سفر حساس نخست‌وزیر عراق به تهران

در شرایطی که عراق درگیر مبارزه علیه نیروهای تروریستی داعش است، حیدر العبادی، نخست‌وزیر این کشور فردا دوشنبه وارد تهران می‎شود تا دو کشور در رابطه با مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی‏هایی داشته باشند. سفر العبادی به دلیل هماهنگی مواضع بین عراق و ایران به‌ویژه در رابطه با اقدامات گروه‌های تروریستی و نیز نقشی که ایران در جنگ با تروریست‌ها ایفا می‌کند، مهم ارزیابی می‌شود. ایران و عراق در دوران ۸ ساله نخست‌وزیری نوری مالکی همواره روابط حسنه‌ای داشتند و بعضا بیم آن می‎رفت که با کنار رفتن مالکی از قدرت این روابط نیز کمرنگ شود اما تغییر نخست‌وزیر در این کشور نه تنها باعث نشد روابط تهران-بغداد کمرنگ‎تر شود بلکه دولت حیدر العبادی با استقبال و حمایت جمهوری اسلامی ایران مواجه شد. همزمان با انتخاب نخست‌وزیر و تشکیل دولت جدید عراق نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به بغداد رفت و ضمن اعلام حمایت کامل ایران از روی کار آمدن دولت و نخست‌وزیر جدید این کشور خواهان ارتقای روابط دو کشور در این دوره شد. اکنون نیز قرار است حیدر العبادی به تهران سفر کند. حسن دانایی‌فر، سفیر ایران در بغداد در این رابطه گفت که نخست‌وزیر عراق عصر روز دوشنبه به منظور دیدار با مسوولان ایرانی در سفری دو روزه عازم تهران خواهد شد. او این سفر را در چارچوب روابط دوجانبه و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی عنوان کرد. قرار است در این سفر ضمن بررسی سطح روابط دوجانبه سیاسی و مسائل منطقه‎ای و بین‎الملل موضوعات اقتصادی هم در دستور کار قرار گیرد، از این رو وزیران اقتصادی عراقی نیز نخست‌وزیر این کشور را در این سفر همراهی می‎کنند.

حیدر العبادی در روزهای پایانی مرداد ماه ۹۳ با حکم فوادمعصوم، رئیس‌جمهوری عراق مامور تشکیل کابینه شد. نخست‌وزیر عراق در نیویورک و در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل با حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت و گو کرد. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در اوج جنگ داخلی و تهدید بغداد توسط نیروهای تکفیری، با سفر به عراق و دیدار با مقامات و نخبگان سیاسی و مذهبی عراقی بر حمایت ایران از دولت مرکزی و تلاش‌‌های آن برای حفظ یکپارچگی و مقابله با جریان تروریستی تاکید کرده بود. این سفر با بازتاب بسیار گسترده‌ای در رسانه‌های عربی به ویژه رسانه‌های منطقه و عراق روبه‌رو شد و حامل این پیام مهم برای دولت جدید عراق بود که جمهوری اسلامی ایران همچنان پشتیبان دولت و ملت عراق خواهد بود.

عراق می‎تواند نیازهایش را تامین کند

از سوی دیگر، به گفته سفیر ایران در بغداد، شرایط کنونی با توجه به وضعیت داعش و نیروهای ائتلافی که به ظاهر برای مبارزه با داعش در منطقه شکل گرفته این سفر را مهم و حساس می‌کند؛ دانایی فر تاکید کرد: «از این رو این ایام نیازمند رایزنی و تبادل‌نظر است.»

سفیر ایران در بغداد در پاسخ به این پرسش که آیا در سفر نخست‌وزیر عراق به تهران با توجه به شرایط این کشور در قبال داعش، ایران قصد اعطای هبه نظامی به این کشور را همانند لبنان دارد، گفت: «همکاری‌های گسترده‌ای بین ایران و عراق وجود دارد و مسائل منطقه‌ای این ضرورت را ایجاب می‌کند که از نزدیک مسائل و مطالبات دو کشور را دنبال کنیم و تاکید بر این مسائل است.» دانایی‌فر تاکید کرد: «عراق متفاوت از لبنان است، این کشور ثروتمند بوده و دارای منابعی است از این رو می‌تواند نیازهای خودش را به تنهایی فراهم کند.» پس از آنکه داعش وارد مرزهای عراق شد و عملیات گسترده‌ای را به منظور سقوط موصل ترتیب داد، کار برای دولت نوری مالکی بسیار دشوار شد. نوری مالکی که به دلیل برخی سیاست‎هایش، با انتقادات جدی در داخل و خارج از کشور مواجه شده بود، سرانجام دو ماه پیش اعلام کرد به نفع حیدر العبادی از کاندیدا شدن برای دور سوم نخست‌وزیری در کشور انصراف می‎دهد. با کناره‌گیری نوری مالکی، حیدر العبادی رسما به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد؛ نخست‌وزیری که این بار مورد تایید همزمان ایران و عربستان سعودی بود. زیرا ریاض برخلاف تهران با نوری مالکی روابط خوبی نداشت. در واقع عربستان در سال‌های گذشته و پس از اشغال عراق موضع منفی نسبت به دولت بغداد داشت و نگران بود که با روی کار آمدن دولت شیعی در عراق، اهل سنت به حاشیه رانده شوند. کابینه جدید در عراق در حالی کار خود را آغاز خواهد کرد که با بحرانی بسیار جدی به نام داعش مواجه است. در این میان العبادی در برابر چالش اعلام خلافت اسلامی در عراق و بخشی از سوریه متعهد به بازگرداندن امنیت در کشور و مقابله با چالش‌های امنیتی شده است. لذا به نظر می‌رسد دولت جدید در عراق کار بسیار دشواری را در مبارزه با این شورشیان در برابر خود دارد. زیرا چالش داعش تا حدی جدی شده است که حتی کشورهای غربی و دیگر کشورهای منطقه را نیز به واکنش واداشته است.