بررسی آینده مذاکرات هسته‌ای در بروکسل

«علی خرم» مشاور وزیر امورخارجه در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی با توجه به دیدار محمدجواد ظریف و کاترین اشتون در بروکسل، می‌گوید که این دیدار صرفا یک دیدار هماهنگی بوده و نمی‌تواند به بررسی محتوایی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ به خصوص آمریکا بپردازد. سخنگوی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تایید کرد که دوشنبه اول سپتامبر(دهم شهریور) محمد جواد ظریف و کاترین اشتون در چارچوب مذاکرات هسته‌ای در بروکسل با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو خواهند کرد. موضوع این گفت‌وگو هماهنگی دو طرف برای دور هفتم مذاکرات جامع اتمی میان ایران و گروه ۱+۵ است. این دور از مذاکرات قرار است شهریور ماه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شود. این دیدار در حالی صورت می‌گیرد که ایران و گروه ۱+۵ مهلت ۶ ماهه توافق مقدماتی ژنو را با هدف دستیابی به یک توافق جامع و حل فصل نهایی پرونده اتمی ایران از جمله رفع تحریم‌ها علیه این کشور، تا سوم آذر (۲۴ نوامبر) تمدید کرده‌اند. براساس اظهارات کارشناسان این دیدار به طرفین، به خصوص طرف ایرانی فرصت می‌دهد که بر مبنای آن به پاسخ این پرسش دست یابند که آیا برای ادامه مذاکرات در گروه ۱+۵ اجماعی وجود دارد و آنها توانسته‌اند اختلافات گذشته را رفع کنند یا همچنان در این گروه اختلاف دیدگاه حاکم است. علی خرم، مشاور وزیر امورخارجه بر این عقیده است که دیدار مذاکره‌کنندگان ارشد هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در بروکسل دیداری مهم و تسهیل‌کننده به منظور دستیابی به توافق است. این گفت‌وگو در پی می‌آید:

وزیر امور خارجه قرار است این هفته با کاترین اشتون در بروکسل مذاکراتی داشته باشد. با توجه به نزدیک شدن به نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل این دیدار از چه جنبه‌هایی دارای اهمیت است؟

این دیدار در راستای تلاش‌های دیپلماتیک دو طرف در وین ۵ است که در نهایت به وین ۶ منتهی شد. در حال حاضر این تلاش‌ها و دیدارها انجام می‌شود تا به دور هفتم مذاکرات برسد. کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده گروه ۱+۵ با وزیر امور خارجه ایران برای بررسی برنامه‌های پیش رو با یکدیگر مذاکره می‌کنند تا ایرادها، تنگناها و اختلاف نظر‌ها شناسایی شود و بر اساس آن مشخص شود چه مذاکراتی را ایران باید به صورت دو جانبه با برخی کشورها قبل از دور هفتم مذاکرات انجام دهد. همچنین طی این دیدار خانم اشتون دیدگاه‌ها و نظرهای طرف ایرانی را که طی مدت برگزاری وین ۶ مورد صحبت و تحلیل قرار گرفته است جمع‌آوری کرده تا دوره هفتم مذاکرات براساس یک واقع گرایی برگزار شود. بنابراین جلسه بروکسل برای هماهنگی نشست بعدی خواهد بود.

با توجه به اینکه قرار است در آینده مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تغییر پیدا کند، آیا ممکن است تغییری در نحوه مذاکرات ایران با مسوول سیاست خارجی اروپا صورت بگیرد؟

در کشورهای توسعه‌یافته، سیاست‌ها با تغییر افراد عوض نمی‌شود و همان روند گذشته حفظ می‌شود. فرد بعدی از یک نقطه‌ای کار را بر عهده می‌گیرد و با همان سیاست‌ها، کار را ادامه می‌دهد. البته افراد به صورت عاطفی یا دیدگاه‌های شخصی هم موثر هستند، ولی در کل دیدگاه‌های سازمانی است که مورد پیگیری قرار می‌گیرد. از این رو با تغییر مسوول سیاست خارجی، همچنان دیدگاه‌های اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ پیش می‌رود. اگر دیدگاه‌های اتحادیه و ۱+۵ مثبت باشد، آن شخص نیز مثبت برخورد می‌کند یا بالعکس. رویکرد خانم اشتون نیز مانند سولانا مثبت بود. نفر بعدی نیز مثبت خواهد بود.

آیا این دیدار کمکی به برطرف کردن نقاط چالشی میان ایران و آمریکا خواهد کرد؟

به‌طور مستقیم خیر؛ این دیدار ربطی به برطرف کردن نقاط چالشی ایران و آمریکا ندارد. زیرا اختلافات ایران و آمریکا باید بین تهران و واشنگتن بررسی و حل شود. خانم اشتون تنها نقش هماهنگ‌کننده دارد، نه نقش سیاست‌گذار. از این رو مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تنها به بررسی این موضوع می‌پردازد که کدام موضوع مربوط به آمریکا است و کدام موضوع به فرانسه، انگلستان یا کشور دیگر که ایران نیز براساس آن دیدارهای دوجانبه‌ای داشته باشد و موضوع را حل کند.

آیا این امکان وجود داشت که در کنار اشتون در دیدار با ظریف که به منظور جمع بندی نظرات اروپایی صورت می‌گیرد، نماینده آمریکا حضور می‌داشت که طی آن جمع بندی نظرات آمریکایی به منظور دستیابی به راه‌حل انجام می‌شد؟

جلسه بروکسل تنها یک جلسه هماهنگی است؛ در حالی که موضوعی که باید با آمریکا نشست و برخاست شود، موضوع محتوایی است. بنابراین از دو جنس متفاوت است. در جلسه بروکسل تنها مواردی که ایران و آمریکا باید بر سر آن بحث کنند تا به راه‌حل دست یابند، شناسایی می‌شود. اما چگونگی بحث و دستیابی به نتیجه بین ایران و آمریکا، جلسه‌ای جداگانه می‌طلبد.