آلودگی موتورسیکلت دو زمانه ۱۰ برابر خودروی سواری
مژگان میرزایی- طرح تعویض موتورسیکلت‌های دو زمانه فرسوده به چهار زمانه که طی سال ۸۳ در دستور کار دولت قرار گرفت در حالی سال سوم خود را آغاز می‌کند که هم‌اکنون اکثر کشورهای صنعتی با به‌کارگیری تکنولوژی جدید در موتورسیکلت‌های دو زمانه احیای این نوع موتورسیکلت‌ها را در برنامه کاری خود قرار دادهاند. موتورسیکلت‌های دو زمانه در ابتدا با هدف رفع برخی معایب موتورهای چهار زمانه طراحی و تولید آن آغاز شد، اما آلایندگی این نوع از موتورسیکلت‌ها منجر به حذف تولید آن شد.
موتورهای چهار زمانه در هر ۷۲۰ درجه گردش میل‌لنگ توانایی انجام یک کار مفید را دارند؛ اما این امر در موتورهای دو زمانه به نصف کاهش یافته و این موتورها در ۳۶۰ درجه گردش یک کار مفید انجام می‌دهند.
اما موتورهای چهار زمانه نسبت به موتورهای دو زمانه دارای معایب بسیار هستند، کاهش قدرت وزنی موتور در موتورسیکلت‌های چهار زمانه و نامنظم بودن گشتاور وارد شده به موتور این نوع از موتورسیکلت‌ها، ازجمله معایب موتورسیکلت‌های چهار زمانه است.
حال به دلیل این که میزان آلایندگی و مصرف سوخت این موتورها نسبت به دوزمانه‌‌ها کمتر است، موتورهای چهار زمانه در اولویت قرار گرفته‌اند اما در خصوص مشکلات موتورسیکلت‌های دو زمانه می‌توان به عدم تخلیه مناسب دود به علت زمان بسیار کم تخلیه، مصرف بالای سوخت در اثر شست‌وشوی سیلندر موتور عدم وجود محل برای ذخیره کردن روغن و اختلاط روغن با بنزین اشاره کرد که از جمله مشکلات این نوع موتورسیکلت‌ها است.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اختلاط روغن با بنزین موجب آلایندگی بسیار و مصرف بالای سوخت به میزان قابل توجهی می‌شود که این امر موجب شده طی سال‌های گذشته حذف تولید این نوع موتورها در دستور کار قرار بگیرد.
اما در خصوص مزایای موتورسیکلت‌های دو زمانه می‌توان گفت، این موتورسیکلت‌ها از لحاظ تئوری ۲ برابر موتور چهار زمانه بازدهی دارند، موتور آنها کم‌صداتر و منظم‌تر است. سیستم سوپاپ و روغن‌کاری در آنها لحاظ نشده و در نتیجه هزینه آن ارزان‌تر است و به علت وزن کم توان این موتورها بیشتر از موتورهای چهار زمانه است.
با مقایسه دو موتورسیکلت چهار زمانه و دو زمانه با یکدیگر می‌توان به این نتیجه رسید که موتورسیکلت‌های دو زمانه از معایب کمتری نسبت به موتورسیکلت‌های چهار زمانه برخوردارند.
این در حالی است که دولت به جای برطرف کردن مشکلات محدود این موتورسیکلت‌ها دستور توقف تولید آنها را صادر کرد.
حال آن که دولت می‌توانست شرکت‌های سازنده را مکلف به این موضوع کند که استانداردهای جدید را بر روی موتورسیکلت‌های دو زمانه لحاظ کند نه آن که تولید موتورهای چهار زمانه که معایب بسیاری دارند را باز هم در برنامه کاری خود قرار دهند.
در حال حاضر کشورهای صنعتی به منظور کاهش آلایندگی، نه تنها موتورسیکلت‌های دوزمانه بلکه تولید موتورسیلکت‌های برقی را نیز در برنامه کاری خود قرار دادهاند.
این نوع موتورسیکلت‌ها در دنیا به دلیل آلایندگی کمتر و مصرف کم انرژی با استقبال بسیاری مواجه شده است، اما با وجود گسترش این نوع موتورسیکلت‌ها در دنیا تولیدکنندگان داخلی هنوز در این زمینه هیچ اقدامی صورت نداده‌اند.
برنامه چهار ساله نوسازی پنج ساله شد
به گفته مدیر طرح کاهش آلودگی هوای شهر تهران در حال حاضر ۱۶۰هزار دستگاه موتورسیکلت دوزمانه در کشور وجود دارد که از این تعداد ۴۰هزار دستگاه در شهر تهران در حال تردد هستند.
در سال ۸۳ و پس از شناسایی منابع آلاینده شهری، طرح نوسازی وسایل حمل‌ونقل شهری طی یک دوره چهار ساله در دستور کار دولت قرار گرفت و مقرر شد علاوه بر نوسازی خودروهای فرسوده طرح نوسازی ۴۰هزار موتورسیکلت دوزمانه نیز در دولت به مرحله اجرا درآید.
دولت به منظور اجرایی کردن این طرح همزمان با جمع‌آوری چهار هزار دستگاه مینی‌بوس فرسوده پیشنهاد بودجه‌ای ۱۳میلیارد و ۳۰۰میلیون تومانی را به مجلس داد.
مجلس با رقم شش میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان برای اجرایی کردن این طرح موافقت کرد. به گفته مدیر طرح کاهش آلودگی هوای شهر تهران تاکنون سه میلیارد تومان از این بودجه به سازمان حفاظت محیط‌زیست پرداخت شده است.
پس از پرداخت این بودجه به سازمان محیط‌زیست در سال ۸۳ و ۸۵ در مجموع ۲۰هزار موتورسیکلت چهارزمانه جایگزین موتورسیکلت‌های دوزمانه شد.
اما این طرح در سال ۸۴ به دلیل تغییر و تحولات مدیریتی متوقف و در این سال هیچ موتورسیکلت دو زمانه‌ای جایگزین نشد، عدم اجرایی شدن این طرح در سال ۸۴ موجب شد که اجرای طرح چهار ساله نوسازی موتورسیکلت دو زمانه تا پایان سال ۸۶ اجرایی نشود؛ اما در ماه‌های پایانی امسال اجرای مرحله سوم طرح نوسازی موتورسیکلت‌های دوزمانه در دستور کار قرار گرفته و ثبت‌نام از دارندگان اینگونه موتورسیکلت‌ها آغاز و با تمدید یک‌ماهه دارندگان موتورسیکلت‌های دوزمانه تا پایان بهمن‌ماه فرصت دارند که برای ثبت‌نام موتورسیکلت خود اقدام کنند.
اما احسان موحدنژاد، کارشناس دفتر طرح جامع محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص دلایل حذف تولید موتورسیکلت‌های دوزمانه اظهار داشت: موتور سیکلت‌های دو زمانه به دلیل نقص در عملیات احتراق حداقل ده برابر بیش از یک خودروی سواری آلودگی تولید می‌کند.
به گفته این کارشناس، آلودگی‌های به وجود آمده در سال ۸۳ موجب شد که دولت طرح نوسازی ۴۰هزار موتور دو زمانه را در برنامه کاری خود قرار دهد و مقرر شد که سالانه ۱۰هزار موتورسیکلت دو زمانه از دور خارج شود و تاکنون ۲۰هزار موتورسیکلت دو زمانه از رده خارج شده و تا پایان سال‌جاری نیز ۱۰هزار موتور دیگر نیز جایگزین می‌شود و این امید وجود دارد که تا پایان سال آینده ۱۰هزار موتورسیکلت باقی مانده نیز نوسازی شود. از سویی دیگر دولت به منظور اجرایی کردن این طرح تسهیلات ویژه‌ای را برای دارندگان این نوع از موتورسیکلت‌ها در نظر گرفت که با مخالفت برخی از دست‌اندرکاران تولید موتورسیکلت مواجه شد. به طوری که عضو سندیکای موتورسیکلت‌سازان در گفت‌وگو با خبرنگار ما معتقد است که موتورسیکلت‌های دو زمانه در حدود چهار سال است که از رده خارج شده‌اند و قابلیت تردد در سطح کشور را ندارند و تعداد معدودی از آنها در سطح شهر تردد می‌کنند به همین دلیل نیازی نبود که برای خروج آنها تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته شود. این عضو سندیکای موتورسیکلت‌سازان عنوان می‌کند که اجرای طرح نوسازی موتورسیکلت‌های فرسوده فاقد ارزش تجاری است و نباید برای آنها پولی هزینه کرد.
اما موحدنژاد در پاسخ به این پرسش که دولت چه میزان یارانه برای خروج موتورسیکلت‌های دو زمانه در نظر گرفته است، اظهار داشت: دولت ۵۰درصد مبلغ موتور جایگزین یعنی معادل ۲۰۰هزار تومان را به صورت کمک بلاعوض به مالک اینگونه موتورسیکلت‌ها اعطا می‌کند.
به گفته این کارشناس دولت پس از دریافت مابه‌التفاوت موتور جایگزین یک موتورسیکلت دارای استاندارد یورو یک و تولید داخل به متقاضیان تحویل می‌دهد.
موحدنژاد در پاسخ به این پرسش که موتورسیکلت‌های جدید از لحاظ کیفی در چه سطحی قرار دارند، عنوان کرد: استاندارد این نوع از موتورسیکلت‌ها را سازمان محیط‌زیست تعریف کرده و این نوع از موتورها دارای استاندارد یورو یک هستند که امسال برای کشور ما تایید شده و از نظر کیفی شرکت استاندارد و شرکت بازرسی کیفیت نیز آنها را تایید کرده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که دنیا در حال احیای موتورهای دو زمانه با تکنولوژی جدید است آیا دولت با توجه به مزایای این نوع از موتورها برنامه‌ای برای تولید مجدد آنها دارد یا خیر، اظهار داشت: در زمانی که ممنوعیت تولید این موتورها مطرح شد موتورهای دو زمانه با استاندارد بالا در دنیا تولید نمی‌شد، اما در‌حال‌حاضر و با تولید موتورهای دو زمانه استاندارد در جهان، سعی در آن داریم در قوانین جدید تولید این نوع موتورها را در دستور کار قرار دهیم البته این موتورها باید بتوانند از موسسه استاندارد و محیط‌زیست مجوزهای لازم را کسب کنند.
ارسال نظر