که برای کاهش تحریم‌های ایران، جهان به سادگی از این کشور می‌خواهد که ثابت کند فعالیت‌های هسته‌ای‌اش همان‌گونه‌ای است که ادعا می‌کند. همزمان عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز در آستانه مذاکرات تاکید کرد: «تلاش خواهیم کرد به راه‌حلی عادلانه و منطقی برسیم و با تثبیت حقوق مردم ایران به‌عنوان اولویتی اساسی، این مذاکرات را با اقتدار، سربلندی، افتخار و پیروزی پشت‌سر بگذاریم.»

سال‎های ۸۴ تا ۹۲ گذشت

در ایران، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری روز گذشته در همایش روز صنعت و معدن با بیان اینکه فضای روابط خارجی باید فضای مناسبی باشد تا صنعتگران و تولیدگران راحت‎تر بتوانند مواد اولیه و تکنولوژی وارد کنند، تاکید کرد: «کاسه تحریم شکسته شده و هیچ بندزنی قادر نیست این کاسه شکسته را به‌صورت اول برگرداند.» روحانی با اشاره به این موضوع که مذاکرات برد- برد تنها با خارجی‏ها نیست، ادامه داد: «دولت و بخش خصوصی، دولت و تولیدگر و قانون‌گذار و تولیدگر اینها همه باید مذاکرات برد-برد داشته باشند و در کنار یکدیگر بنشینند و مذاکره کنند.» رئیس‌جمهوری ایران اضافه کرد که دولت در زمینه سیاست خارجی قدم‎های درستی ظرف ۱۱ ماه گذشته برداشته است. رئیس‌جمهوری با بیان اینکه دولت راه دستیابی به موفقیت نهایی را به حول و قوه الهی ادامه خواهد داد، گفت: «تیم مذاکره‌کننده کشور، برای حرف زدن با شش قدرتی که در برابر ما هستند، کاملا تخصص و تجربه کافی دارد و سبک و سیاق مذاکره را می‌داند.» رئیس شورای عالی امنیت ملی که سخنانش با تشویق حضار قطع می‌شد، افزود: «روابطمان را با کشورهای همسایه نزدیک و نزدیک‌تر خواهیم کرد، حتی ما به یکی، دو کشور همسایه که هنوز تمایل نشان نداده‌اند، علامت لازم را برای روابط خوب داده‌ایم و می‌خواهیم روابط دوستانه، برادرانه، توام با حسن همجواری داشته باشیم؛ زیرا این همکاری‌ها به نفع کشور، همسایگان و همه ملت‌های منطقه است.» روحانی ادامه داد: «برای ایجاد ثبات، آرامش و جلوگیری از جنگ، همه توان خود را به کار گرفته و می‌گیریم و می‌دانیم، افراطی‌گری، خشونت، درشت‌گویی و دخالت در اینجا و آنجا به نفع هیچ کشوری نیست.» روحانی در ادامه تاکید کرد: «سال‎های ۸۴ تا ۹۲ گذشت و دیگر تکرار نمی‏شود. دولت یازدهم خود را خادم مردم می‎داند و هیچ تصمیم فردی بدون مشورت آن هم مشورت‎های چند‌باره اتخاذ نمی‏کند.»

تلاش برای راه حل عادلانه

از دیگر سو و تنها یک روز پیش از آغاز دور جدید گفت‌و‌گوهای هسته‎ای ایران با گروه ۱+۵، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده با اشاره به مذاکرات پیش‌رو در وین گفت: «تلاش خواهیم کرد به راه‌حلی عادلانه و منطقی برسیم و با تثبیت حقوق مردم ایران به‌عنوان اولویتی اساسی، این مذاکرات را با اقتدار، سربلندی، افتخار و پیروزی پشت‌سر بگذاریم.» به گزارش خبرگزاری فارس، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، تاکید کرد: «این‌بار سقفی برای مدت مذاکرات تعیین نشده، مگر تا ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر) که آخرین مهلت تعیین‌شده دوره ۶ ماهه برنامه اقدام مشترک است.» عراقچی افزود: «ما و همه طرف‌ها در ۱+۵، ظریف و خانم اشتون از ۱۱ تا ۲۹ تیر در وین از فرصت موجود استفاده می‌کنیم تا به توافق نهایی برسیم.» طبق روال، جلسات رسمی در ساختمان سازمان ملل متحد در وین و جلسات غیررسمی در هتل برگزار می‌شود. او گفت: «پیش‌بینی خاصی برای برگزاری جلسات دو و چندجانبه با هیات‌های مذاکره‌کننده نشده، اما طبیعت مذاکرات به نحوی است که چون ما با ۶ کشور طرفیم، طبعا هرجا احساس نیاز کنیم که لازم است با هیأتی جداگانه صحبت کنیم یا با دو هیأت،‌ نشست سه‌جانبه داشته باشیم، این کار را انجام خواهیم داد.» معاون وزیر امور خارجه، نخستین اصل مدنظر برای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را حفظ عزت و استقلال همه‌جانبه ایران به‌‌ویژه در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فنی دانست. عراقچی در گفت‌وگو با واحد مرکزی خبر همچنین با قدردانی از حمایت مردم از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای گفت: «مردم با صبوری مذاکرات را پیگیری می‌کنند و با محبت به ما روحیه می‌دهند و هرجا با آنان مواجه می‌شویم، با قوت از ما می‌خواهند با حفظ عزت، استقلال و اقتدار کشور در پی حل مساله هسته‌ای باشیم.» او افزود: «همه طالب این هستند که با حفظ این اصول، اگر راه‌حلی پیدا شود، این مشکل غیرضروری که ایجاد شده است، حل و فصل و تنش‌ها کم شود و ما حتما با همین منش حرکت خواهیم کرد.

سخنان روحانی، اوباما را متعهد کرد

همزمان و به گزارش انتخاب، جان کری در مقاله‏ای که در واشنگتن پست منتشر شد، انتقاداتی را علیه ایران مطرح کرد. به گفته کری، ۲۰ ژوئیه (۲۹ تیر) ضرب‌الاجل تعیین شده برای دستیابی به توافق دائم بر سر برنامه هسته‏ای ایران است و طرفین به سرعت در حال نزدیک شدن به این تاریخ هستند. وزیر خارجه آمریکا، با بیان اینکه مذاکره‌کنندگان ۱+۵ از اکنون تا ضرب‌الاجل ۲۰ ژوئیه در وین تلاش خواهند کرد، تاکید کرد که ممکن است فشاری برای افزایش این زمان وجود داشته باشد، اما تمدید توافق ممکن نیست؛ مگر اینکه تمام طرف‌های مذاکره‌کننده با آن موافقت کنند.

کری ادامه داد: «برای کاهش تحریم‌های ایران، جهان به‌سادگی از این کشور می‌خواهد که ثابت کند فعالیت‌های هسته‌ای‌اش همانگونه‌ای است که ادعا می‌کند.» طرف‌های مذاکره هسته‌ای با ایران روز سوم آذرماه سال گذشته، به توافقی موقت دست یافتند و هم‌اینک ایران و ۱+۵ در تلاش هستند که تا پیش از پایان یافتن مهلت ۶ ماهه توافق هسته‌ای یعنی بیستم ژوئیه ۲۹ تیرماه)، به توافقی جامع و نهایی دست یابند. جان کری روز دوشنبه در ادامه مقاله‌اش با اشاره به شکاف‌های موجود میان مواضع طرفین مذاکره مدعی شد که «این شکاف‌ها به خاطر تقاضاهای بیش از اندازه از جانب ما به‌ وجود نیامده‌اند» و افزود که ۶ قدرت جهانی «تا حد ممکن از خود انعطاف نشان داده‌اند.» این سخنان جان کری در شرایطی بیان می‌شود که تهران درخواست‌های گروه ۱+۵ را «زیاده‌خواهی» توصیف کرده است. در ادامه یادداشت، وزیر خارجه آمریکا ادعا کرده است: «در تمام این مدت، این مذاکرات گزینه‏ای برای مقامات ایران بوده است. آنها می‏توانند با برداشتن گام‎های ضروری در جهت اطمینان بخشیدن به دنیا که برنامه هسته‌ای‎شان صلح آمیز است، موافقت کنند یا فرصتی تاریخی برای پایان دادن به انزوای دیپلماتیک و اقتصادی ایران را از دست بدهند.» کری در ادامه می‏نویسد آمریکا و متحدانش به ایران نشان داده‏اند که چقدر جدیت دارند. او ادامه داد: «ما در مذاکرات برای دستیابی به توافق ژنو دستان‎مان را به سمت ایرانی‎ها دراز کرده و مستقیما با آنها دیدار کردیم تا دریابیم ایران از برنامه هسته‎ای چه می‏خواهد.» وزیر خارجه آمریکا، می‏نویسد: «در جریان این مذاکرات، مذاکره‌کنندگان ایرانی نیز جدی بودند. ایران با پیروی از توافقات‌مان در طرح اقدام مشترک برخی توقعات را برآورده کرده که فضا و فرصت لازم برای پیشروی به سمت مذاکرات جامع نهایی را ایجاد کرده است. ایران چه انتخابی خواهد کرد؟ باوجود ماه‎ها گفت‌وگو و مذاکره همچنان نمی‎دانیم. می‏دانیم که شکاف‎های بزرگی وجود دارد.» این مقام آمریکایی مدعی شد:« ما می‎دانیم که خوشبینی افکار عمومی ایران در مورد نتیجه بالقوه این مذاکرات با موضع‌گیری‎های تیم هسته‎ای ایران پشت درهای بسته سازگار نیست. این شکاف‎ها به خاطر درخواست‎های زیاده‎خواهانه ما نیست. برعکس، ما به دقت به سوالات و نگرانی‎های ایران گوش داده و انعطاف پذیری نشان داده‏ایم.» دور ششم گفت‌وگوها میان این گروه و ایران قرار است از امروز، ۱۱ تیرماه، با حضور کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در وین از سر گرفته شود. همچنین به گزارش «ایسنا»، جان کری، در این مقاله نوشت: «مقامات ایرانی بارها تاکید کرده‌اند که هیچ تمایلی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارند و فعالیت‌های هسته‌ای آنها تنها برای اهداف صلح‌آمیز و برطرف کردن نیازهای غیرنظامی طراحی شده است. اگر این را درست فرض کنیم ثابت کردن آن کار سختی نخواهد بود.» او همچنین به سخنان حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران اشاره کرد که گفته بود سیاست بین‌المللی ایران تغییر کرده و انتظار می‌رود رهبران جهان تهدیدات را به فرصت تبدیل کنند و گفت: «باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا نیز از این فرصت استفاده کرده تا از طریق مذاکره راه‌حلی برای مساله هسته‌ای ایران بیابد. ما وارد این مذاکرات شدیم چون معتقد بودیم که یک شانس واقعی برای موفقیت‌مان وجود دارد.»