حجم تقاضا در بازار ایران صادرات S21 را کمرنگ خواهد کرد

گروه خودرو- یکی از روزنامه‌های معروف آمریکایی چندی پیش کاریکاتوری به چاپ رساند بدین مضمون که فضانوردان آمریکایی موفق به کشف سیاره‌ای جدید شدند که امکان حیات در آن وجود داشته، ولی هنوز هیچ بنی‌بشری به آن راه نیافته است. اما زمانی که فضانوردان ایالات متحده با غرور، ذوق وشوق خاصی قدم به سیاره کذایی می‌گذارند در کمال تعجب با چند چشم‌بادامی از نوع چینی رو‌به رو شده که در آنجا مشغول دست‌فروشی هستند. اما یکی از نوادگان چشم‌بادامی‌های مذکور آقای جو بیرن قائم‌مقام شرکت خودروسازی چری چین است که برای انجام کارهای باقیمانده قرارداد میان ایران‌خودرو و چری در زمینه تولید خودروی S۲۱، چندروزی را در ایران به سر می‌برد. وی که دانش‌آموخته دانشگاه‌ هاروارد آمریکا بوده و به اعتقاد خیلی‌ها نقشی بسیار مهم و انکارنشدنی در پیشرفت و توسعه چری طی ۱۰سالی که از عمر فعالیت این شرکت می‌گذرد، داشته است، چندساعتی را نیز مهمان روزنامه دنیای‌اقتصاد بود که این امر سبب شد صفحه خودروی روزنامه فرصت به دست آمده را غنیمت شمرده و در جلسه پرسش و پاسخی حدودا ۳ساعته به مفاد قرارداد مذکور و همچنین مشکلات و کمبودهای آن بپردازد. اما در حدود ۳ماهی که از عقد قرارداد تولید S۲۱ میان شرکت چری و ایران‌خودرو می‌گذرد، حرف و حدیث‌های بسیاری در مورد آن گفته می‌شود که از جمله آنها می‌توان به مشکلات مربوط به ثبت شرکت در ایران، تولید دائم یا موقت S۲۱ در ایران خودروی خراسان، عدم آغاز به کار احداث کارخانه بابل و مسائلی از این دست اشاره کرد. هر چند که قائم‌مقام شرکت چری سوالات مطرح شده در این زمینه را با زیرکی خاصی جواب داد اما سعه صدر وی در این جلسه نسبتا طولانی سبب شد تا تقریبا به نحو جامع و کامل به بیشتر مسائل مربوط به قرارداد ایران‌خودرو و چری بپردازیم. البته آقای جو در تمام مدت مصاحبه از تعامل خوب و مثبت چری با ایران‌خودرو صحبت به میان آورده و این شرکت را شریک خوب تجاری چری عنوان کرد. بخش اول این مصاحبه در زیر می‌آید:

قسمت اول

آقای جو به عنوان قائم‌مقام مدیرعامل شرکت چری چین بفرمایید قرارداد منعقدشده میان شرکت متبوع شما و ایران‌خودرو هم‌اکنون چه مراحلی را می‌گذراند؟

این قرارداد در ماه آگوست یعنی حدود ۳ماه پیش در مراسمی با حضور مقام‌های عالی‌رتبه و اشخاص مهمی از دولت چین و ایران به امضا رسید که هم‌اکنون نیز هر دو طرف قرارداد در پی اجرای هر چه سریع‌تر و بهتر مفاد آن وعمل به تعهدات خود نسبت به مشتریان هستند.

در این مراسم که آقای منطقی مدیرعامل ایران‌خودرو نیز به طور حتم حضور داشتند، آیا بند یا الحاقیه جدیدی به مفاد قرارداد اضافه شد؟

خیر. چیزی کم و زیاد نشد. چراکه ما تمام کارهای مربوط به قرارداد مذکور را قبل از سفر آقای منطقی به چین انجام داده بودیم و ایشان فقط جهت امضای قرارداد به چین آمد.

یعنی هیچ‌گونه مشکل و مساله‌ حل‌نشده‌ای میان چری و ایران‌خودرو باقی نمانده است؟

ببینید به هر حال در هر مذاکره و بیزینسی یک‌سری اختلاف‌نظر میان طرفین وجود دارد که حل آنها زمان‌بر است و کمی طول می‌کشد تا توافق مطلوب بین طرفین قرارداد، حاصل شود که البته خوشبختانه تا این لحظه تقریبا اکثر شکاف‌های میان چری و ایران‌خودرو پر شده و ما توانسته‌ایم تقریبا آنها را به صفر برسانیم که امضای قرارداد مذکور نیز حکایت از همین امر دارد. در واقع از نظر ما تا قبل از امضای هر قراردادی حرف وحدیث‌های بسیاری پدید می‌آید اما زمانی که قرارداد نهایی امضا شود، دیگر بحثی نمی‌ماند که امیدواریم در مورد چری و ایران‌خودرو نیز وضع به همین منوال باشد.

منظورتان از این اختلاف‌نظرها، الزام صادرات ۲۰درصدی است که ایران‌خودرو بر آن اصرار داشت؟

صادرات ۲۰درصدی چیز خاصی نبود؛ چراکه مهم‌تر از آن بازار خوب ایران‌ است که برای چری اهمیت خاصی دارد و ما تمایل به حضور در آن داریم.

پس قبول صادرات ۲۰درصدی از جانب چری به لحاظ بازار پررونق ایران است و نه به معنای کوتاه آمدن چری مقابل ایران‌خودرو؟!

به هر حال از نظر ما ایران در منطقه خلیج‌فارس و خاورمیانه کشور مهمی بوده و چری روی آن حساب باز کرده است ما امیدواریم در آینده خودروهای زیادی را از ایران صادر کنیم.

یعنی ایران را به عنوان پایگاه صادرات خود در نظر گرفته‌اید؟

بله. از نظر چری ایران کشوری مهم و تاثیرگذار در منطقه است و همین‌طور با تجربه طولانی که در صنعت خودرو و زنجیره قطعه‌سازی دارد می‌تواند پایگاه خوبی برای صادرات محصولات چری از این کشور به بازارهای هدف باشد ولی این نکته هم حائز اهمیت است که صادرات خودرو به عوامل متعددی نظیر مالیات و قیمت تمام شده خودرو برای توان رقابت در بازارهای جهانی و نیز عوامل دیگر بستگی دارد.

قیمت مناسب خودرو قسمتی از مسیر موجود تا رسیدن به یک پایگاه صادراتی مطمئن است، در حالی که بخش مهمتری از این مسیر که مکمل مسیر اولی نیز است، مربوط به تعرفه‌ها و حقوق گمرکی صادرات و واردات خودرو می‌شود. برای این موضوع چه فکری کرده‌اید؟

درست است، حقوق گمرکی کشورهای همسایه و میزان تاثیر آن بر قیمت نهایی خودرو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است به نحوی که ما باید تحقیق کنیم که آیا صادرات خودروهای تولیدی چری به کشورهای همسایه، از طریق ایران به‌صرفه‌تر است یا خود چین.

به نتیجه خاصی هم تاکنون در این زمینه رسیده‌اید؟

به هر حال ما فکر می‌کنیم که روابط خوب اقتصادی ایران با کشورهای همسایه خود می‌تواند برگ برنده چری برای صادرات خودروهای خود باشد. از طرفی ایران‌خودرو نیز جایگاه و نقش مهمی در منطقه دارد و این موضوع سبب می‌شود تا با قدرت به کار خود ادامه دهیم. البته به طور قطع کار بررسی تعرفه‌ها و حقوق گمرکی باید از طریق شرکت جوینت‌ونچر مشترک میان چری و ایران‌خودرو، پیگیری شود.

چرا این کار را قبل از بستن قرارداد و قبول الزام صادرات ۲۰درصدی عملی نکردید؟ چرا که ممکن است مشکلاتی مانند آنچه میان ایران و سوریه بر سر میزان تعرفه واردات خودرو به وجود آمد، دوباره تکرار شود.

البته یکسری تحقیقات و مطالعات مقدماتی در این زمینه صورت گرفته است، ولی همان‌طور که گفتم باید در آینده جوینت ونچر مشترک دو شرکت بررسی‌های بیشتری انجام دهد تا مشخص شود آیا با تعرفه‌های موجود و تاثیر این تعرفه‌ها روی قیمت خودرو، امکان ورود محصولات چری به بازارهای هدف وجود دارد یا نه؟ از طرفی شاید استقبال از این خودروها آنقدر در ایران بالا رود که دیگر نیازی به صادرات نبوده و این موضوع را کمرنگ کند!

اما این موضوع که چری در صورت استقبال مشتریان ایرانی، دیگر به فکر صادرات محصولات خود نباشد، شاید ساده‌انگارانه باشد و بعید به نظر می‌رسد که ایران‌خودرو از الزام ۲۰درصدی صادرات صرف‌نظر کند.

صددرصد ما نیز به طور قطع تنها روی بازار ایران تمرکز نکرده و سعی خواهیم کرد که با همکاری ایران‌‌‌خودرو، خودروهای بیشتری را صادر کنیم. چرا که وقتی توانایی چنین کاری را داریم دلیلی ندارد از انجام آن صرف‌نظر کنیم. من به شخصه بسیار به بازار کشورهای همسایه ایران خوشبین هستم.

آیا کشور و یا بازار خاصی را برای تولید یا صدور محصولات خود مدنظر قرار داده‌‌اید؟

در حال حاضر بازار یا کشور خاصی در ذهنم نیست، اما همین را اشاره می‌کنم که در آینده بزرگ‌ترین بازار خودرو به کشورهای آسیای میانه (CIS) تعلق خواهد داشت. البته ما در کشورهای اروپایی از جمله روسیه نیز تولید داریم.

فکر نمی‌کنید که فعالیت گسترده شما روی دیگر بازارها، بر فعالیت چری در ایران تاثیر منفی بگذارد؟

به هر حال چری به عنوان یک شرکت خودروساز باید منافع خود را در همه کشورهایی که امکان فعالیت در آنها وجود دارد، در نظر بگیرد. به طور مثال حجم فروش خودرو در کشور روسیه در آینده ۵/۲برابر خواهد شد و ما نیز یک فعالیت در این کشور داریم که مربوط به تولید مدل‌هایی از خودروی چری مانند تیگو و A۱۵ (کویین) می‌شود که البته با خودروی تولیدی در ایران متفاوت است.

بنابراین چون در حال حاضر قرار است تنها مدل S۲۱ در ایران تولید شود، فعالیت‌ ما در سایر کشورها تاثیر منفی روی عملکردمان در ایران نخواهد داشت.

گفتید S۲۱، تولید این خودرو اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

بعد از امضای قرارداد مربوطه، تیم مجهزی را از کارشناسان خودرو وارد ایران کردیم که وظیفه آنها اتمام کارهای باقیمانده جهت اجرای هر چه سریع‌تر پروژه تولید S۲۱ است.

این تیم هنوز در ایران حضور دارد و از جمله برنامه‌های آن مذاکره قطعه‌سازان ایرانی است.

یعنی هنوز تاریخ مشخصی را برای تولید و عرضه S۲۱ در نظر نگرفته‌اید؟

سعی ما این است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن شروع به کار کنیم؛ ولی در حال حاضر نیز نمی‌توان تاریخ مشخصی را برای آن در نظر گرفت؛ چرا که باید بحث‌های فنی مربوطه به پایان برسد. هم‌اکنون نیز مهندسان چری و ایران‌خودرو در صدد تولید آزمایشی S۲۱ و رسیدن به مرز تولید انبوه هستند. البته در این زمینه با آقای منطقی نیز مذاکراتی صورت گرفته است چرا که ایشان نسبت به تولید هر چه سریع‌تر این خودرو با مردم قول و قرارهایی گذاشته است، ما نیز توافق کردیم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن تولید را آغاز کرده و کمک کنیم تا آقای منطقی نیز بدقول نشود!

آقای جو یکی از مسائل مهم در قرارداد چری و ایران‌خودرو محل احداث کارخانه تولید این خودرو در ایران است و ظاهرا این مساله مورد مناقشه دو شرکت بوده چرا که چندی پیش اعلام شد که شهر بابل بدین منظور در نظر گرفته شده است، ولی در حال حاضر تولید S۲۱ به ایران‌خودرو خراسان محول شده و خبری هم از ساخت کارخانه مذکور در شهر بابل نیست. آیا در این زمینه میان چری و ایران‌خودرو مشکلی پدید آمده است؟

ببینید آنچه مسلم است این است که در این قرارداد مازندران (بابل) محل احداث کارخانه تولید چری است ولی از آنجا که ساخت آن مجموعه زمانبر است و در حدود ۲ سال طول می‌کشد، تصمیم گرفته شد که به طور موقت مراحل تولید S۲۱ در ایران‌خودرو خراسان صورت پذیرد. با این حال با در نظر گرفتن تقاضای موجود در ایران برای خودروی S۲۱ شرکت چری به طور کلی پیشنهاد ایران‌خودرو مبنی بر استفاده از امکانات ایران‌خودروی خراسان را در این برهه زمانی پذیرفته است ولی هنوز دو طرف برای نهایی‌کردن این توافق مشغول مذاکره هستند و اکنون معلوم نیست که ما و ایران‌خودرو در مذاکرات خود به توافق نهایی برسیم.

اما آقای منطقی اعلام کرده است که S۲۱ به طور دایم در ایران‌خودرو خراسان تولید می‌شود و توافق‌های لازم نیز با شرکت شما در این زمینه ایجاد شده است؟

ایران‌خودرو شریک خوب چری است و این پروژه نیز در داخل ایران انجام خواهد شد.

اما اگر آقای منطقی چنین صحبتی را کرده است خیلی خوش‌بین بوده و حرف دو پهلویی زده است؛ بنابراین باید حرف‌های طرف دیگر این قرارداد را (چری) نیز شنید.

شما در صحبت‌های خود اشاره کردید که تمام تلاشمان را در جهت بدقول نشدن آقای منطقی انجام خواهید داد در صورتی که این مخالفت و موضع‌گیری در قبال تولید دائم S۲۱ در ایران‌خودروی خراسان که عدم رسیدن به تیراژ بالای تولید را در پی خواهد داشت، با گفته شما متناقض است!

بنده باز هم می‌گویم که تمام تلاش خود را در زمینه تولید هر چه سریع‌تر S۲۱ انجام داده و به آقای منطقی کمک خواهم کرد تا به قول خود عمل کند. چرا که می‌دانم هم دولت و هم ملت ایران خواستار اجرای این پروژه هستند بنابراین من نیز به عنوان قائم‌مقام چری تمام حمایت‌های لازم را در این زمینه انجام می‌دهم.

دلیل مخالفت شما با دائمی بودن تولید S۲۱ در ایران‌خودروی خراسان چیست؟

نمی‌‌توانم بگویم دلیل آن چیست فقط بدانید که بحث‌ها در این زمینه هنوز ادامه دارد و نمی‌دانم آخر این مذاکرات به کجا خواهد رسید!

پروژه بابل را چرا آغاز نکرده‌اید؟

به دلیل اینکه ابتدا باید بحث‌های فنی را در مورد چگونگی جایگزینی ماشین‌آلات و سایر بخش‌های کارخانه انجام دهیم و پس از آن اقدام به شروع کار کنیم.

تیراژ تولید S۲۱ به چه میزان پیش‌بینی شده است؟

میزان تیراژ بستگی به بازار این خودرو دارد که برای رونق آن باید بیشتر روی آن کار کرده و برنامه‌ریزی کنیم. البته این برنامه‌ریزی نه فقط برای سال اول بلکه باید برای ۷سال آینده باشد و ما طبق آن سال به سال جلو برویم.

شایعه شده بود که مشکلاتی در زمینه ثبت شرکت در ایران برای چری به وجود آمده است. شما این موضوع را تایید می‌کنید؟

خودتان هم می‌گویید شایعه است. مشکلی در این زمینه وجود ندارد؛ چرا که طرفین قرارداد رابطه خوبی با هم دارند. البته برای ثبت شرکت مدارک و اقداماتی مورد نیاز است که در حال انجام بوده و با تعاملی که میان طرفین قرارداد موجود است، به تعهدات خود عمل خواهیم کرد و همین‌طور از نظر چری، ساختار توافق شده این شرکت جوینت ونچر متشکل از ۳سهامدار، ساختاری منصفانه و منطقی است؛ زیرا هر ۳طرف قرارداد- تشکیلاتی مستقل از یکدیگرند و همگی زیر ۵۰درصد کل، سهم دارند لذا نمی‌توانند تاثیری روی هم بگذارند و به همین دلیل شرکت چری که یک شرکت کاملا دولتی در چین محسوب می‌شود با ارائه این ساختار منطقی به دولت مرکزی چین مجوز سرمایه‌گذاری مستقیم در ایران را گرفت.

آیا به جز S۲۱، خودرو یا برند دیگری برای تولید در ایران را در نظر دارید؟

دقیقا نمی‌دانم که برندهای دیگری هم برای تولید در ایران مدنظر هست یا نه! ولی فعلا در این زمینه بحثی مطرح نیست. در مورد A۱۵ نیز امیدوارم که طرفین قرارداد پروژه این خودرو نیز بتوانند مانند S۲۱ کارهای لازم و مربوطه را انجام دهند، اما در حال حاضر ما باید روی پروژه S۲۱ تمرکز داشته باشیم.

اما آقای منطقی در این زمینه نیز خلاف اظهارات شما را بیان کرده و حتی از تولید آزمایشی A۱۵ صحبت به میان آورده است.

پس بهتر است از آقای منطقی در این زمینه پرسش کنید تا ایشان اطلاعات بیشتری را در اختیارتان قرار دهند!