دنیای اقتصاد: نفس‌های داعش در رقه، پایتخت خلافت خودخوانده، به شماره افتاده است. نیمی از این شهر آزاد شده و نیمی دیگر از آن همچنان در کنترل نیروهای داعش است. شواهد میدانی نشان می‌دهد که نیروهای خلافت ظاهرا به پایان خط رسیده‌اند. فشار بر این شهر و بر نیروهای داعش از هر سو شدت می‌یابد. «سومینی سنگوپتا» گزارشگر نیویورک‌تایمز، می‌نویسد نیروهای آمریکایی و متحدانشان نیمی از رقه را در اشغال خود دارند. نیروهای داعش در حال عقب‌نشینی‌اند؛ اما این عقب‌نشینی بدون هزینه نیست. داعشی‌ها وارد نبردی سخت شده‌اند و شهروندان را وثیقه رهایی خود از گرداب رقه قرار داده‌اند. از این شهر ۳۰۰ هزار نفری کمتر از ۲۵ هزار نفر مانده‌اند. اما آنها هم یا در زیرزمین‌ها و خرابه‌ها زندگی می‌کنند یا در صورت فرار باید به «تیر غیب» داعش مبتلا شوند. سنگوپتا می‌افزاید تک تیراندازهای داعش مناطق حساس بدن را که موجب مرگ آنی شود هدف قرار نمی‌دهند. آنها به عمد کتف، پا یا دست و نقاطی این‌گونه را هدف قرار می‌دهند. با وجود فقدان دارو، دردسترس نبودن بیمارستان یا خدمات امدادی، کمبود‌ آب شرب و غیره فرد زخمی به تدریج در برابر دیدگان خانواده از میان می‌رود. داعش این کار را با هدف وارد آوردن ضربات روحی- روانی به خانواده‌های محبوس در شهر انجام می‌دهد.

داعش همچنین با کار گذاشتن مین‌های زمینی تلاش می‌کند تا فرار شهروندان محصور را دشوار سازد و به این ترتیب، بر میزان تلفات غیرنظامیان بیفزاید. اگر خانواده‌ای به خانواده دیگر کمک کند به ویژه اگر آن خانواده مسیحی باشد جزای آن خانواده مرگ است. سنگوپتا در گزارش خود اشاره می‌کند که همسر یک زن جلوی چشمش به این دلیل سر بریده شد که به یک خانواده مسیحی کمک کرده بود تا فرار کنند. جرم زن دیگر این بود که بدون پوشش کامل صورت در بازار حضور یافته بود. سرباز داعشی با قنداق اسلحه آن‌قدر به مچ دست و کمر او کوبید که استخوان دستش شکست و کمرش آسیب دید. کسانی هم که جانشان به لب رسیده اگر بخواهند به ائتلاف ضدداعش ملحق شوند مرگی شدید در انتظارشان خواهد بود. در رقه، مدارس به پایگاه نظامی تبدیل شده‌اند که متحدان کرد آمریکا که «نیروهای دموکرات سوری» یا SDF نامیده می‌شوند از آنها استفاده می‌کنند.

در این شهر جز صدای غرش جنگنده‌ها و سپس انفجار، لرزش زمین و بعد از آن صدای توپخانه‌ها و رگبار سلاح‌ها چیزی شنیده نمی‌شود. نیروهای آمریکایی هم خطری برای غیرنظامیان هستند. سنگوپتا می‌افزاید از ماه ژوئن که نیروهای ائتلاف آمریکا حمله خود به رقه را شروع کردند بیش از ۸۰۰ غیرنظامی کشته شده‌اند. دیده‌بان سوری حقوق بشر که مقر آن در لندن است و سازمان ملل اعلام کرده‌اند که فقط در ماه اوت حدود ۱۵۰ غیرنظامی از سوی نیروهای آمریکایی کشته شده‌اند. ترامپ اعلام نکرده که چه تعداد نیروی آمریکایی در سوریه مستقر کرده است. رقه اکنون به شهر ارواح می‌ماند که جز خرابه چیزی در آن دیده نمی‌شود. آدم‌هایی که در این شهر محصور شده‌اند زیر خرابه‌ها و زیرزمین‌های ویران‌شده پناه گرفته‌اند. آن دسته که موفق به فرار می‌شوند بعضا خانواده خود را رها کرده‌اند. این رها‌شدگان به محض خروج از رقه به اردوگاه‌های SDF می‌رسند. اولین اتفاقی که برای آنها می‌افتد این است که ریش و سبیل خود را در آرایشگاه‌ها می‌تراشند و نام خود را ثبت می‌کنند. «محمود عبدالله» ۳۸ساله که راننده کامیون است، می‌گوید همسر و فرزندانم نمی‌توانستند تمام شب راه بروند. آنها گریه می‌کردند و من نیز. اما چاره‌ای نداشتم جز فرار بدون خانواده. برخی از آنها ۶ ماه است اصلاح نکرده‌اند. آنها حاضرند حتی همسر و فرزندان خود را رها کنند و دل به آزادی بسپارند. «مصطفا بالی»، سخنگوی SDF می‌گوید: نیروهای ما در میان برخی از این رها شده گان رقه، تعدادی داعشی یافتند که بازداشتشان کردند. جوانی به نام علی می‌گوید در حکومت داعش «حتی صورت تان نیز برای خودتان نیست. آنها می‌خواهند بر صورت شما نیز اعمال کنترل کنند.» پزشکان بدون مرز می‌گویند آن دسته از زخمی‌هایی که موفق به فرار از قلمرو داعش می‌شوند آنقدر زخم‌شان عفونی می‌شود که دیگر نمی‌توان درمانشان کرد. رقه‌ای‌ها می‌گویند تنها صدایی که می‌شنیدیم صدای بمب و انفجار و گلوله بود: «هر زمان ممکن بود سرمان بریده شود. آنها [داعشی‌ها] به چیزی غیر از آنچه می‌گویند باور ندارند. حتی اگر حقیقت را به آنها بگویید در صورتی که با باورشان جور در نیاید آن را رد کرده و شما را گردن می‌زنند.» «هلن کوپر» گزارشگر دیگر نیویورک‌تایمز می‌نویسد اگرچه قلمرو داعش دائما در حال آب رفتن است، اما مقام‌های آمریکایی معتقدند سرعت نبرد آهسته نشده است. داعش در رقه درحال زمینگیر شدن است. در عراق نیز شهرهای بعقوبه، ابوغریب، فلوجه، الرمادی، تکریت، موصل و اکنون تلعفر آزاد شده یا در مسیر آزاد شدن قرار دارند.

کاپیتان مایک اسپنسر، اسکادران اف ۱۸ که از روی ناو نیمیتز به پرواز در آمده می‌گوید: «داعشی‌ها فهمیده‌اند که روزهای آخرشان است و تا جایی که بتوانند می‌جنگند و می‌کوشند تعداد زیادی از ما را با خود به گور ببرند.» کوپر می‌نویسد از رقه تا موصل و تا ننگرهار در افغانستان چنین می‌نماید که داعش شکست خورده؛ اما هنوز به طور قاطع نمی‌توان گفت این گروه به زانو در آمده است. سرلشکر استفن تاوسند، فرمانده آمریکایی در نبرد علیه داعش در عراق و سوریه می‌گوید: «در ۳۵ سال اخیر» نبردی به‌شدت عملیات آزاد‌سازی موصل ندیده‌ام. او می‌گوید: «داعشی‌ها مانند یک ارتش منظم و متعارف می‌جنگند.» سرگرد «جارود دوور» خلبان آمریکایی دیگری که روی عرشه نیمیتز حضور دارد، می‌گوید مبارزان داعش بسیار متفاوت‌تر از مبارزان القاعده یا طالبان عمل می‌کنند. آنها به سختی مواضع خود را تسلیم می‌کنند. آنها در قلمرو تسخیرشده می‌مانند تا اینکه با زور بمب بیرون بروند.

قرص‌های جهادی

در ماه‌های گذشته محققان در اروپا هزاران قرص به نام «کاپتاگون» را کشف کرده‌اند که نیروهای داعش از آنها استفاده می‌کردند. این گروه این قرص‌ها را «قرص جهادی» یا «مخدر‌جهادی» می‌نامد؛ زیرا باعث می‌شود مبارزان این گروه برای مدتی طولانی بیدار بمانند، باعث کاهش دردهایشان شود و حسی از سرخوشی در آنها ایجاد می‌کند. «میرن گیدا» در گزارش خود برای نیوزویک می‌نویسد یکی از مبارزان سابق داعش در سال ۲۰۱۴ به سی‌ان‌ان گفته بود که این گروه «قرص‌های مخدر و توهم آمیزی به ما می‌داد که باعث می‌شد بدون ترس از مرگ و بدون اهمیت دادن به زندگی، یکباره به دل میدان جنگ بزنیم.» کارشناسان می‌گویند این قرص‌های توهم‌بخش «کاپتاگون» نام دارد. این قرص‌ها در دهه ۶۰ در آلمان ابداع شد تا اختلالات خواب را درمان کند؛ اما بسیار اعتیادآور بود و در دهه ۸۰ در کل جهان ممنوع شد. در۱۰ مه‌۲۰۱۷ پلیس آلمان آزمایشگاهی کشف کرد که این قرص‌ها را تولید می‌کرد. در ماه مارس هم پلیس یونان ۶۰۰ هزار قرص کاپتاگون را در یک یورش ضبط و چهار نفر را دستگیر کرد. در اکتبر ۲۰۱۵ نیز مقام‌های لبنانی یک شاهزاده سعودی را در فرودگاه بیروت دستگیر کردند که حامل دو تن کوکایین و کاپتاگون بود. این قرص‌ها که روزگاری در شرق اروپا، ترکیه و لبنان تولید می‌شد اکنون در سوریه تولید می‌شود. استفاده از این قرص‌ها باعث می‌شود شما حس سرخوشی داشته باشید، واکنشی نسبت به درد نداشته باشید و حس شجاعت بی‌نظیری به شما بدهد.