بدبینی به آتش‌بس
گروه جهان: آتش‌بسی که میان شورشیان سوری با دولت برقرار شد موجب کاهش چشمگیر حملات هوایی پیرامون مناطق تسخیر شده شورشیان شده است اما بسیاری از ساکنان با دیده تردید به این آتش‌بس نگاه می‌کنند. به گزارش سی‌ان‌ان، رسانه‌های دولتی روسیه اعلام کردند از روزی که آتش‌بس اجرا شده 6 حمله تروریستی در دمشق رخ داده و این حملات هم عمدتا در مناطقی بوده که در کنترل اپوزیسیون مسلح سوری بوده است. با این حال، یک گروه ناظر بین‌المللی اعلام کرد که جنگنده‌ها به بمباران خود ادامه می‌دهند. دیده‌بان سوری حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد که 183 نفر از جمله 89 نیروی داعش فقط در روز شنبه کشته شدند. طی هفته گذشته، خبرنگار بین‌المللی سی‌ان‌ان به مناطق تحت کنترل شورشیان سوری حوالی حلب رفت. او اولین روزنامه‌نگار غربی بود که طی یک سال گذشته به این منطقه به شدت آسیب‌دیده سر زده است.

خبرنگار سی‌ان‌ان می‌گوید تعداد حملات هوایی کاهش چشمگیری داشته است اما شهروندان چندان خوشحال نیستند. او می‌گوید مردم به دلایلی حاضر نیستند این آتش‌بس را جشن بگیرند. خبرنگار سی‌ان‌ان می‌افزاید با هر کس صحبت می‌کردیم هیچ‌کس به آتش‌بس خوشبین نبود. تیم خبری سی‌ان‌ان می‌گوید: مردم در برخی مناطق تظاهرات کرده بودند و روی پرچم خود شعاری به این مضمون نوشته بودند: «آتش‌بس خیانت به خون شهدای ماست.» آنها بارها و بارها فریاد سر می‌دادند که «باید بجنگیم» و «باید متحد شویم». با این حال، معلوم نیست آیا این «مردم» به راستی توده مردم سوریه بودند یا گروه سازمان‌یافته از سوی نیروهای شورشی. گروه‌های شورشی و دولت یکدیگر را متهم به نقض آتش‌بس می‌کنند. از یکسو، «کمیته عالی مذاکره» که متشکل از بسیاری از گروه‌های شورشی است اعلام کرد که ۹۷ عضو از جناح هایش احترام به آتش‌بس را می‌پذیرند. این گروه به دمشق و مسکو هشدار داد که به بهانه هدف قرار دادن تروریست‌ها این گروه را نزنند. سلیم مسلط، سخنگوی کمیته مذکور، اعلام کرد که رژیم سوریه مرتکب ۱۷ تخلف از زمان توقف درگیری‌ها شده است.


تعامل روسیه- آمریکا و اعتراض ترکیه و عربستان

روسیه اعلام کرد که فهرست 69 گروه مخالف سوری که با مفاد آتش‌بس سوریه موافقت کرده‌اند را از جانب آمریکا دریافت کرده است. به گزارش اینترفکس، مرکز هماهنگی امور آتش‌بس روسیه در سوریه، اعلام کرد: «گروه‌های ذکر شده در این فهرست شامل آنهایی هستند که توافق خودشان را یا از طریق کمیته عالی مذاکرات مخالفان سوری مطرح کرده‌اند یا آنهایی که مستقیما موافقت خود را با این آتش‌بس به اطلاع آمریکا رسانده‌اند.» این مرکز در بیانیه‌ای افزود: «روسیه نیز اطلاعیه‌ توافق 17 گروه مسلح از اپوزیسیون میانه‌رو سوریه را دریافت کرده است. ما روز شنبه شش مورد شلیک خمپاره به مناطق مسکونی دمشق از سمت مناطق تحت کنترل اپوزیسیون سوریه را نیز ثبت کرده‌ایم.»

این در حالی است که ترکیه و عربستان همچنان ساز مخالف می‌زنند گویی سر سازگاری با هیچ‌گونه مصالحه‌ای ندارند. در اولین واکنش، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرد که آنکارا اجازه نمی‌دهد یک کریدور «تروریستی» در شمال سوریه به وجود آید. به گزارش روزنامه حریت، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه پیش از عزیمت به غرب آفریقا که از ساحل عاج آغاز می‌شود،در جمع خبرنگاران گفت: «کریدور تروریستی که احتمالا به واسطه تروریست‌ها در شمال سوریه به وجود می‌آید، بسیار خطرناک است و برای ما مشکل‌ساز خواهد بود. ما به دوستانمان گفته‌ایم که اجازه تشکیل چنین کریدوری را نمی‌دهیم.» وی همچنین درباره آتش‌بس در سوریه نیز مدعی شد: «این آتش‌بس یک امر محدود است و تنها در یک سوم از سوریه و نه تمام این کشور به اجرا درآمده است.» رئیس‌جمهوری ترکیه همچنین افزود: «براساس اطلاعاتی که دریافت کردم تروریست‌های داعش 70 درصد از منطقه تل‌أبیض را به تصرف خود درآوردند، اما بعد از مدتی این شهر از دست این تروریست‌ها آزاد شده است. متاسفانه چنین حملاتی در بخش‌هایی از سوریه همچنان ادامه دارد و دو سوم این کشور همچنان درگیر جنگ و درگیری است و ما امیدواریم که این آتش‌بس در تمام سوریه اجرایی شود و ما دیگر شاهد خشونت‌ها در سوریه نباشیم.» وی اشاره کرد که برخی از یگان‌های «مدافع خلق» سوریه و حزب «اتحاد دموکراتیک کردها» برای ایجاد کریدوری از سوی آنها در شمال سوریه حمایت می‌کنند... اما ما همانطور که در گذشته نیز اعلام کرده‌ایم اجازه نخواهیم داد که آنها چنین منطقه‌ای را در شمال سوریه به وجود بیاورند و هر کاری که لازم باشد برای مقابله با آنها انجام می‌دهیم.

در همین راستا، احمد داوود اوغلو، نخست‌وزیر ترکیه، نیز در مصاحبه‌ای که پیش از اجرای توافق آتش‌بس در سوریه با شبکه خبری الجزیره انجام داد، در اظهاراتی تایید کرد که آنکارا از گروه‌های مسلح در سوریه حمایت می‌کند. وی در عین حال تهاجم زمینی کشورش به سوریه را رد کرده و روسیه را نیز متهم به «پاکسازی نژادی» در سوریه کرد. داوود اوغلو در این مصاحبه که به زبان انگلیسی انجام داد، شورشیانی که کنترل مناطقی از شهر راهبردی حلب را در دست دارند و با حکومت سوریه در جنگ داخلی هستند به دلیل «دفع» کردن حملات نیروهای مختلف «تحسین» کرد. وی به الجزیره گفت: «اگر حمایت ترکیه از مردم سوریه نباشد چطور این شورشیان می‌توانند از خود دفاع کنند. اگر امروز «مخالفان میانه‌رو» واقعی وجود دارد به خاطر حمایت ترکیه است. اگر امروز حکومت بشار اسد نمی‌تواند همه مناطق سوریه را در کنترل خود بگیرد علتش حمایت ترکیه و چند کشور دیگر است.» وی گفت: «آنکارا همه تلاش خود را برای حمایت از پناهجویان و مردم قهرمان سوریه از جمله آنهایی که در مقابل تجاوزگری حکومت سوریه و همچنین تروریست‌هایی مثل یگان‌های مدافع خلق کرد، داعش و نیروهای خارجی که امروز به سوریه حمله می‌کنند انجام خواهد داد.»

داوود اوغلو ادعا کرد که هدف از عملیات هوایی روسیه در سوریه «پاکسازی قومی» در حلب و اطراف آن است. داوود اوغلو ادامه داد: «آنها به راندن این مردم به سمت ترکیه ادامه می‌دهند و جامعه بین‌المللی ساکت است و مطمئنا نمی‌خواهد به آنها کمک کند.» وی افزود: «هدف نهایی روسیه ایجاد یک «بحران پناهجویی» در ترکیه و اتحادیه اروپا است.» نخست‌وزیر ترکیه در پاسخ به این سوال که گزینه‌های آنکارا در سوریه محدود هستند و روسیه کنترل آسمان سوریه را در دست دارد، اظهار کرد: «شما می‌گویید که روسیه آسمان را کنترل می‌کند؛ اما ترکیه است که آن را کنترل می‌کند. ترکیه در دل مردم سوریه است و مردم سوریه کنار ما هستند و هیچ‌کس نمی‌تواند یک مردم را شکست دهد.» وزیر خارجه عربستان نیز همچنان به رجزخوانی ادامه می‌دهد و «هل من مبارز» می‌طلبد. وزیر خارجه عربستان ضمن متهم کردن روسیه و سوریه به نقض آتش‌بس، اعلام کرد که مذاکرات با ائتلاف آمریکا درباره مداخله زمینی در سوریه ادامه دارد. به گزارش روزنامه رای الیوم، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی با کریستین جنسن، همتای دانمارکی خود در ریاض مدعی شد: «روسیه و نظام سوریه به نقض آتش‌بس پرداخته‌اند و ما در حال حاضر مشغول بررسی این مساله با کشورهای گروه حامی سوریه هستیم.» الجبیر تصریح کرد: «در صورت عدم پایبندی به آتش‌بس ما گزینه‌های دیگری داریم. همان‌طور که جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفت که طرح دیگری به نام طرح «ب» وجود دارد.»


روسیه: طرح «ب» منتفی است

نماینده ویژه رئیس‌جمهوری روسیه در امور خاورمیانه و کشورهای آفریقا و معاون وزیر خارجه این کشور تاکید کرد که اظهارات مقامات عربستانی درباره طرح «ب» در صورت شکست آتش‌بس در سوریه با همه قطعنامه‌های شورای امنیت مغایرت دارد. میخائیل بوگدانف در گفت‌وگو با خبرگزاری اینترفاکس روسیه اظهار کرد: «در مورد راهکار مقابله در صورت بروز هرگونه نقض آتش‌بس در سوریه توافق کرده‌ایم. همچنین نظامیان روسیه با همتایان آمریکایی خود در این موضوع ارتباط دارند. علاوه بر این وزارت دفاع روسیه کنفرانس‌های مطبوعاتی هر روزه‌ای را در این خصوص برگزار می‌کند.» این اظهارات بوگدانف در واکنش به اتهاماتی است که برخی طرف‌ها از جمله ریاض متوجه مسکو و دمشق کرده و این کشورها را به نقض شروط آتش‌بس در سوریه متهم کرده‌اند.

در همین راستا بوگدانف تاکید کرد که اظهارات عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، مبنی بر وجود طرح «ب» در صورت شکست آتش‌بس در سوریه با قطعنامه‌های شورای امنیت از جمله قطعنامه اخیر ۲۲۶۸ مغایرت دارد. نماینده ویژه پوتین افزود: «ما درمورد همه چیز توافق کرده‌ایم و بسیار عجیب است که در این شرایط این صحبت‌ها مطرح می‌شوند. با این وجود ما طرح‌هایی دیگری داریم. در تمامی سطوح گفتیم که طرح «ب» وجود ندارد و همه ما باید آنچه را در موردش توافق کردیم به اجرا بگذاریم.» بوگدانف با تاکید بر اینکه مشارکت در مذاکرات سوری - ‌سوری حق نمایندگان کردهای سوریه است، گفت که طبیعتا کردهای سوریه باید در روند مذاکرات شرکت کنند. نمایندگان کردهای سوریه در مذاکرات مسکو و قاهره شرکت کرده‌اند. همچنین قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت بر لزوم این مساله که مخالفان باید نمایندگان همه طیف‌ها و گروه‌های مذهبی و قومی در جامعه سوریه باشند، تاکید کرد.


هماهنگی اردن با آمریکا؟

منابع دولتی اردن سخنان اخیر فرمانده سابق نیروهای ناتو مبنی بر وجود هماهنگی‌هایی میان اردن و آمریکا در سطح رهبران دو کشور برای حمله به سوریه درصورت شکست مذاکرات صلح را غیرواقعی خواند. به گزارش روزنامه الشرق الاوسط، منابع دولتی در اردن گفتند که سخنان اخیر جیمز استاوریدیس، فرمانده سابق نیروهای ناتو و ژنرال بازنشسته نیروی دریایی ارتش آمریکا درخصوص طرح «ب»، تحلیل‌های شخصی است و نمی‌تواند واقعیت باشد. این ژنرال آمریکایی همچنین گفته بود: «در این طرح احتمالا نیروهای اردنی مشارکت ویژه‌ای خواهند داشت و من مطمئنم که تماس‌هایی میان رئیس‌جمهور آمریکا و پادشاه اردن در این باره صورت گرفته است. امیدوارم که طرف‌های مسوول بتوانند روسیه را نیز به حمایت از این طرح مجاب کنند؛ اما از این امر هنوز مطمئن نیستم.»