نامه 50 نماینده به رئیس‌جمهوری درباره نقض برجام
گروه دیپلماسی: در شرایطی که توافق هسته‌ای بین ایران و 6 قدرت جهانی در مراحل اجرایی مقدماتی قرار دارد، تصویب قانونی جدید که به تازگی توسط باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا امضا شده است واکنش‌هایی را در داخل ایران به دنبال داشته‌است. در همین رابطه ۵۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اعتراض خود را نسبت به نقض برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) توسط آمریکا اعلام کردند.


البته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا پس از تصویب این قانون در نامه‌ای به محمد جواد ظریف همتای ایرانی خود متعهد شد که ایالات‌متحده این قانون را به نحوی اجرا می‌کند که به منافع اقتصادی مشروع در ایران لطمه‌ای وارد نشود. این اقدام کری با واکنش تند جمهوری‌خواهان مواجه شد و آنها، وزیر خارجه آمریکا را براساس آنچه خود «نشان دادن راه‌های دور زدن این قانون به ایران» خواندند، مورد هجمه قرار دادند. این در حالی است که در داخل آمریکا برخی مقامات کاخ سفید نگران هستند که چنین قوانینی از سوی مخالفان، راهی برای تضعیف توافقی باشد که در نهایت نتوانستند آن را رد کنند. به گزارش «ایسنا» به نقل از نشریه کریستین‌ ساینس مانیتور،جان کری وزیر خارجه ایالات‌متحده با بیان این مطلب که اوباما مفادی را که ممکن است در توافق هسته‌ای اختلال ایجاد کند، لغو خواهد کرد، به این مساله واکنش نشان داد. براساس قانونی که اخیرا در کنگره ایالات‌متحده تصویب و به امضای اوباما رسید، شهروندان 38 کشور عمدتا اروپایی که برای ورود به آمریکا نیاز به اخذ روادید (ویزا) ندارند اگر از شهروندان ایران، سوریه، عراق و سودان باشند یا از سال 2011 به یکی از این 4 کشور سفر کرده باشند، باید مجدد برای دریافت ویزا اقدام کنند. به نوشته کریستین ساینس مانیتور، نگرانی مقامات ایران این است که این قانون جدید به اقتصاد ایران صدمه وارد کند. مقامات ایران بر این باورند که نمایندگان تجاری با علم به اینکه ممکن است شرایط دشواری را برای ورود به آمریکا داشته باشند، از سفر به ایران، خودداری کنند. محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران در گفت‌وگو با نشریه آمریکایی نیویورکر این قانون جدید روادید را بی‌معنی خواند و اضافه کرد که هیچ ایرانی یا کسی که به ایران سفر کرده به غرب حمله نکرده است. او در این باره گفت: «از آنجا‌ که بسیاری از مردم شما توسط اتباع کشور‌‌های متحد شما یا افرادی که از کشورهای متحد شما بازدید کرده‌اند، مورد حمله قرار گرفته‌اند، تصویب این قانون نوعی آدرس غلط است.» به نظر می‌رسد که این اظهارات ارجاع غیرمستقیم به عربستان سعودی و پاکستان باشد که اتباعشان یا افرادی که اخیرا به این دو کشور سفر کرده‌اند در حملات سن برناردینو و پاریس دست داشتند. اندکی پس از تصویب این قانون، جان کری در نامه‌ای به ظریف متعهد شد که ایالات‌متحده این قانون را به نحوی اجرا می‌کند که به منافع اقتصادی مشروع در ایران لطمه وارد نشود و به دنبال راه‌هایی است که هر شرایطی را که توافق هسته‌ای را نقض می‌کند، لغو کند.


نامه ۵۰ نماینده به روحانی

باوجود نامه وزیر خارجه آمریکا در ایران همچنان نگرانی‌ها و اعتراضاتی نسبت به قانون جدید وجود دارد. در همین رابطه عضو کمیسیون امنیت‌ملی مجلس از نامه‌ ۵۰ نماینده مجلس به رئیس‌جمهور در اعتراض به نقض برجام توسط آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد. محمدجواد کریمی‌قدوسی، عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، از نامه‌ای با امضای ۵۰ نماینده مجلس در اعتراض به نقض برجام توسط آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خطاب به رئیس‌جمهور خبر داد و گفت: «مجلس و اعضای کمیسیون امنیت‌ملی مجلس به‌طور جدی موارد نقض برجام از سوی آمریکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را پیگیری می‌کنند و خواهان برخورد قاطع دولت و دستگاه دیپلماسی کشور با این بدعهدی‌ها هستند.» او با اشاره به مفاد نامه ۵۰ نماینده مجلس به رئیس‌جمهور تاکید کرد: «در این نامه بر گزارش اخیر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قطعنامه شورای حکام آژانس، مصوبه اخیر پارلمان آمریکا درباره محدودیت ویزا و نیز نامه جان‌کری، وزیر خارجه آمریکا به ظریف تاکید شده و نمایندگان خواهان برخورد جدی دولت و دستگاه دیپلماسی در این چهار حوزه هستند.» به گفته این نماینده این نامه به‌زودی تقدیم هیات‌رئیسه مجلس می‌شود.


ظریف به کمیسیون می‌رود

همزمان عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس با اشاره به ارسال نامه اعتراضی این کمیسیون‌ به شورای عالی امنیت‌ ملی درباره قانون اخیر کنگره آمریکا گفت: «همچنین وزیر امور خارجه برای توضیحاتی در این رابطه به نشست هفته آینده کمیسیون می‌آید.» سیدباقر حسینی، در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت از ارسال نامه کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس به شورای عالی امنیت ملی خبر داد و گفت: «این نامه در رابطه به اقدام اخیر کنگره و دولت آمریکا در تصویب و اجرای قانون محدودیت سفر به ایران تدوین شده و به شورای عالی امنیت ملی ارسال می‌شود.» نماینده مردم زابل و زهک در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «در نامه مذکور تاکید شده است که قانون محدودیت سفر به ایران قطعا نقض برجام است و وزارت امور خارجه و شورای عالی امنیت ملی باید واکنش قاطعی را نسبت به این مساله داشته باشند.» همچنین عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس، از حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در نشست هفته آینده این کمیسیون خبر داد و گفت: «ظریف و معاونان او با حضور در جلسه روز‌(یکشنبه 6 دی ماه) این کمیسیون، درباره قانون محدودیت سفر به ایران و شرایط برجام گزارشی را ارائه می‌کند.»


نقض برجام

از سوی دیگر اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در واکنش به قانون روادید آمریکا با بیان اینکه قانون محدودیت سفر به ایران نقض صریح برجام است، گفت: «باید هر چه سریع‌تر جلوی این قانون را با انجام اقدامات لازم گرفت.» نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به ابلاغ قانون محدودیت سفر به ایران از سوی رئیس‌جمهور ‌آمریکا گفت: «این مصوبه‌ای که در کنگره آمریکا به تصویب رسیده و از سوی رئیس‌جمهور آمریکا تایید شده است در اصل نقض برجام است.» کوثری تاکید کرد که همه از جمله مسوولان دولتی و دیپلماسی کشور باید نسبت به این قانون عکس‌العمل محکمی نشان دهند. عضو کمیسیون بررسی برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «ما باید هرچه سریع‌تر جلوی قانون مذکور را بگیریم تا هم این موضوع و هم موارد دیگر تکرار نشود که اینها خیال کنند از یک طرف می‌توانند توافق را به نتیجه برسانند و از طرف دیگر می‌توانند پشت‌سر هم چنین مواردی را علیه ما تصویب کنند.»


مقابله به مثل

البته واکنش نمایندگان مجلس به همین جا ختم نشد و نمایندگان با ارائه طرحی مقابله به مثل کرده‌اند. نماینده دامغان در مجلس شورای‌ اسلامی از تدوین طرح دو فوریتی با هدف ایجاد محدودیت برای ورود سربازان و سیاستمداران آمریکایی به ایران خبر داد. عبدالرحمان رستمیان در گفت‌وگو با خانه ملت گفت: «تعدادی از نمایندگان مجلس در واکنش به تصویب قانون محدودیت سفر به ایران در کنگره آمریکا در حال تدوین و تنظیم طرح دو فوریتی هستند.» او تاکید کرد: «پیرو مصوبه آمریکا، در این طرح دو فوریتی محدودیت ورود به ایران برای سربازان آمریکایی که در کشورهای دیگر جنگیدند یا مرتکب قتل شدند و سیاستمداران، مدیران و نمایندگان مجلسی که مصوباتی برای حمله آمریکا به سایر کشور‌ها تصویب کردند و موجب ورود آسیب به کشورهای اروپایی، آسیایی یا آفریقایی شده‌اند، ایجاد می‌شود.» نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه داد: «البته این طرح برای مردم آمریکا که هیچ دخالتی در امور زورگویانه این کشور نداشتند، محدودیتی ایجاد نمی‌کند.» او افزود که این طرح تا هفته دیگر تنظیم و پس از جمع آرای نمایندگان به هیات‌رئیسه تقدیم می‌شود.


توضیحات واشنگتن

همزمان با واکنش‌های تند نمایندگان مجلس ایران مقامات کاخ سفید تلاش دارند به ایران تاکید کنند که این قانون تداخلی با منافع اقتصادی ایران و همچنین روند اجرای برجام نخواهد داشت. در همین راستا، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به انتقادات ایران علیه تغییرات جدید قانون لغو روادید که ایران را هدف قرار می‌دهد، گفت: «ما به اجرای تعهدات مان براساس برجام پایبند هستیم.»به گزارش «ایسنا» جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری روز دوشنبه خود در پاسخ به سوالی درباره نامه جان کری، وزیر امور خارجه این کشور به محمدجواد ظریف همتای ایرانی‌اش درباره تغییر قانون لغو روادید که ایران را نیز هدف قرار می‌دهد، به تکرار اظهارات کری در این نامه پرداخت و گفت که این قانون به منافع اقتصادی مشروع ایران، به‌عنوان مثال در زمینه‌هایی که قرار است تحریم‌ها با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) لغو شود، آسیبی نخواهد زد. هیچ دلیلی وجود ندارد که قانون جدید بخواهد مداخله‌ای در منافع اقتصادی ایران داشته باشد و این نکته‌ای است که وزیر خارجه نیز در نامه خود بر آن تاکید داشت. براساس گزارش پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، کربی در ادامه تاکید کرد که قانون جدید لغو روادید ارتباطی با اجرای برجام ندارد و همچنان راه‌هایی برای انجام سفرهای تجاری قانونی به ایران وجود دارد که می‌تواند صورت گیرد. او تاکید کرد: «آمریکا به تعهدات خود طبق برجام پایبند خواهد بود و ما انتظار داریم که ایران نیز این چنین باشد. تمایل ما برای پایبندی و اجرای تعهداتمان تغییر نخواهد کرد.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه با بیان اینکه آمریکا علاوه بر این، متعهد به تامین ایمنی و امنیت شهروندانش است، افزود: «ما قصدی برای لطمه به اجرای برجام نداریم و نمی‌خواهیم تحت هیچ شرایطی تعهداتمان را تضعیف کنیم. ما ۱۰۰ درصد به تعهدات‌مان پایبند هستیم و می‌خواهیم که ایران به جلو پیش برود.»


اراده کاخ سفید

همزمان فاکس نیوز اعلام کرد کاخ سفید می‌تواند مانع تصویب قانون جدید صدور روادید شود. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما و به نقل از فاکس نیوز، کنگره آمریکا به تازگی، محدودیت‌های بیشتری را درخصوص صدور روادید برای کسانی که به ایران سفر کرده بودند، تصویب کرد. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در نامه خود که تعطیلات آخر هفته (روز یکشنبه) منتشر شد، ادعا کرد دولت اوباما می‌تواند این الزامات را لغو و از دیگر شیوه‌ها برای حل مشکل استفاده کند.


خشم جمهوری‌خواهان

قانون جدید آمریکا البته باعث تقابل میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها یا کاخ سفید و کنگره نیز شده است و جمهوری‌خواهان به دلیل نامه نگاری جان کری با همتای ایرانی خود بسیار خشمگین هستند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فاکس نیوز، جمهوری‌خواهان، وزیر امور خارجه آمریکا را به دلیل ارسال نامه برای «محمدجواد ظریف» و تاکید بر این نکته که دولت آمریکا به تهران کمک خواهد کرد تا قانون جدید محدودیت ویزا را دور بزند، شدیدا مورد انتقاد قرار دادند. در همین رابطه «اد رویس» رئیس کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان آمریکا، مدعی شد: «به‌جای آنکه دولت آمریکا راه‌های جایگزین را به ایران نشان دهد لازم است تا توجه خود را به مواردی همچون آزمایش موشکی اخیر ایران، ادامه حمایت این کشور از گروه‌هایی همچون حزب‌الله و زندانی کردن آمریکایی‌ها معطوف کند.» کوین مک کارتی، رهبر اکثریت در مجلس نمایندگان آمریکا نیز با ابراز نگرانی درباره این اقدام جان کری ادعا کرد: «وزیر خارجه در پاسخ به اعتراضات ایران یک استثنا را به آنها داده است. برخلاف آنچه وزیر خارجه آمریکا به ایران قول داده باید بگویم که کنگره اجازه چنین کاری را نمی‌دهد؛ زیرا ما این قانون را برای حفظ امنیت مردم آمریکا تصویب کرده‌ایم.»


بازرسان آژانس، استثنا هستند

از سوی دیگر وب سایت روزنامه نگاری پژوهشی پولیتیکو اعلام کرد اگر هم آمریکا بخواهد در قانون جدید محدودیت ورود بدون روادید به آمریکا استثنائاتی در نظر بگیرد، این استثنا صرفا شامل حال بازرسان اروپایی خواهد شد که پس از آغاز اجرای برجام به ایران سرازیر خواهند شد. به گزارش ایران هسته‌ای، این وب‌سایت آمریکایی این مطلب را در تحلیل محتوای نامه‌ای منتشر کرده که جان کری به محمد جواد ظریف نوشته و در آن اعلام کرده شاید دولت آمریکا اجرای قانون جدید ویزا را در برخی موارد مرتبط با ایران متوقف کند. نویسنده این مطلب دیوید کوهن و تاریخ انتشار آن روز یکشنبه ۲۹ آذر ۱۳۹۴ (۲۰ دسامبر ۲۰۱۵) است. دولت ایران نامه کری را به‌عنوان یک تضمین مستحکم از سوی آمریکا مبنی بر اینکه این کشور حتما برجام را اجرا خواهد کرد، در نظر گرفته و از شکایت به کمیسیون مشترک صرف‌نظر کرده است.


کمپین اعتراضی

همزمان در داخل ایران برای اعتراض به قانون ممنوعیت برنامه ویزای آمریکا کمپینی تشکیل شده است که در این کمپین از شهروندان ایرانی خواسته شده تا در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ IranMessage# اعتراض خود را نسبت به اقدام آمریکا اعلام کنند.