فرانسه میانجی جدید نزاع فلسطینی- اسرائیلی

گروه جهان: با بی‌میلی دولت اوباما برای ورود به مذاکرات صلح میان اسرائیل و فلسطین، سایر بازیگران فرصت را غنیمت شمرده و وارد معرکه مذاکرات صلح شده‌اند. روز جمعه کنفرانس صلح خاورمیانه در پاریس برگزار شد؛ اما بدون رسیدن به نتیجه‌ای روشن پایان یافت. هرچند در بیانیه پایانی خواسته‌‌هایی مطرح شد اما رسیدن به نتایج عینی و ملموس همچنان زمانبر خواهد بود.

به گزارش نیویورک‌تایمز، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری فرانسه، دیپلمات‌هایی از ۲۹ کشور - از جمله جان کری- را در پاریس گرد هم آورده بود تا در مورد صلح خاورمیانه گفت‌وگو کنند اما هیچ نماینده‌ای از اسرائیل یا فلسطین به این نشست دعوت نشده بود. این گزارش می‌افزاید با وجود روابط تنش‌انگیز میان اوباما- نتانیاهو و بحران‌های مختلف در خاورمیانه، اروپایی‌ها از خلأ حاکی از عدم نقش‌آفرینی آمریکا استفاده کرده و درصدد ایفای نقش هستند، هرچند حمایت اروپا از اسرائیل هم «تَرَک»‌هایی برداشته است.

«فردریک شیلو»، مورخ فرانسوی که متخصص اسرائیل و روابط بین‌الملل است، در مصاحبه‌ای تلفنی می‌گوید: «فرانسوی‌ها اکنون فرصت را غنیمت شمرده و با خلأ پیش‌آمده ناشی از عدم نقش‌آفرینی آمریکا به دنبال یافتن جای پایی در منطقه هستند.» او می‌گوید: «آنها به شکست ماموریت کری اذعان کرده‌اند.» وزیرخارجه آمریکا با وعده حل بحران اسرائیل- فلسطین روی کار آمد اما در سال ۲۰۱۴ به شکست مذاکرات اعتراف کرد. به گزارش نیویورک تایمز، دولت آمریکا از سال ۲۰۱۳ بیشتر تمرکز خود را بر سوریه و مبارزه با اسد قرار داده است. با این حال، اولاند در سخنان خود پیش از برگزاری این نشست افزود: «ما اکنون در وضعیت سال ۱۹۹۳ و معاهده اسلو یا سال ۲۰۰۲ و طرح ابتکار عربی نیستیم. ما در سال ۲۰۰۷ هم نیستیم که طی آن کنفرانس بین‌المللی بزرگی در آناپولیس برگزار شد. ما در سال ۲۰۱۶ هستیم که مشخصه آن جنگ در سوریه، عراق و نبرد با تروریسم و بنیادگرایی است.»

فرانسوا اولاند تاکید کرد: «این دیدار باید فرصت جدیدی را برای صلح در خاورمیانه ایجاد کند.» اولاند گفت: «این نشست می‌تواند فرصت جدیدی برای منطقه باشد و ما باید با جدیت تمام به کار در این زمینه ادامه دهیم.» رئیس‌جمهوری فرانسه هشدار داد: « ادامه درگیری‌ها میان دو طرف مذکور می‌تواند به گسترش تفکرات افراطی منجر شود. فرانسه امیدوار است در پایان این نشست گروه کاری ویژه از سرگیری روند صلح تشکیل شده و گفت‌وگوها برای دستیابی به توافق‌نامه‌ای مسالمت‌آمیز را فراهم کند.»

ژان مارک آیرو، وزیرخارجه فرانسه گفت: «راه‌حل تشکیل دو کشور برای توقف درگیری‌ها با خطر بزرگی روبه‌رو است و باید هرکاری برای اصلاح وضعیت موجود کرد.» رئیس هیات دیپلماسی فرانسه در پایان این نشست با هشدار نسبت به خطرات تعلل در حل این بحران در منطقه گفت: راه‌ رفع اختلافات فلسطین و اسرائیل در خطر بزرگی است. ما به نقطه بی‌بازگشتی رسیده‌ایم که حل مشکل تنها با عبور از آن ممکن خواهد بود. آیرو افزود: باید گام‌های فوری برای حفظ دو کشور پیش از آنکه زمان از دست برود، برداریم. به نظر می‌رسد تنها دستاورد کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس پاریس همانا «ابراز نگرانی نسبت به ادامه شهرک‌سازی‌ها» از سوی رژیم صهیونیستی بود که «در روند حل بحران در منطقه» اخلال ایجاد می‌کند. کشورهای شرکت‌کننده در نشست همچنین نگرانی خود را از فعالیت‌ها و سیاست‌های شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی که امکان «تشکیل مسالمت‌آمیز دو کشور فلسطین و اسرائیل» را از بین می‌برد، ابراز داشتند. بوگدانف، معاون وزیر خارجه روسیه و فرستاده ویژه رئیس‌جمهور روسیه به خاورمیانه و آفریقا، با اشاره به اهمیت مساله فلسطین «برای سرنوشت منطقه خاورمیانه که در حال حاضر در شرایط دشواری بسر می‌برد و موج گسترده‌ای از خطرات را برای کل جامعه جهانی ایجاد کرده»، با اشاره به افزایش خشونت‌ها در منطقه گفت: روسیه تمامی اشکال خشونت را صرف‌نظر از انگیزه‌های آن محکوم می‌کند و تا زمانی که احتمال دستیابی به راه‌حلی سیاسی که مورد قبول هر دو طرف و براساس قطعنامه‌های بین‌المللی باشد وجود ندارد، دعوت از هر دو طرف برای خویشتن‌داری هرگز معنایی ندارد.

بوگدانف افزود: روسیه به شکلی فعال در کمیته چهارجانبه صلح مشارکت دارد. معاون وزیر خارجه روسیه افزود: «اختلاف در میان گروه‌های فلسطینی همواره مانع پیشرفت در مسیر حل اختلافات است و باید حل این مشکل در اولویت قرار گیرد.» بوگدانف در ادامه بر حمایت روسیه از تلاش‌ها برای وحدت دوباره فلسطین و ورود به گفت‌وگویی با مشارکت همه گروه‌های فلسطینی و در راس آنها فتح و حماس تاکید کرد. این دیپلمات روس در ادامه تاکید کرد: «تشکیل کشور مستقل فلسطین با منافع جامعه جهانی همسو بوده و در این استقرار صلح و ثبات در منطقه و ایجاد خاورمیانه‌ای دموکرات و شکوفا نقش بسزایی خواهد داشت.»

از سوی دیگر فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا با هشدار نسبت به اینکه افق‌هایی که توافق‌نامه‌های ۱۹۹۲ صلح اسلو ایجاد کرده در خطرند، تاکید کرد: «قدرت‌های جهان مسوولیت از سرگیری مذاکرات میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها را برعهده می‌گیرند.» موگرینی در جمع خبرنگاران در پاریس گفت: «سیاست توسعه شهرک‌سازی‌ها، عملیات نابودسازی خانه‌ها و مناطق مسکونی فلسطینی‌ها، خشونت و تحریک به درگیری به شکلی کاملا روشن به ما نشان می‌دهد که افق‌های توافق‌نامه‌های اسلو به‌شدت در معرض نابودی هستند.»

نیویورک‌تایمز می‌افزاید: در دو سالی که تلاش‌های کری برای مصالحه میان اسرائیل و فلسطین با شکست مواجه شد، تنش‌ها میان دو طرف به‌شدت افزایش یافت و کار به جایی رسید که فرانسه طرح صلح خود را مطرح کرد. لوران فابیوس، وزیر خارجه پیشین فرانسه، اعلام کرده بود در صورتی که اسرائیل به مذاکرات بی‌اعتنا باشد فلسطین را به‌صورت یکجانبه به رسمیت خواهد شناخت. در هر حال، فرانسوی‌ها به دنبال جای پایی در خاورمیانه هستند تا در صورت عقب‌نشینی آمریکا از منطقه به‌عنوان قدرتی جلوه کنند که سایر کشورها می‌توانند به آن اتکا کنند.