موتور ما ملی است

حمیدرضا بهداد

موتور پایه گاز‌سوز (ملی) ایران‌خودرو فردا در نمایشگاه انجین اکسپو(Engine Expo۲۰۰۸)آلمان رونمایی می‌شود. محمد زالی، مدیرعامل شرکت تحقیق، طراحی و تولید موتور ایران‌خودرو (ایپکو) با بیان این مطلب گفت: این شرکت طی هفت سال گذشته

تنها به عنوان بازدیدکننده در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کرد، در حالی که امسال با محصولی با نام موتور پایه‌گازسوز در دهمین دوره آن شرکت می‌کند.

وی افزود: این محصول نخستین موتور با مالکیت (برند) ایرانی است که به لحاظ نوع طراحی و شرایط مناسب‌اش، توانایی رقابت با موتورهای روز دنیا را دارا است.

زالی با بیان اینکه موتور تولیدی ایران‌خودرو از برترین موتورهای دوگانه‌سوز با پایه گازسوز در جهان است، تصریح کرد: این محصول دارای استاندارد آلایندگی یورو ۴ بوده و می‌تواند در این زمینه و همچنین در بخش کاهش مصرف سوخت با موتورهای روز دنیا به رقابت‌ بپردازد.

اظهارات مدیرعامل ایپکو در حالی است که دهمین نمایشگاه موتور آلمان از فردا به مدت دو روز برگزار شده و با توجه به جنبه کاملا تخصصی آن بسیاری از شرکت‌های مطرح خودروساز مانند BMW، تویوتا، هوندا و پژو در آن حضور خواهند داشت. این نمایشگاه مهم‌ترین نمایشگاه اختصاصی صنعت خودرو در دنیا است که محل عرضه جدیدترین دستاوردها در زمینه قطعات خودرو و موتور سیستم‌های سازنده و لوازم جانبی موتور بوده و شهر اشتوتکارت میزبان آن است.

به آن سوی مرزها فکر می‌کنیم

اما نکته حایز اهمیت حضور ایپکو در نمایشگاه مذکور است و اینکه آیا چنین حضوری می‌تواند تاثیری جدی و قابل توجه بر موفقیت موتور پایه‌گاز در آینده بگذارد یا خیر؟

زالی در این زمینه با اشاره به اینکه ایپکو برای حضور در نمایشگاه موتور آلمان اهداف خاصی را دنبال می‌کند، گفت: بازدید‌کنندگان این نمایشگاه جزو صاحب‌نظران در تجارت و صنعت و پژوهش‌های صنعتی به حساب آمده و به همین دلیل می‌توانیم با رایزنی با آنها، و بهره‌برداری از تجربیاتشان، محصول خود را در آن سوی مرزها نیز به فروش برسانیم و از طرفی با مشارکت با خودروسازها و موتورسازهای بزرگ دنیا برای تولیدات آینده خود هدف‌گذاری کنیم.

مقید به نوآوری هستیم

اما اظهارات زالی درباره مشارکت با خودروسازان معتبر دنیا و همچنین فروش بین‌المللی موتور پایه گاز، در شرایطی است که شرکت‌های معتبر دنیا همه ساله محصولاتی به روز و با تکنولوژی برتر ارائه کرده و در سطحی بسیار فشرده با یکدیگر رقابت می‌کنند که با توجه به نوظهور بودن طراحی موتور در کشور و همچنین شرایط خاص سیاسی، رسیدن به اهداف مد نظر ایپکو نیازمند زمان و همچنین استمرار و نوآوری بیشتر در این زمینه است. موضوعی که زالی نیز بدان اشاره کرد و گفت: ما برای ورود و همچنین رقابت با شرکت‌های معتبر دنیا در زمینه تولید و طراحی موتور باید هر ۳ تا ۵سال، یک موتور به روز را برای استفاده داخل و خارج تولید کنیم. در غیر این صورت نه تنها جایی در این حوزه نخواهیم داشت بلکه همین مرکز تحقیقات و طراحی موتور (ایپکو) نیز تعطیل خواهد شد.

وجهه موتور ملی را تخریب نکنید

یکی از نقدهای کارشناسان نسبت به طراحی و تولید موتور پایه گازسوز ایران‌خودرو عدم اقتصادی بودن آن است. به اعتقاد آنها از آنجا که بیشتر کشورها رغبت چندانی نسبت به استفاده از سوخت گاز در خودروهای تولیدی نداشته و طراحی و تولید چنین محصولی مرسوم نبوده است، بنابراین شاید نتوان خیلی در زمینه صادرات موتور پایه گاز سوز به توفیق خاصی رسید.

این در حالی است که مدیرعامل ایپکو انتقاد کارشناسان را غیرمنصفانه دانسته و گفت: به شخصه نمی‌دانم چرا برخی نسبت به تخریب وجهه موتور پایه گاز سوز اصرار داشته و نمی‌خواهند به موفقیت کشور در طراحی و تولید آن صحه بگذارند. وی افزود: ۲۴۰ سال از ساخت موتور در دنیا می‌گذرد و صد سال هم است که مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی، برای این مهم در دنیا فعالیت می‌کنند در حالی که ما طی ۱۰سال و بدون پشتوانه‌های لازم، موتوری با برند ایرانی تولید کردیم.

رنو ۱۰۰میلیارد تومان طلب کرد

قرارداد ایران‌خودرو و رنوی فرانسه مبنی بر تولید خودروی تندر-۹۰ در کشور آن قدر حاشیه دارد که زالی نیز به آن گریزی زد. وی در این زمینه تصریح کرد: رنو نه تنها ‌حاضر نشد در مفاد قرارداد پلت‌فرم X۹۰، حق مالکیت موتور آن را به خودروسازان داخلی بدهد، بلکه برای واگذاری مالکیت ساخت آن نیز صدمیلیارد تومان درخواست کرد، در حالی که هزینه صرف شده برای طراحی و تولید موتور پایه گازسوز، ۷۵میلیارد تومان است.

وی ادامه داد: وقتی ما خودمان موتور، طراحی و تولید کرده‌ایم هم هزینه‌های ما پایین می‌آید و هم نیازی به رنو و

سایر شرکت‌ها در این زمینه وجود ندارد.

از جمله انتقادهای دیگر کارشناسان، واژه ملی بر روی موتور پایه گازسوز ایران‌خودرو است. به اعتقاد آنان، چون این شرکت برای طراحی موتور مذکور از شرکتی آلمانی کمک گرفته با مشارکت آن، موتور پایه گازسوز را طراحی کرده است.

بنابراین نباید بدان ملی گفت. زالی در این زمینه نیز تاکید کرد: با توجه به شرایط حاکم بر صنعت ما و تاریخچه ۲۴۰ساله تولید موتور در دنیا راهی جز میان بر رفتن پیش رو نداشتیم. از طرفی تنها مشاوران طراحی پروژه موتور پایه گازسوز خارجی بودند در حالی که طراحان و تولیدکنندگان آن در زمره نیروهای داخلی قرار داشتند و در ضمن نام ملی را ما روی آن نگذاشته‌ایم.

موتور ما ملی است نه سایپا

رییس‌جمهور ۲سال پیش در جریان افتتاح خط تولید موتور پایه گازسوز، تاکید کرد که ایران‌خودرو و سایپا باید از این محصول به عنوان دستاوردی ملی استفاده کنند.

در حالی که هم‌اکنون سایپا نیز موتور پایه گازسوز دیگری را در دست طراحی و تولید دارد و عجب آنکه هر دو شرکت نام ملی را روی

محصول خود گذاشته‌اند و در کل مشخص نیست که این ملی است یا آن یکی؟

زالی در این زمینه تاکید کرد: محصول تولیدی ما به لحاظ آنکه در زمینه طراحی و تولید کاملا داخلی عمل کرده و وابستگی به پلت فرم خاص ندارد، می‌تواند موتور ملی تلقی شود، ولی محصول تولیدی آنها (سایپا) دارای مالکیت طراحی نبوده و تنها مالکیت ساخت را دارا است.