«دنیای اقتصاد» تولید ۱۱ ماهه خودروسازان خصوصی را بررسی کرد
مونتاژکاران در مسیر قله ۳۰۰ هزار دستگاهی
طبق آمار اعلامی، کل تولید خودروسازان بخش خصوصی در ۱۱ ماه امسال، حدود ۲۸۰هزار دستگاه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۶۱ درصدی را نشان می‌دهد.
خودروسازان خصوصی که در یکی، دو سال ابتدایی تحریم (۹۷ و ۹۸) مانند دیگر شرکت‌های خودروساز کشور با افت تولید و خالی ماندن بخش قابل‌توجهی از ظرفیت مواجه بودند، از سال ۹۹ به بعد در مسیر جهش قرار گرفتند. روند صعودی تولید خودروسازان خصوصی، در سال ۱۴۰۱ جهشی بلند را تجربه کرد و این روند در سال‌جاری نیز ادامه یافته است. از همین رو انتظار می‌رود در صورت تداوم این روند، مونتاژکاران مرزهای جدیدی از تولید را فتح کنند.
اینکه چرا چنین جهش بلندی به‌ویژه طی دو سال اخیر (۱۴۰۱ و ۱۴۰۲) در تولید خودروسازان بخش خصوصی رخ داده، دلایل مختلفی دارد، از جمله رشد واردات قطعات از چین، تهاتر پول نفت و قطعات خودرو بین ایران و چین، قیمت‌گذاری تقریبا غیر‌دستوری و توجه بیش از پیش سیاستگذار به خصوصی‌ها.
در این بین، ماجرای تهاتر پول نفت ایران با قطعات خودرویی تولید چین، بیش از هر موضوع دیگری بر جهش تولید خصوصی‌ها اثرگذار بوده است. به‌ویژه طی سال‌جاری، حجم عظیمی از قطعات چینی از محل سرریز پول نفت وارد کشور شده و به تبع آن، تولید در بخش خصوصی صنعت خودرو که تقریبا ۱۰۰درصد چینی است، رشد سنگینی را تجربه کرده است. خودروسازان خصوصی تا همین سه سال پیش نیز آمار تولید بالای ۱۰۰هزار دستگاه نداشتند، اما در سال‌جاری و در حالی که تقریبا یک ماه تا پایان سال باقی مانده، کل تولید آنها به حدود ۲۸۰هزار دستگاه رسیده است. این امکان وجود دارد که در پایان امسال، تولید کل در بخش خصوصی صنعت خودرو به ۳۰۰هزار دستگاه نیز برسد.
جدا از موضوع وفور قطعات وارداتی از چین، مساله دیگری که در رشد تولید خودروسازان خصوصی اثرگذار بوده، آزادی نسبی تعیین قیمت است. خصوصی‌ها در این سال‌ها و به استثنای یک سال گذشته، معمولا در قیمت‌گذاری آزاد بوده‌اند، بنابراین از جنبه نقدینگی، چالش خاصی برای تولید و رشد تولید نداشته‌اند (درست عکس خودروسازان وابسته به دولت).
حتی در همین یک سال اخیر نیز که قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌های بخش خصوصی آزادی قبل را نداشته، آنها تا حد امکان حرف خود را در تعیین قیمت به کرسی نشانده‌اند. بنابراین خصوصی‌ها از حیث تامین نقدینگی برای رشد تولید، چالش خاصی را نداشته و ندارند و با توجه به وفور قطعات وارداتی، سرعت تولید را به‌ویژه در سال گذشته و امسال بالا برده‌اند.
شتاب‌گیری تولید در بخش خصوصی صنعت خودرو البته سبب تحقق برنامه مدنظر وزارت صمت برای امسال نشده، چه آنکه آمار تولید تا پایان بهمن نشان می‌دهد برنامه موردنظر محقق نخواهد شد. با این حال، روند رو به رشد تولید خصوصی‌ها، افزایش سهم آنها از بازار خودرو کشور را به دنبال داشته و باید منتظر ماند و دید آیا این روند در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت یا متوقف می‌شود.
مونتاژکاران در نزدیکی‌های ۳۰۰هزار دستگاه
بنابر آماری که وزارت صمت منتشر کرده، کل تولید خودروسازان خصوصی شامل انواع محصولات -از سواری تا کامیون- ۲۷۹هزار و ۱۵۹ دستگاه بوده است. با توجه به میانگین تولید ماهانه ۲۸هزار دستگاهی خودروسازان خصوصی، به احتمال فراوان آنها قله ۳۰۰هزار دستگاهی را تا پایان سال فتح خواهند کرد.
در این بین، سهم اعظم تولید به مدل‌های سواری اختصاص دارد که ۲۲۵هزار و ۸۹۸ دستگاه بوده است. این تعداد تولید سبب شده خودروسازان خصوصی نسبت به ۱۱ ماه سال گذشته رشد ۷۳ درصدی تیراژ را در بخش سواری تجربه کنند.
مونتاژکاران، در بخش وانت نیز رشد تولید ۳۱ درصدی داشته‌اند که ناشی از تولید ۳۰هزار و ۷۹۷ دستگاهی این محصول است. در بخش کامیون، کامیونت و کشنده هم خودروسازان خصوصی با رشد تولید ۲۶ درصدی در ۱۱ ماه امسال مواجه بوده‌اند. کل تولید مونتاژکاران در این بخش، ۲۰هزار و ۸۷۳ دستگاه اعلام شده است.
خصوصی‌ها اما در تولید ون، اتوبوس و مینی‌بوس رشد منفی داشته‌اند. کل تولید ون در بخش خصوصی تا پایان بهمن امسال، ۵۵۷ دستگاه بوده که در مقایسه با ۱۱ ماه سال گذشته افت ۵۳ درصدی را نشان می‌دهد.
تولید اتوبوس نیز ۴۰۱ دستگاه بوده که نشان از افت ۳۴ درصدی این محصول دارد. همچنین با تولید ۶۳۳ دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس، مونتاژکاران نسبت به ۱۱ ماه پارسال افت ۳۷ درصدی را در این بخش تجربه کرده‌اند. با توجه به تیراژ حدودا یک میلیون و ۲۳۰هزار دستگاهی انواع خودرو در کشور طی ۱۱ ماه امسال، سهم خودروسازان خصوصی از تولید به بالای ۲۳درصد رسیده است.
در حالت تفکیکی، سهم مونتاژکاران از تولید محصولات سواری، به حدود ۲۲درصد می‌رسد. در بخش خودروهای تجاری (غیر وانت) نیز مونتاژکاران با تیراژ ۲۲هزار و ۴۶۴ دستگاهی، صاحب سهمی بیش از ۱۴درصد هستند. در بخش وانت نیز مونتاژکاران با تولید ۳۰هزار و ۷۹۷ دستگاهی، سهمی ۲۰ درصدی دارند.
صدرنشینی مدیران‌خودرو در تولید
طبق گزارش منتشره از سوی وزارت صمت، بیشترین تیراژ در 11 ماه امسال نصیب مدیران‌خودرو شده است. این شرکت که محصولات چری چین را مونتاژ می‌کند، تا پایان بهمن آمار 133هزار و 467 دستگاهی را (فقط در بخش سواری) از خود به جا گذاشته است. در مقایسه با 11 ماه سال گذشته (با تولید 83هزار و 775 دستگاهی) تیراژ مدیران‌خودرو 59درصد رشد را به خود می‌بیند. وزارت صمت می‌گوید مدیران‌خودرو در پایان بهمن امسال به سهم 12.7 درصدی از تولید کل دست پیدا کرده است. بیشترین تیراژ مدیران خودرو در 11 ماه امسال با رقم حدودا 29هزار دستگاه به مدل ام‌وی‌ام X22 تعلق پیدا کرده است.
تولید 53هزار دستگاهی «کرمان»
پس از مدیران‌خودرو، بیشترین تیراژ در بین مونتاژکاران به کرمان خودرو اختصاص پیدا کرده است. این شرکت در بخش سواری، آماری حدودا 53هزار دستگاهی را تا پایان بهمن از خود به جا گذاشته است. این میزان تولید سبب شده کرمانی‌ها نسبت به 11 ماه سال گذشته 123درصد رشد تولید را تجربه کنند. کل تولید کرمان‌موتور نیز بالغ بر 64هزار دستگاه بوده که نشان از رشد 101درصدی دارد.
محصول اصلی کرمان‌موتور در 11 ماه امسال، جک j4 بوده، خودرویی که پلتفرم آن از طرف چینی خریداری شده و متعلق به کرمانی‌هاست. این خودرو تا پایان بهمن بالغ بر 21هزار و 300 دستگاه تولید داشته که نشان از رشد 162 درصدی نسبت به پارسال دارد.
کرمان‌خودرو در بخش تولید وانت نیز فعال است و توانسته در 11 ماه امسال تیراژی بالغ بر 11هزار دستگاهی را از خود به جا بگذارد. در مقایسه با 11 ماه پارسال، تولید وانت در کرمان موتور 37درصد رشد کرده است. کرمانی‌ها در پایان بهمن پنج‌درصد از حجم تولید کل خودرو را به خود اختصاص داده‌اند.
تنوع تولید در «بهمن»
از کرمان که بگذریم، گروه بهمن توانسته در جایگاه سوم تولید بخش خصوصی خودرو جا خوش کند. بهمنی‌ها که با تنوع محصول بیشتری نسبت به مدیران خودرو و کرمان مواجه هستند، در بخش سواری تیراژی 22هزار و 235 دستگاهی را از خود به جا گذاشته‌اند. این میزان تولید سبب شده گروه بهمن نسبت به 11 ماه سال گذشته، 71درصد رشد تولید را تجربه کند.
گروه بهمن در بخش وانت نیز تولید دارد، به نحوی که توانسته تا پایان بهمن ماه 15هزار و 370 دستگاه از این مدل خودرو را تولید و حائز رشد 19 درصدی نسبت به پارسال شود. همچنین زیرمجموعه این شرکت به نام بهمن دیزل نیز توانسته در 11 ماه امسال 390 دستگاه مینی‌بوس و میدل‌باس را به تولید برساند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت 15 درصدی را نشان می‌دهد.
در بخش ون نیز بهمنی‌ها آماری 344 دستگاهی را از خود به جا گذاشته‌اند. این آمار سبب شده تولید ون در گروه بهمن نسبت به پارسال 64درصد افت داشته باشد. گروه بهمن در بخش اتوبوس فعال نیست و تولیدی در 11 ماه امسال نداشته است، اما در حوزه محصولات سنگین تجاری شامل کامیون، کامیونت و کشنده آمار حدودا شش‌هزار دستگاهی تا پایان بهمن از خود به جا گذاشته است. تولیدات بهمن در این بخش توسط دو زیرمجموعه‌اش شامل بهمن دیزل و سیبا موتور انجام می‌شود که در این بین، اولی تیراژ چهار‌هزار و 621 دستگاهی (رشد هشت درصدی نسبت به پارسال) و دومی تولید هزار و 201 دستگاهی (افت 9 درصدی در مقایسه با سال گذشته) را از خود به جا گذاشته است. آمار کل تولید گروه کامیون بهمنی‌ها نسبت به پارسال 234 دستگاه بالا رفته است.
طبق اعلام وزارت صمت، سهم گروه بهمن از تولید خودرو در پایان یازدهمین ماه امسال کمتر از سه‌درصد بوده است.
دیگر خودروساز بخش خصوصی که پس از گروه بهمن بیشترین تیراژ را به خود اختصاص داده، آرین پارس موتور است. تولید این خودروساز در 11 ماه امسال 11هزار و 538 دستگاه بوده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، این شرکت 145درصد رشد تولید را به خود می‌بیند.
در نهایت اما دیگر خودروساز بخش خصوصی که وزارت صمت در آمار خود از آن نام برده، گروه خودروسازی «فردا» است. این شرکت در 11 ماه امسال شش‌هزار و 412 دستگاه محصول را به تولید رسانده است. در مقایسه با سال گذشته، تولید این شرکت رشد 19 درصدی را به خود می‌بیند. گروه فردا محصولاتی متعلق به دانگ فنگ چین را مونتاژ می‌کند.
